Δεν είναι σοφό να πηγαίνεις κόντρα στις κεντρικές τράπεζες

Στις αρχές του περασμένου Φεβρουαρίου, η ΕΚΤ ανακοίνωσε μια ακόμη αύξηση στα επιτόκια παρέμβασης κατά μισή μονάδα. Λίγο μετά στη συνέντευξη Τύπου, η πρόεδρός της Κριστίν Λαγκάρντ προέβη σε αρκετά επιθετικές δηλώσεις για τα επιτόκια και τον πληθωρισμό.

Όμως, η αντίδραση των συμμετεχόντων στις αγορές δεν ήταν η αναμενόμενη. Κι αυτό γιατί οδήγησαν τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων της ευρωζώνης σε χαμηλότερα επίπεδα ενώ ο γερμανικός χρηματιστηριακός δείκτης DAX ανέκτησε τις απώλειες των προηγούμενων 12 μηνών.

Κάπου 18 ώρες νωρίτερα, οι αγορές είχαν αντιδράσει με ανάλογο τρόπο στη σκληρή γλώσσα του Τζερόμ Πάουελ, προέδρου της Fed. Οι αποδόσεις υποχώρησαν και ο Nasdaq συνέχισε το ράλι, με αποτέλεσμα να βρεθεί πάνω από τον κυμαινόμενο μέσο όρο των 200 ημερών, το οποίο αποτελεί θετικό τεχνικό σημάδι.

Αρκετοί μιλούσαν για το ξεκίνημα μιας νέας ανοδικής αγοράς. Κι αυτό λίγες μόλις ώρες μετά από αυξήσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ, τη Fed και την Τράπεζα της Αγγλίας.   

Όμως,  κάποιοι άλλοι το έβλεπαν διαφορετικά. Ήταν σαν να προσπαθούσε η αγορά να παίξει πόκερ, θεωρώντας ότι η Λαγκάρντ μπλόφαρε, τόνιζαν. Είχαν ξεχάσει ότι σ’ αυτή την περίπτωση, η μάνα είναι η κεντρική τράπεζα και η μάνα πάντοτε κερδίζει.

Χθες, ο Τζερόμ Πάουελ προέβη εκ νέου σε δηλώσεις, χωρίς να αποκλείσει νέα αύξηση επιτοκίων, αν οι αυξήσεις που έχουν γίνει μέχρι στιγμής δεν αποδώσουν στο μέτωπο του πληθωρισμού. Η απόδοση του 10ετούς αμερικανικού ομολόγου υποχώρησε στο 4,72% περίπου από 4,86%, αλλά αυτή τη φορά ήταν οι ανακοινώσεις για τον δανεισμό του υπουργείου Οικονομικών τους επόμενους μήνες που έκαναν τη διαφορά. 

Πίσω από όλα αυτά κρύβεται μια νέα πραγματικότητα, που είναι ορατή μετά από μια ματιά στα σχετικά τεχνικά διαγράμματα με τις αποδόσεις των 10ετών ομολόγων των ΗΠΑ κι άλλων μεγάλων Δυτικών χωρών από τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Το τέλος της εποχής της Pax Volckeriana, όπως μερικοί την αποκαλούν.

Πήρε το όνομά της από τον θρυλικό Αμερικανό κεντρικό τραπεζίτη Paul Volcker, τον οποίο πρότεινε ο πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ και ο διάδοχός του Ρόναλντ Ρίγκαν διατήρησε στην ηγεσία της Fed. Μετά την απόφαση του προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον το 1971 να σταματήσει η μετατροπή δολαρίων σε χρυσό, οι αγορές διεθνώς γνώρισαν συνθήκες μεγάλης μεταβλητότητας. 

Ο Volcker, τον οποίο ο Τζερόμ Πάουελ θεωρεί πρότυπό του, κατάφερε να αντικαταστήσει τον χρυσό με την αξιοπιστία της Fed καθώς ήταν έτοιμος να αποδεχθεί την ύφεση ως αντάλλαγμα για την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, ο μεν πληθωρισμός ήταν υπό έλεγχο, η δε βασική τάση των επιτοκίων ήταν πτωτική.   

Όμως, τα μηδενικά και αρνητικά επιτόκια την περίοδο της πανδημίας φαίνεται πως σηματοδότησαν το τέλος της εποχής της Pax Volckeriana. Υπάρχουν πλέον σημαντικοί λόγοι, π.χ. δημογραφικοί, και άλλοι που ωθούν τον πληθωρισμό προς τα πάνω και μαζί τα επιτόκια.

Όσο οι αγορές αμφισβητούν την πρόθεση των μεγάλων κεντρικών τραπεζών να κάνουν τη δουλειά τους και δεν λαμβάνουν υπόψη την αλλαγή του καθεστώτος με το τέλος της Pax Volckeriana, τόσο θα εκπλήσσονται δυσάρεστα.