Τα επιδόματα δεν φέρνουν ανάπτυξη, ούτε κερδίζουν εκλογές

Στις χώρες με ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς, οι εκλογές γίνονται στην ώρα τους, εκτός σπανίων περιπτώσεων. Στις υπόλοιπες, τις περισσότερες φορές,  οι εκλογές δεν γίνονται στην ώρα τους. Στην Ελλάδα, οι εκλογές γίνονται όταν αποφασίσει ο εκάστοτε πρωθυπουργός ότι συμφέρει το κόμμα του, με επίκληση κάποιων εθνικών ή άλλων λόγων που όλοι ξέρουν πως είναι δικαιολογίες. 

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτηρίζεται «θεσμικός» από ανθρώπους που τον ξέρουν. Αυτό θα σήμαινε ότι οι εκλογές  θα γίνουν το 2023. Όμως, είναι πολιτικός και μάλιστα προέρχεται από μια επιφανή πολιτική οικογένεια, κάποια μέλη της οποίας έχουν κάνει παράδοση την πολιτική ως επάγγελμα. Θα διακινδυνεύαμε λοιπόν την πρόβλεψη ότι ο παραδοσιακός πολιτικός θα επικρατήσει του «θεσμικού» και θα έχουμε εκλογές το φθινόπωρο, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, π.χ. ελληνοτουρκικό θερμό επεισόδιο κ.λπ.

Τα επιδόματα πάσης φύσεως, από την επιδότηση των καυσίμων μέχρι την αντικατάσταση κάποιων ηλεκτρονικών συσκευών και η γνωστοποίηση των περιφερειών στις οποίες θα κατέβουν υπουργοί και άλλα προβεβλημένα κυβερνητικά στελέχη, δείχνουν προς την ίδια κατεύθυνση. Αλλωστε, η κλασική τακτική των ελληνικών κυβερνήσεων, όταν τις «έπαιρνε», ήταν να μοιράζουν χρήμα πριν από τις εκλογές υπό τη μορφή επιδομάτων, αυξήσεων στους μισθούς, προσλήψεων στο δημόσιο, κάνοντας χάρες σε επιχειρηματικά συμφέροντα κ.λπ. Νόμιζαν ότι μ’ αυτό τον τρόπο αυξάνονταν οι πιθανότητες να κερδίσουν τις εκλογές και την εξουσία, ώστε να βολέψουν κομματικά στελέχη και φίλους, συχνά να πλουτίσουν οι οικογένειές τους και γενικά να έχουν το πεπόνι και το μαχαίρι.

Όμως, ο μέσος Έλληνας ψηφοφόρος είναι πλέον «εκπαιδευμένος». Γνωρίζει πολύ καλά τι γίνεται. Επομένως, η πολιτική των επιδομάτων και των ρουσφετιών γενικότερα δεν είναι τόσο αποτελεσματική στην κάλπη όσο ήταν πολύ πιο παλιά. Φυσικά, η σημερινή οικονομική συγκυρία δεν είναι καλή. Ως εκ τούτου, η οικονομική στήριξη κάποιων ομάδων του πληθυσμού και επιχειρήσεων με μέτρο δικαιολογείται. Όμως, κι εδώ τα έχουμε κάπως μπλέξει.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η μείωση των φόρων στα καύσιμα εναντίον της οποίας είχαμε ταχθεί γιατί θα ανοίξει μεγάλη τρύπα στα κρατικά έσοδα, λόγω της ανελαστικότητας της ζήτησης. Μάλιστα, ταχθήκαμε υπέρ του επιδόματος στο ντίζελ για τους χρήστες που είναι κυρίως επαγγελματίες καθώς το όφελος είναι μεγαλύτερο από τη μέγιστη μείωση του ΕΦΚ. Όμως, κυβερνητικά στελέχη, όπως ο υπουργός Μεταφορών κ. Καραμανλής χθες στον Σκάι, προβάλλουν το επιχείρημα ότι μια τέτοια μείωση φόρων θα ευνοούσε τους έχοντες ενώ αγνοούν ή υποβαθμίζουν την τρύπα στον προϋπολογισμό. Ίσως γιατί η δεύτερη δεν «πουλάει». Όμως, το ανωτέρω κυβερνητικό επιχείρημα δεν είναι σωστό σε μια χώρα που ανθεί η φοροδιαφυγή. Εδώ, πολλοί δηλώνουν «φτωχοί» αλλά είναι πολύ πιο εύποροι από τους «πλούσιους» που δηλώνουν εισοδήματα άνω των 30 χιλ. ευρώ. Με το κυβερνητικό σχέδιο για τα επιδόματα καυσίμων, ρεύματος κ.λπ. τιμωρούνται οι «πλούσιοι» που δηλώνουν τα εισοδήματά τους και ανταμείβονται οι «φτωχοί» που είναι πιο εύποροι. Υπενθυμίζουμε ότι το 90% των ελεύθερων επαγγελματιών δηλώνει ετήσιο εισόδημα κάτω των 10 χιλιάδων ευρώ επί μακρόν. Και φυσικά, πολλοί από τους «φτωχούς» οδηγούς που θα πάρουν το επίδομα καυσίμων θα θεωρήσουν πως είναι μικρό για τις ανάγκες τους. 

Δεν είναι το μοναδικό παράδειγμα που κυβερνητικοί παράγοντες τα έχουν μπλέξει. Είναι όμως χαρακτηριστικό. Υπό αυτές τις συνθήκες, η χρησιμότητα των επιδομάτων στην κάλπη μοιάζει διφορούμενη. Αν η αποτελεσματικότητα των επιδομάτων στις εθνικές εκλογές δεν είναι ξεκάθαρη, η επίπτωσή τους στην οικονομία είναι μάλλον δυσμενής μεσοπρόθεσμα. Κι αυτό γιατί τα επιδόματα συμβάλλουν μεν στην αύξηση του ΑΕΠ βραχυπρόθεσμα μέσω της κατανάλωσης, όμως θα προσθέσουν νέο χρέος σε απόλυτα νούμερα.