Αν η ελληνική γεωργία δεν αλλάξει, θα πεθάνει

Έχει γίνει σχεδόν εποχικό γεγονός. 

Σχεδόν κάθε χρόνο τέτοια εποχή, όταν δεν χρειάζεται να είναι στα χωράφια τους, οι αγρότες της Θεσσαλίας και κάποιων άλλων περιοχών βγάζουν τα τρακτέρ στους δρόμους, διεκδικώντας περισσότερα λεφτά από τον κρατικό προϋπολογισμό, ισχυριζόμενοι ότι δεν τα βγάζουν πέρα.

Η εκάστοτε κυβέρνηση δηλώνει έτοιμη για διάλογο, κάνει κάποιες παραχωρήσεις, δίνοντας λεφτά των φορολογουμένων, πολύς κόσμος ταλαιπωρείται στους δρόμους και οι κινητοποιήσεις τελματώνουν πριν έρθει ο Μάρτιος, γιατί οι αγρότες πρέπει να πάνε πίσω στα χωράφια τους.

Αυτό το μοτίβο δύσκολα θα αλλάξει, αν δεν αλλάξει η δομή της ελληνικής γεωργίας.

«Κάπου το 2000-2001 είχα πάει στο Βερολίνο για τη Διεθνή  Έκθεση γεωργικών προϊόντων. Εκεί διαπίστωσα ότι οι μηλοπαραγωγοί της Γαλλίας αντιπροσωπεύονταν από ένα συνεταιρισμό ενώ οι παραγωγοί του Βελβεντού από τρεις» τόνισε, γελώντας, γεωπόνος που έχει σήμερα δική του καθετοποιημένη εταιρεία στη γεωργία.  

«Δεν υπάρχει στρατηγική. Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ενδιαφέρεται κυρίως πώς θα φέρει κοινοτικά χρήματα στην Ελλάδα. Υπάρχουν πολλές μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις και δεν υπάρχουν οικονομίες κλίμακας όπως έξω. Ο Έλληνας αγρότης έχει μάθει να παίρνει επιδοτήσεις από τη δεκαετία του 1980 και να τις καταναλώνει. Αν δεν ομαδοποιηθεί η παραγωγή, δεν κάνουμε τίποτα», πρόσθεσε.

Ο γεωπόνος-αγρότης έχει δίκιο. Η δημιουργία επιχειρηματικών μονάδων από ομάδες παραγωγών είναι απαραίτητες, αν θέλουμε να κάνουμε ένα σημαντικό βήμα για τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής γεωργίας.    

Φυσικά, το μεγάλο ερώτημα είναι πώς το επιτυγχάνεις αυτό. Σύμφωνα με μια άποψη, θα πρέπει να δοθούν πολύ ισχυρά οικονομικά κίνητρα για τη δημιουργία ομάδων ανά παραγωγή προϊόντος ανά περιφέρεια, για να αποφευχθεί ο τεμαχισμός και σοβαρά αντικίνητρα σε όσους επιλέξουν να μην ακολουθήσουν.  

Όμως, άλλοι πιστεύουν ότι υπάρχει πολιτιστικό πρόβλημα και τέτοιες ομάδες δεν πρόκειται να ευδοκιμήσουν. Γι’ αυτό θεωρούν ότι θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η αγορά ή/και μακροχρόνια ενοικίαση των χωραφιών που ανήκουν σε μικροπαραγωγούς από ισχυρούς παίκτες. Το γεγονός ότι γερνάνε οι γεωργοί και υπάρχει έλλειψη εργατικών χεριών ευνοεί ένα τέτοιο εγχείρημα.

Προς το παρόν γινόμαστε θεατές, ακόμη μια φορά, της προσπάθειας της αγοράς να εκμεταλλευθεί τα φορολογικά κίνητρα για συνένωση που προσφέρει η πολιτεία, χωρίς να αλλάζει πρακτικά τίποτα. Όπως πληροφορούμαστε,  μέλη των ίδιων οικογενειών φτιάχνουν οικογενειακούς συνεταιρισμούς για να πληρώνουν τον μισό φορολογικό συντελεστή επί των κερδών. 

Η δημιουργία ομάδων παραγωγών είναι το πιο σημαντικό θέμα για τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας και την αλλαγή του σημερινού μοντέλου της γεωργίας. Όμως, υπάρχουν κι άλλα θέματα όπως ο χωροταξικός σχεδιασμός, δηλ. ο καθορισμός των χρήσεων γης, ο αναδασμός κ.λπ. 

Η Ελλάδα δεν θα μπορεί σε λίγα χρόνια να ικανοποιεί τα αιτήματα των γεωργών για μεγαλύτερες αποζημιώσεις κ.λπ. Οι οικονομίες κλίμακας μέσω της ομαδοποίησης των παραγωγών μπορούν να βοηθήσουν.   

Δεν μπορεί π.χ. η ιπποδύναμη των τρακτέρ της Ελλάδας να είναι πολλαπλάσια της αντίστοιχης στη Γερμανία, παρότι ο μέσος κλήρος στην Ελλάδα είναι πολύ, πολύ μικρότερος από τον αντίστοιχο στη Γερμανία.

Αν δεν αλλάξει το σημερινό μοντέλο της γεωργίας, το σημερινό καθεστώς θα διαιωνίζεται, με τον παραγωγό να ζητάει μεγαλύτερες επιδοτήσεις, αποζημιώσεις κ.λπ., που ίσως δεν θα μπορούν να δοθούν.