Η ευημερία θέλει την καταστροφή θέσεων εργασίας

Με δεδομένο ότι το ποσοστό ανεργίας δεν έχει υποχωρήσει κάτω από το 7,5% εδώ και αρκετές δεκαετίες, αυτό δείχνει ότι πλησιάζουμε στον επονομαζόμενο σκληρό πυρήνα ή την διαρθρωτική ανεργία, όπως αποκαλείται. Η τελευταία προσδιορίζεται από την αναντιστοιχία των δεξιοτήτων που ζητούνται και προσφέρονται στην αγορά εργασίας. 

Αυτός σημαίνει ότι λογικά η πρόοδος στο μέτωπο της ανεργίας θα είναι πιο αργή όσο πιο πολύ πλησιάζει το 8% και θα πρέπει να εφαρμοσθούν πολιτικές που μειώνουν τον σκληρό πυρήνα της ανεργίας. 

Φυσικά, υπάρχουν επίσης οι αισιόδοξοι οι οποίοι πιστεύουν ότι ο σκληρός πυρήνας της ανεργίας βρίσκεται πιο χαμηλά λόγω των μεταρρυθμίσεων που έχουν γίνει στην ελληνική αγορά εργασίας και γενικότερα στην οικονομία μέσα στην κρίση.

Όμως, αυτή η συζήτηση γίνεται κατά κάποιο τρόπο στο κενό. Κι αυτό γιατί είτε δεν λαμβάνει υπόψη τις δραματικές αλλαγές που συμβαίνουν ήδη σε άλλες χώρες λόγω τεχνολογίας, είτε υποθέτει ότι δεν αφορούν την Ελλάδα για  τα επόμενα αρκετά χρόνια.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Anthropic, μιας από τις πρωτοπόρες startup  εταιρείες AI έχει προβλέψει ότι οι μισές από τις δουλειές γραφείου για όσους μπαίνουν για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας θα εξαφανισθούν μέσα στα επόμενα 5 χρόνια. Προφανώς, εννοούσε στις ΗΠΑ και ίσως άλλες ανεπτυγμένες χώρες.

Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά. Αυτές τις μέρες έχουμε γίνει μάρτυρες των αυτόνομων ταξί της Waymo, ορισμένα από τα οποία κάηκαν κατά την διάρκεια των βίαιων συγκρούσεων στο Λος Αντζελες. Οι Έλληνες  ταξιτζήδες μπορεί να μην κινδυνεύουν, αλλά αυτή δεν είναι μια τάση που ήλθε για να φύγει. Τώρα, μπορεί να απεργούν, ζητώντας πρόσβαση στους λεωφορειόδρομους, όμως την επόμενη δεκαετία ίσως απεργούν, ζητώντας να μην επιτραπεί σε  αυτόνομα ταξί να λειτουργούν.

Όμως, οι εξελίξεις τρέχουν. Μερικοί από τους ανθρώπους που ίδρυσαν ή εργάσθηκαν για την Waymo φτιάχνουν άλλες εταιρείες που αυτοματοποιούν δουλειές στην οικοδομή όπως ανέφερε πρόσφατα ο Joseph  Lonsdale, επιχειρηματίας, συνιδρυτής της Palantir Technologies. Αυτοματοποιούν μπουλντόζες που μπορούν να φτιάχνουν δρόμους ή άλλους τρόπους για την τοποθέτηση θεμελίων και κτίσιμο μεγάλων κατασκευών.

Αυτό σημαίνει ότι αρκετές θέσεις εργασίας σε τέτοιους κλάδους θα καταστραφούν σε μόνιμη βάση αλλά ταυτόχρονα θα καλύψουν κενά σε θέσεις εργασίας που μοιάζουν θεόρατα σε χώρες όπως η Ελλάδα. Οι μηχανές θα αντικαταστήσουν τα εργατικά χέρια που λείπουν και δεν θα χρειάζεται πλέον η εισαγωγή οικονομικών μεταναστών για τέτοιες εργασίες. Το κυριότερο είναι ότι το κόστος κατασκευής θα πέσει καθώς η παραγωγικότητα θα ανέβει ενώ η ζήτηση θα αυξηθεί.

Είναι προφανές ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις από εκείνους που θίγονται και είναι λογικό. Όμως, οι χώρες που θα προχωρήσουν μπροστά, υιοθετώντας τις νέες τεχνολογίες, είναι εκείνες που θα ευημερήσουν μακροχρόνια όπως διδάσκει η ιστορία. Τα αυτοκίνητα εκτόπισαν τα άλογα από τους δρόμους των πόλεων και οι ιδιοκτήτες των τελευταίων έχασαν τα προνόμιά τους αλλά αυτό βοήθησε μακροχρόνια την παραγωγικότητα,  την ανάπτυξη και την ευημερία.  

Δυστυχώς, η Ελλάδα δεν θα συμπεριλαμβάνεται σ’ αυτές κατά την άποψή μας. Το κυριότερο εμπόδιο είναι το πελατειακό της σύστημα που θα καθυστερήσει την εισαγωγή των νέων τεχνολογιών σε κλάδους που θίγονται ισχυρές συντεχνίες. 

Στο τέλος, θα συμβεί, αλλά θα έχει περάσει χρόνος και οι αρκετές άλλες χώρες που σήμερα θεωρούμε υποδεέστερες θα μας ξεπεράσουν κατά πολύ ενώ το ελληνικό ποσοστό ανεργίας θα παραμένει από τα υψηλότερα στην ΕΕ.