Τι πρέπει να προσέχει μια εταιρία όταν μοιράζει stock options

Μας απασχόλησε, σε προηγούμενη αρθρογραφία μας, η διάθεση μετοχών (με ή χωρίς αντάλλαγμα) σε μέλη του ΔΣ της ΑΕ, στελέχη και εργαζομένους της. Επίσης σ’ εκείνους που παρέχουν υπηρεσίες τους σε αυτή. Θα μας απασχολήσει, εδώ, το πρόγραμμα διάθεσης μετοχών με τη μορφή δικαιώματος προαίρεσης (option) απόκτησής τους. Οι δικαιούχοι, ειδικότερα, και τα αρμόδια όργανα για την έκδοσή του.

Δικαιούχοι Απόκτησης Μετοχών

Η ΑΕ (ακριβέστερα η ΓΣ ή, υπό προϋποθέσεις, το ΔΣ της) είναι δυνατό να θεσπίσει πρόγραμμα διάθεσης μετοχών, με τη μορφή χορήγησης δικαιώματος προαίρεσης (option) προς τον σκοπό απόκτησης μετοχών της.

Δικαιούχοι απόκτησης μετοχών στο πλαίσιο ενός τέτοιου προγράμματος είναι δυνατό να είναι τα μέλη του ΔΣ και το προσωπικό της ΑΕ που προβαίνει σε διάθεση μετοχών. Επίσης, φυσικά πρόσωπα που φέρουν τις αντίστοιχες ιδιότητες σε τυχόν συνδεδεμένα με την εν λόγω ΑΕ νομικά πρόσωπα.

Στην έννοια του «προσωπικού» εντάσσονται τα φυσικά πρόσωπα που απασχολούνται στην ΑΕ με σχέση εξαρτημένης εργασίας. Επίσης, και οι διευθύνοντες υπάλληλοι.

Δικαίωμα απόκτησης μετοχών δεν αναγνωρίζεται, αντίθετα, σε πρόσωπα που απασχολούνται στην εταιρεία σε προσωρινή, απλώς, βάση (λ.χ. σε περίπτωση εργαζομένου που απασχολείται στην ΑΕ στο πλαίσιο σύμβασης δανεισμού).

Εκτός από τα ανωτέρω πρόσωπα, το πρόγραμμα διάθεσης μετοχών είναι δυνατό να απευθύνεται, επιπρόσθετα, και σε όποιον παρέχει τις υπηρεσίες του στην ΑΕ (που διαθέτει τις μετοχές της) σε σταθερή (και όχι αποσπασματική) βάση. Μεταξύ των δικαιούχων είναι δυνατό να συμπεριληφθούν πρόσωπα που συνδέονται με την εταιρεία με σχέσεις ανεξαρτήτων υπηρεσιών, έμμισθης εντολής έργου κ.ο.κ. Επίσης, τακτικοί συνεργάτες της εταιρείας των οποίων η παροχή υπηρεσιών χαρακτηρίζεται από επαναληπτικότητα. Ως τέτοιοι θα ήταν δυνατό να είναι νομικοί/δικηγόροι, λογιστές, προμηθευτές, διανομείς κ.ο.κ.

Αρμόδιο Εταιρικό Όργανο

Αρμοδιότητα ΓΣ

Η αρμοδιότητα για τη λήψη απόφασης θέσπισης προγράμματος διάθεσης μετοχών με τη μορφή δικαιώματος προαίρεσης ανήκει, κατά νόμο, στην (καταστατική) ΓΣ. Περίληψη της σχετικής απόφασης της ΓΣ δημοσιεύεται στη μερίδα της εταιρείας στο Γ.Ε.ΜΗ.

Η σπουδαιότητα της συγκεκριμένης απόφασης καθιστά κατανοητή την απαίτηση του νόμου για αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία όσον αφορά τη λήψη της (όπως αντίστοιχα, απαιτείται και στην (τακτική) αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου). Μέσω της απόφασης αυτής, εξάλλου, μεταβάλλεται η μετοχική σύνθεση της ΑΕ και διατίθενται μετοχές σε τρίτα πρόσωπα.

Αξιοσημείωτο είναι πως στους μετόχους της ΑΕ δεν χορηγείται δικαίωμα προτίμησης σε περίπτωση αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου με σκοπό τη διάθεση των μετοχών που θα προκύψουν στους δικαιούχους ενός τέτοιου προγράμματος. Εξάλλου, θέμα ενδεχόμενου αποκλεισμού του δικαιώματος προτίμησης των παλαιών μετόχων δεν τίθεται όταν η διανομή μετοχών απευθύνεται στο προσωπικό της ΑΕ.

Να σημειωθεί, τέλος, πως ανάγκη για την έγκριση προγράμματος διάθεσης μετοχών με απόφαση της ΓΣ δεν υφίσταται εάν αυτό έχει ήδη συμπεριληφθεί στην απόφαση της ΓΣ που εγκρίνει την Πολιτική Αποδοχών.

Αρμοδιότητα ΔΣ

Από τη διαδικασία θέσπισης προγράμματος διάθεσης μετοχών ο νομοθέτης δεν απέκλεισε την εμπλοκή του ΔΣ. Ειδικότερα, το ΔΣ της εταιρείας είναι δυνατό:

(α) Να αποκτήσει, κατ’ εξαίρεση, το ίδιο το ΔΣ την αρμοδιότητα λήψης της σχετικής απόφασης, ύστερα από σχετική εξουσιοδότηση της ΓΣ, η οποία λαμβάνεται, επίσης, με αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία.

Η εξουσιοδότηση της ΓΣ ακολουθεί, ειδικότερα, το αντίστοιχο πρότυπο που ισχύει και στην, κατ’ εξουσιοδότηση, αρμοδιότητα του ΔΣ για έκτακτη αύξηση του εταιρικού κεφαλαίου.

Απαιτείται συνήθης -μόνον, και όχι αυξημένη, απαρτία των μελών του ΔΣ. Επίσης (απόλυτη) πλειοψηφία των παρόντων και αντιπροσωπευομένων μελών του.

(β) Να συμμετέχει, εν μέρει, στον καθορισμό του ελάχιστου περιεχομένου του προγράμματος, ύστερα από σχετική εξουσιοδότηση της ΓΣ. Στο ΔΣ είναι δυνατό, λ.χ., να ανατεθεί (και) ο προσδιορισμός των δικαιούχων.

(γ) Να λαμβάνει εκτελεστικής φύσεως αποφάσεις και να προβαίνει σε ενέργειες υλοποίησης του προγράμματος διάθεσης.

Η συγκεκριμένη αρμοδιότητα του ΔΣ απορρέει από τον νόμο. Στο πλαίσιο αυτό, στις εξουσίες του ΔΣ ανήκει, μεταξύ άλλων, η έκδοση των πιστοποιητικών δικαιωμάτων απόκτησης μετοχών στους δικαιούχους του προγράμματος που άσκησαν το δικαίωμα προαίρεσης. Η κτήση της ιδιότητας του μετόχου λαμβάνει χώρα, καταρχήν, με τη σύναψη της σύμβασης ανάληψης (νεοεκδιδόμενων) μετοχών ή πώλησης (των ήδη υπαρχουσών) ίδιων μετοχών της εταιρείας. Οι μετοχές που έχουν ήδη εκδοθεί παραδίδονται στους δικαιούχους τους ανά ημερολογιακό τρίμηνο-κατ’ ανώτατο όριο.

Σε περίπτωση που διατίθενται μετοχές που θα προκύψουν ύστερα από αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, το ΔΣ είναι υπεύθυνο για την πιστοποίηση της καταβολής του ποσού της αύξησης. Επίσης για την τροποποίηση του σχετικού άρθρου του καταστατικού της εταιρείας. Οι εν λόγω ενέργειες υπόκεινται, επίσης, στις συναφείς διατυπώσεις δημοσιότητας. 

Δικαιούχοι προγράμματος διάθεσης μετοχών με τη μορφή δικαιώματος προαίρεσης (option) απόκτησής τους είναι, κατά κύριο λόγο, εργαζόμενοι, στελέχη και μέλη του ΔΣ της ΑΕ. Μπορεί όμως να είναι και στενοί συνεργάτες, σε τακτική βάση, της εταιρείας. Αρμόδιο όργανο για την έκδοση ενός τέτοιου προγράμματος είναι η ΓΣ-υπό προϋποθέσεις και το ΔΣ. Οι αποφάσεις τους όμως χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής (Κι όχι μόνον σε ουσιαστικό αλλά) και σε νομικό επίπεδο. Αντίστοιχα, σοβαρά, θέματα ανακύπτουν στην περίπτωση δωρεάν διάθεσης μετοχών.

Περί αυτών, όμως, σε επόμενη αρθρογραφία μας.

* Ο Σταύρος Κουμεντάκης είναι Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm