Ξαναζούμε το ράλι της δεκαετίας του 1990;

Κάθε δεκαετία έχει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Όμως, δεν είναι λίγοι αυτοί που διακρίνουν κάποιες ομοιότητες της τωρινής δεκαετίας με τη δεκαετία του 1990 και ακόμη πιο παλιά «τα βρυχώμενα 1920s».

Είχαμε αναφερθεί στις ομοιότητες με τη δεκαετία του 1920 που κατέληξαν στο χρηματιστηριακό κραχ του 1929 και τη Μεγάλη Ύφεση πριν από λίγο καιρό. Όμως, οι μνήμες δεν είναι τόσο ισχυρές όσο εκείνες της δεκαετίας του 1990.

Για την Ελλάδα, η τελευταία σημαδεύτηκε από την πορεία ονομαστικής σύγκλισης της ελληνικής οικονομίας με τις άλλες χώρες της ΟΝΕ, που υποστήριξε τη μεγάλη άνοδο του Χρηματιστηρίου Αθηνών πριν από την κατάρρευσή του. Σήμερα, η χώρα εκτιμάται πως έχει μπροστά της λίγα χρόνια οικονομικής ανάπτυξης και επενδύσεων ενώ το Χρηματιστήριο Αθηνών προσφέρει υψηλές αποδόσεις που αρκετοί σπεύδουν να εκμεταλλευθούν. 

Διεθνώς, στα τέλη της δεκαετίας του 1990, πολλοί θεωρούσαν ότι οι παλιοί κανόνες του παιxνιδιού είχαν αλλάξει κι αυτή τη φορά τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Το ίντερνετ, η μεγαλύτερη υπολογιστική δύναμη των κομπιούτερ, η βελτίωση των τηλεπικοινωνιών οδήγησαν σε μεγάλη αύξηση της παραγωγικότητας, στηρίζοντας το χρηματιστηριακό ράλι μέχρι τις αρχές του 2000 και το σκάσιμο τη φούσκας των dot com. Η τελευταία έφερε μια χαμένη δεκαετία καθώς η αγορά διόρθωσε τις υπερβολές σε τιμές και αποτιμήσεις των εισηγμένων εταιρειών.  

Σήμερα, πολλές ελπίδες για αύξηση της παραγωγικότητας και του ρυθμού ανάπτυξης έχουμε από την εφαρμογή της γενετικής τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ). Η Ελλάδα βρίσκεται ασφαλώς πολύ πίσω κι εδώ, αλλά άλλες χώρες προχωράνε μπροστά και είναι το νέο μεγάλο πράγμα που εταιρείες όπως η Nvidia έχουν εκμεταλλευθεί.   

Το μακροχρόνιο ανοδικό ράλι της αγοράς τη δεκαετία του 1990 στηρίχθηκε επίσης στην αλλαγή της πολιτικής της Fed. Υπό την προεδρία του Άλαν Γκρίνσπαν, η Fed έσπευσε να βοηθήσει είτε η οικονομία έδειχνε αδυναμία είτε οι τιμές των μετοχών έπεφταν. Η φράση «Greenspan put» έμεινε στην ιστορία, αν και μετονομάσθηκε σε «Fed put». Παρόμοιες πολιτικές ακολούθησαν οι διάδοχοί του, από τον Σαμ Μπερνάνκι μέχρι τον σημερινό Τζερόμ Πάουελ. Η κατακόρυφη άνοδος του πληθωρισμού από το 2022 και μετά άλλαξε κάπως τη στάση της Fed αλλά δεν μετέβαλε την ουσία της πολιτικής της. 

Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα των δύο δεκαετιών έχει επίσης ομοιότητες. Οι πτώσεις των τιμών των μετοχών θεωρούνταν αγοραστικές ευκαιρίες προς τα τέλη της δεκαετίας του 1990 όπως σήμερα. Επίσης, οι τεχνολογικοί κλάδοι είχαν επίσης την τιμητική τους όπως συμβαίνει σήμερα. Οι τεχνολογικές εταιρείες θεωρούνταν ικανές να αναπτύσσονται με οικονομικές συνθήκες παντός καιρού.  

Κοινός παρονομαστής των ανωτέρω ήταν η αισιοδοξία. Οι αγορές έσπευσαν να την κεφαλαιοποιήσουν με αυξημένη συμμετοχή της μάζας των μικροεπενδυτών καθώς μπήκαν στη ζωή τους αρχικά τα discount brokerages και προς το τέλος της δεκαετίας το online trading (Ameritrade) με τις πολύ χαμηλότερες χρεώσεις. Το αντίστοιχο σημερινό  φαινόμενο είναι η πλατφόρμα Robinhood και η εκτεταμένη χρήση των κοινωνικών δικτύων.   

Φυσικά, υπάρχουν επίσης διαφορές μεταξύ των δύο δεκαετιών. Τα επίπεδα των επιτοκίων δεν βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο, π.χ. το 10ετές αμερικανικό ομόλογο προσφέρει απόδοση λίγο πάνω από το 4% σήμερα έναντι 5,3% στα τέλη του 1999. Ακόμη, οι οικονομίες δεν βρίσκονται στην ίδια φάση του επιχειρηματικού κύκλου για τις ΗΠΑ και τις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες.

Η δεκαετία του 1990 και η τωρινή δεκαετία έχουν κάποιες ομοιότητες αλλά και διαφορές. Η ιστορία δεν είναι πάντοτε καλός οδηγός στα χρηματιστηριακά δρώμενα, όμως αφήνει υποσχέσεις για το Χρηματιστήριο Αθηνών και τα υπόλοιπα.