Ο ψηφιακός μετασχηματισμός και οι κότες με... τα χρυσά αβγά

Τα αυτοκίνητα, έχουν μετατραπεί σταδιακά σε υπολογιστές με ρόδες, οι Αγγλόφωνοι όμως συνεχίζουν να τα αποκαλούν κάρα! Η γλώσσα εξελίσσεται πιο αργά από τις έννοιες και συχνά η σκιά των λέξεων μας εμποδίζει να αντιληφθούμε φαινόμενα που εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια μας. Ο «ψηφιακός μετασχηματισμός» αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση…

Σύμφωνα με έρευνα της McKinsey, η επίδραση των αλλαγών που συντελούνται στις μέρες μας θα είναι 3.000 φορές μεγαλύτερη από εκείνη της βιομηχανικής επανάστασης. Δεν είναι μόνο η τεχνολογία που αλλάζει το τοπίο. Η αστικοποίηση, η γήρανση του πληθυσμού, το περιβάλλον, η πανδημία, οι «ροές» εμπορευμάτων – κεφαλαίων- ανθρώπων -  δεδομένων, οι πόλεμοι… είναι δυνάμεις που από μόνες τους ξεδιπλώνουν νέες προκλήσεις. Η τεχνολογία ωστόσο, είναι η παράμετρος που διεισδύει σε όλες τις δυνάμεις και πυροδοτεί τη μεγάλη έκρηξη.

Για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία έχουμε σε τόσο βραχύ διάστημα, την ταυτόχρονη εμφάνιση πολλών επαναστατικών τεχνολογιών, που με τη είσοδό τους στον επιχειρηματικό χώρο προκαλούν διαδοχικές εκρήξεις καινοτομίας οδηγώντας σε ανατροπή τα παραδοσιακά μοντέλα οργάνωσης.

Τα κύματα των τεχνολογιών της 4ης βιομηχανικής επανάστασης θολώνουν τα όρια μεταξύ του φυσικού, του ψηφιακού και του βιολογικού κόσμου και μας οδηγούν σε αχαρτογράφητα νερά. Όπου κι αν κοιτάξουμε, βλέπουμε το παλιό να καταρρέει, να διαλύεται, να αποσυντίθεται. Για να αντιμετωπίσουμε το αναπάντεχο, χρειάζεται να επανεκπαιδεύσουμε τα αντανακλαστικά μας. Η δυνατότητα άμεσης αντίδρασης απαιτεί ευελιξία που στερούνται οι παραδοσιακοί οργανισμοί. Αυτό που ονομάζουμε τελικά «ψηφιακό μετασχηματισμό» - ελλείψει καταλληλότερης λέξης- είναι το όχημα που προσβλέπουμε να μας περάσει μέσα από ένα μεταβαλλόμενο και ασαφή κόσμο στη νέα εποχή. Σηματοδοτεί την επανεξέταση του τρόπου με τον οποίο ένας οργανισμός χρησιμοποιεί την τεχνολογία, τους ανθρώπους και τις διαδικασίες για την επιδίωξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων και νέων ροών εσόδων «σε ένα κόσμο που βράζει και φλέγεται».

Είναι δύσκολο να αντιληφθούμε το μέγεθος των επερχόμενων αλλαγών. Η διαίσθησή μας διαμορφώθηκε στο φυσικό κόσμο από τις εμπειρίες και τις γνώσεις που αποκτήσαμε σε μια περίοδο που οι αλλαγές ήταν σταδιακές και κάπως προβλέψιμες. Η αδράνεια στο σύστημα επομένως δεν είναι μόνο τεχνική και οικονομική, αλλά κυρίως πολιτιστική και θεσμική.

Η ψηφιακή - άυλη κατανάλωση της εμπειρίας επαναπροσδιορίζει την έννοια του πολίτη και προετοιμάζει το έδαφος για τη μετάβαση σε ένα νέο στάδιο της εξέλιξης του είδους μας μετά το βιολογικό και πολιτιστικό στάδιο.

Το ενδιαφέρον είναι ότι τα πράγματα είναι πιο εύκολα απ’ ότι φαίνονται. Οι εταιρίες π.χ., υποστήριξαν την απομακρυσμένη εργασία 40 φορές πιο γρήγορα από ότι πίστευαν πριν την εκδήλωση της πανδημίας. Παρ’ όλα αυτά, συνεχίζουμε να προσεγγίζουμε την αλλαγή με γραμμικό τρόπο. Για να αντιληφθούμε τα μεγέθη, θα πρέπει να κλείσουμε στο υπόγειο τη διαίσθηση και να βυθιστούμε στα νέα δεδομένα με όχημα τους αριθμούς και τη λογική, να τολμήσουμε νέες προσεγγίσεις χωρίς το φόβο της αποτυχίας.

Την εποχή του ατμού, η διάταξη του εξοπλισμού των εργοστασίων δεν καθοριζόταν από τη ροή της παραγωγής αλλά από την απαιτούμενη ιπποδύναμη του εξοπλισμού. Με τον εξηλεκτρισμό των εργοστασίων μπορούσαμε να έχουμε όση δύναμη θέλαμε όπου θέλαμε. Μπορούσε δηλαδή η διάταξη να υπαγορεύεται από την ανάγκη της διαδικασίας και όχι τους περιορισμούς της ενεργειακής πηγής. Οι μηχανικοί της εποχής όμως χρειάστηκαν 30 χρόνια περίπου για να το καταλάβουν! Ήταν η επόμενη γενιά μηχανικών, αυτή που προχώρησε στην αλλαγή.

Σήμερα δεν έχουμε την άνεση να περιμένουμε. Ο κύκλος ζωής των επιχειρήσεων, έχει μικρύνει πολύ και μόνο το 8% των εταιριών πιστεύουν ότι θα παραμείνουν βιώσιμες αν δεν ψηφιοποιηθούν. Συνήθως όμως, αντιλαμβάνονται τη διαδικασία ψηφιοποίησης ως τεχνική διαδικασία. Θεωρούν δηλαδή ότι με την αναβάθμιση των υποδομών πληροφορικής και την εγκατάσταση νέων συστημάτων θα εξασφαλίσουν μια θέση στο τραίνο της αλλαγής. Λίγοι αντιλαμβάνονται την αλλαγή του ορίζοντα, την ανάγκη μετασχηματισμού ολόκληρης της αλυσίδας αξίας ώστε να ανταποκρίνεται στο ταξίδι στο άγνωστο.

Η εταιρία της ψηφιακής εποχής, έχει στον πυρήνα της το λογισμικό. Ιδανικά, είναι μια εταιρία λογισμικού! Εκεί βρίσκεται το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα. Το κλειδί της επιτυχίας, έχει μεταφερθεί από τη μαζική προσφορά στην επιλεκτική ζήτηση, στην ικανοποίηση των συνεχώς αυξανόμενων προσδοκιών των καταναλωτών για εξατομικευμένες και απρόσκοπτες εμπειρίες, όπως αυτές διαμορφώνονται με την αξιοποίηση των αλληλεπιδράσεων που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη.

Σύμφωνα με έκθεση της Vodafone, μέχρι το 2025, ο μέσος άνθρωπος, θα αλληλοεπιδρά με μια «έξυπνη» συσκευή κάθε 18 δευτερόλεπτα[1] (4.800 φορές την ημέρα). Όποιοι αξιοποιούν αυτά τα δεδομένα κερδίζουν. Οι άλλοι, τα χάνουν όλα[2].

Ακόμη και στους παραδοσιακούς κλάδους της οικονομίας, οι εταιρίες που ηγούνται (Leaders) των τεχνολογικών αλλαγών πέτυχαν να αυξήσουν τα έσοδά τους, πέντε φορές γρηγορότερα από τους ουραγούς (Laggards)[3], στη διάρκεια της πανδημίας.

Η υπεροχή των ψηφιακών εταιριών στα μάτια της αγοράς δε φαίνεται μόνο από τη θέση των Big Tech στο ταμπλό. Αν μείνουμε στην αγορά των αυτοκινήτων που αναφερθήκαμε στην αρχή, η Tesla αποτιμάται περισσότερο από τις 15 εταιρίες που την ακολουθούν[4], ενώ εταιρίες με ανύπαρκτες ουσιαστικά πωλήσεις όπως η Rivian & η Lucid έχουν υπερδιπλάσια αποτίμηση από τη Suzuki ή τη Nissan.

Βεβαίως αυτό δε σημαίνει ότι όλες οι «ψηφιακές» κότες θα κάνουν χρυσά αυγά. Σημαίνει όμως ότι τα χρυσά αυγά θα τα κάνουν ψηφιακές κότες. 

* Ο κ. Χρήστος Παπαδόπουλος είναι διευθύνων σύμβουλος της Witside

Σημειώσεις:

[1] Έκθεση “The Connected Consumer 2030” της Vodafone

[2] Eric Brynjolofsson & Andrew McAfee “Η θαυμαστή εποχή της νέας τεχνολογίας” Εκδόσεις Κριτική.

[3] Έκθεση “Make the leap, take the lead Report”  της Accenture

[4] Την 1/4/2022, η συνολική κεφαλαιοποίηση των : Toyota, Volkswagen, NIO, BYD, Daimler, Ford, General Motors, BMW, Stellantis, Honda, Ferrari, Rivian, Lucid, Hyundai, Great Wall, ανερχόταν σε 1.115,90 Β$, έναντι 1.120,93 Β$ της Tesla!