Οι συνταξιούχοι σώζουν τις αγορές

Μιας μέρας μαζικές αγορές (με μόχλευση) μπορεί να είναι οι πανικόβλητες πωλήσεις της επόμενης συνεδρίασης (με αναδίπλωση της μόχλευσης), έλεγαν παλιά στη Γουολ Στριτ. Ιδιαίτερα στα παράγωγα, όπου τα προγράμματα hedging επιβάλλουν αγορές σε ανοδικά κινούμενα χρηματιστήρια για να το γυρίσουν σε επιθετικές πωλήσεις σε περίπτωση αδυναμίας των αγορών.  

Όμως, οι διορθώσεις στις χρηματιστηριακές αγορές έχουν μειωθεί σε αριθμό και σε χρονική διάρκεια την τελευταία δεκαετία. Αυτό οφείλεται εν πολλοίς στις παρεμβάσεις των μεγάλων κεντρικών τραπεζών, όπως η Fed και η ΕΚΤ, που οδήγησαν τα επίσημα επιτόκια στο μηδέν ή/και σε αρνητικά επίπεδα και ταυτόχρονα έριξαν τρισ. στο χρηματοοικονομικό σύστημα με τις αγορές τίτλων (QE).

Σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον είναι επόμενο οι συμμετέχοντες στις αγορές να αγοράζουν στα πτωτικά γυρίσματα των μετοχών ή των ομολόγων, ποντάροντας στις παρεμβάσεις των κ.κ. Ντράγκι και Λαγκάρντ της ΕΚΤ και των κ.κ. Μπερνάνκι, Γέλεν και Πάουελ της Fed. Όλοι αυτοί δεν είναι καλοί Σαμαρείτες. Αυτό που θέλουν, είναι να βοηθήσουν, αφενός, τις κυβερνήσεις να αναχρηματοδοτήσουν φθηνότερα το χρέος τους και να έχουν μεγαλύτερο δημοσιονομικό χώρο και αφετέρου, να μη βυθιστούν οι αγορές, γιατί μπορεί να συμπαρασύρουν τις εθνικές οικονομίες και την περιουσία των συνταξιοδοτικών ταμείων.

Τρισ. δολάρια ή ευρώ που διαχειρίζονται συνταξιοδοτικά ταμεία είναι τοποθετημένα σήμερα σε μετοχές κ.λπ. Όμως, η αξία των περιουσιακών στοιχείων, οι εκτιμώμενες μελλοντικές εισφορές και οι αποδόσεις των επενδύσεών τους μέχρι στιγμής υπολείπονται των υποχρεώσεών τους, δηλ. των συντάξεων που είναι να πληρώσουν στο μέλλον (underfunded). Αυτό από μόνο του δημιουργεί πίεση για υψηλότερες αποδόσεις καθώς πολλά συνταξιοδοτικά προγράμματα πρέπει να βρουν περισσότερα λεφτά. Και στο μέτρο που το επιτρέπει το καταστατικό των ταμείων, αυτό συνεπάγεται την ανάληψη υψηλότερου ρίσκου.  

To πρόβλημα θα οξυνθεί περισσότερο, αν οι αγορές κάνουν βουτιά διαρκείας. Σ’ αυτή την περίπτωση, πολλές μελλοντικές συντάξεις δεν θα μπορούν να πληρωθούν. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα υπάρξει μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα και αυτό είναι κάτι που οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν να αγνοήσουν. Το δημογραφικό πρόβλημα υπεισέρχεται  εδώ καθώς ο αριθμός των συνταξιούχων αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια.

Επομένως, οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες όταν παρεμβαίνουν στις αγορές δεν μπορεί παρά να το λάβουν σοβαρά υπόψη τους. Υπό αυτή την έννοια, οι συνταξιούχοι δίνουν χείρα βοηθείας στις αγορές, αναγκάζοντας τις κεντρικές τράπεζες να είναι πιο παρεμβατικές και υποστηρικτικές.