Θα πούμε το ψωμί ψωμάκι

Είναι από εκείνα τα πράγματα που διαφεύγουν της προσοχής των πολλών. Οι περισσότεροι θα γνωρίζετε ότι η τιμή του πετρελαίου έχει πάρει την ανηφόρα, με το μπρεντ να ξεπερνά χθες το βράδυ τα 66 δολάρια το βαρέλι. Πώς όμως συνδέεται το πετρέλαιο με τις αυξήσεις στις τιμές κάποιων αγροτικών προϊόντων;

Η απάντηση είναι η σημαντική αύξηση της τιμής των λιπασμάτων, σε σύγκριση με το περασμένο καλοκαίρι και Σεπτέμβριο-Οκτώβριο. Η τιμή του λιπάσματος έχει ανέβει στα 400 δολάρια ο τόνος κατά μέσο όρο σήμερα, από 300 δολάρια πριν από 6 μήνες περίπου. Η τιμή του θειαφιού, που επηρεάζει άμεσα το λίπασμα, έχει ανέβει στα 140-150 δολάρια ο τόνος σήμερα, από 50-60 δολάρια πριν από 6 μήνες περίπου

Ο κυριότερος λόγος είναι η έλλειψη θειαφιού καθώς η διύλιση πετρελαίου περιορίσθηκε τους προηγούμενους μήνες. Όπως αναφέρουν οι γνωρίζοντες, το θειικό οξύ επιδρά στον φωσφορίτη, για να καταλήξει μετά από κάποια στάδια στη φωσφορική αμμωνία, που είναι το λίπασμα.Ένας άλλος λόγος είναι η κατακόρυφη αύξηση -υπερδιπλασιασμός- των ναύλων για τη μεταφορά των κοντέινερ. Σημειώνεται ότι ένα κοντέινερ εμπεριέχει περίπου 20 τόνους λίπασμα.

Αυτό έχει σημασία γιατί σε κάποια αγροτικά προϊόντα όπως το σιτάρι και το καλαμπόκι, το λίπασμα αντιπροσωπεύει σημαντικό μέρος του κόστους παραγωγής. Πιο συγκεκριμένα, στο σιτάρι μπορεί να φθάσει το 45% καθώς το κόστος συλλογής είναι πολύ μικρό και απομένουν οι σπόροι, η κατεργασία εδάφους και το λίπασμα. Αναμένεται λοιπόν ότι η τιμή των αλεύρων θα ανέβει από τον Ιούνιο-Ιούλιο και θα συμπαρασύρει την τιμή του ψωμιού, των μακαρονιών κ.λπ.

Στην Ελλάδα, ένα στρέμμα βγάζει 200-300 κιλά σιταριού, έναντι 800 κιλών και πλέον στον Καναδά και στη Σιβηρία. Οι εύκρατες περιοχές, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, βγάζουν λιγότερο στάρι ανά στρέμμα, γιατί δεν έχουν τη βροχή, την πάχνη και την ομίχλη του Βορρά.   

Στο καλαμπόκι, η συμμετοχή του λιπάσματος στο κόστος παραγωγής φθάνει το 30%. Οι επαΐοντες αναφέρουν ότι το καλαμπόκι θέλει 3-4πλάσια ποσότητα λιπάσματος σε σχέση με το σιτάρι, αλλά θέλει άρδευση (νερό-ενέργεια), έχει ζιζανιοκτονία και θέλει ψεκασμούς. Ένα στρέμμα παράγει 900-1.200 κιλά καλαμπόκι.

Από την άλλη πλευρά, η επίπτωση από τη μεγάλη αύξηση της τιμής των λιπασμάτων στο βαμβάκι και στα φρούτα αναμένεται να είναι μικρή. 

Επομένως, είναι λογικό να περιμένουμε αυξήσεις στις τιμές του σιταριού, που θα έχουν συνέπειες στο ψωμί και σ’ άλλα βασικά τρόφιμα που αγοράζουμε.

Φυσικά, κάθε αγροτικό προϊόν είναι διαφορετικό. Οι τιμές αρκετών αγροτικών προϊόντων έχουν πάρει την ανιούσα εδώ και καιρό, π.χ. επειδή η συγκομιδή σόγιας στη Νότιο Αμερική αναμενόταν ότι δεν θα είναι καλή ή/και γενικότερα λόγω της αυξημένης ζήτησης που δημιουργεί η πλεονάζουσα ρευστότητα σε αναδυόμενες και ανεπτυγμένες οικονομίες.

Κοιτώντας το θέμα από στενή ελληνική οπτική γωνία, κάποιος μπορεί να πει ότι μια σημαντική αύξηση της τιμής του ψωμιού κ.λπ. θα επιβαρύνει μεν την τσέπη του μέσου Έλληνα αλλά δεν θα τον κάνει να βγει στους δρόμους.

Όμως, η ιστορία δείχνει ότι εκατομμύρια άνθρωποι μπορεί να βγουν στους δρόμους, διαδηλώνοντας εναντίον της αύξησης της τιμής ενός βασικού αγαθού όπως το ψωμί. Η Αραβική Άνοιξη, οι διαδηλώσεις στο Ιράν και άλλες εξεγέρσεις έγιναν εναντίον τέτοιων αυξήσεων στο ψωμί και άλλων βασικών αγαθών. Επομένως, έχουν και γεωπολιτικό χρώμα.