Ακόμη δεν είδαμε το πλεόνασμα, αρχίσαμε να το μοιράζουμε

Αποχωρώντας από το ΥΠΕΘΟ για να αναλάβει την αντιπροεδρία της κυβέρνησης, ο κ. Κωστής Χατζηδάκης προέβλεψε πρόσφατα ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2024 θα ανέλθει στο 3,5% του ΑΕΠ. 

Προφανως το γνώριζε από πιο πριν, αλλά αποχωρώντας από το ΥΠΕΘΟ  ήθελε να το πιστωθεί. Κατανοητό.  Αποδείχθηκε ότι και η δική μας πληροφόρηση από υπηρεσιακούς παράγοντες ήταν σωστή.

Στο άρθρο της 11ης Φεβρουαρίου με τίτλο «Το 2024 έφυγε αλλά φέρνει μεγάλη έκπληξη», η στήλη ανέφερε: «... Οι υψηλόβαθμοι κυβερνητικοί ιθύνοντες έχουν ένα ευχάριστο πονοκέφαλο. Το πολύ υψηλό, πέραν κάθε αισιόδοξης πρότερης πρόβλεψης, πρωτογενές πλεόνασμα το 2024. Κι αυτό γιατί τα έσοδα της Γεν. Κυβέρνησης θα ξεπεράσουν κατά 7 δισ. ευρώ και πλέον τις δαπάνες, χωρίς τους τόκους εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους. Δηλαδή, το πρωτογενές πλεόνασμα θα υπερβεί το 3% του ΑΕΠ το 2024, αν δεν γίνει κάποιου είδους κυβερνητική παρέμβαση.

Ο πονοκέφαλος κάποιων κυβερνητικών αξιωματούχων ήταν το πλεόνασμα του 2024 να μην είναι πολύ μεγάλο «... Γιατί θα δημιουργηθούν προσδοκίες σε μεγάλες ομάδες του πληθυσμού για αυξήσεις, π.χ. 13ος και 14ος μισθός στο Δημόσιο, νέες παροχές κ.λπ.».

Πριν αλέκτορα φωνήσαι, οι ανησυχίες τους επιβεβαιώθηκαν.  Με την κυβέρνηση υπό δημοσκοπική πίεση, οι διαρροές περί φορολογικών ελαφρύνσεων και άλλων φιλολαϊκών μέτρων ξεκίνησαν. Αυτή την φορά, οι διαρροές θέλουν τα λεφτά να προέρχονται από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και τις δυνατότητες που δίνει  η ρήτρα διαφυγής των αμυντικών δαπανών της ΕΕ.

Άλλες διαρροές θέλουν κάποια μέτρα να υλοποιούνται εντός του 2025 ενώ άλλες να ανακοινώνονται στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο από τον πρωθυπουργό και να εφαρμόζονται από το 2026.  

Υπό αυστηρά οικονομικά κριτήρια, το ποσό που περισσεύει μετά την πληρωμή των καθαρών τόκων για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους ύψους 4,9 δισ. ευρώ περίπου θα πρέπει να κατευθυνθεί στη μείωση του υψηλού δημοσίου χρέους. Αν δηλαδή το πρωτογενές πλεόνασμα είναι 8 δισ. ευρώ, η διαφορά των 3 δισ. περίπου (8-4,9 δισ. ευρώ) θα πρέπει να πάει εκεί.  

Όμως, η Ελλάδα δεν είναι Γερμανία σε θέματα δημοσιονομικής πειθαρχίας. Επομένως, αυτό δεν πρόκειται να γίνει.

Ρεαλιστικά, κάποιος μπορεί να ελπίζει ότι οι όποιες παροχές θα περιορισθούν  στη διαφορά μεταξύ του τελικού πρωτογενούς πλεονάσματος και του στόχου για 2,4% του ΑΕΠ το 2024, δηλ. 1,1% του ΑΕΠ ή 2,5 δισ. ευρώ περίπου, για να μην δημιουργηθεί πρόβλημα με τις αγορές. Ασχέτως αν η ρήτρα διαφυγής της ΕΕ για τις αμυντικές  δαπάνες δίνει μεγαλύτερα δημοσιονομικά περιθώρια. 

Φυσικά, όλα αυτά είναι ασκήσεις επί χάρτου. Είναι σημαντικό να διασφαλισθεί ότι η δημοσιονομική κατάσταση θα είναι διαχειρίσιμη τα επόμενα χρόνια ώστε να μην χρειασθεί να αυξηθούν οι φόροι ή να μειωθούν κάποιες αναγκαίες δαπάνες  όταν ο ρυθμός ανάπτυξης συγκλίνει προς τον μέσο όρο του 1,2%-1,5% των τελευταίων 40 ετών.

Επομένως, θα πρέπει να διασφαλισθεί ότι τα όποια λεφτά δοθούν για παροχές θα προέρχονται από μόνιμη πηγή εσόδων και όχι ευκαιριακή. Τα περί εσόδων από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής ακούγονται ωραία και έχουν βάση αλλά πιθανόν μόνο εν μέρει. 

Το γεγονός ότι δεν έχει ανακοινωθεί επισήμως ακόμη από την Eurostat το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2024 και κυβερνητικοί παράγοντες μιλάνε για παροχές δείχνει δυο πράγματα. Πρώτον, την αγωνία τους για τις φτωχές δημοσκοπικές επιδόσεις της ΝΔ και δεύτερον, την έφεση του ελληνικού πολιτικού συστήματος -ανεξαρτήτως κόμματος- να μοιράζει χρήμα γιατί έτσι πιστεύει ότι θα πάρει περισσότερους ψήφους.

Δεν είναι ούτε έξυπνο (καίνε τα χαρτιά τους νωρίς), ούτε σωστό αυτό που γίνεται.