Financial Times: Wolf vs Rachman για ΝΑΤΟ, πυρηνικά και 3o Παγκόσμιο Πόλεμο

Από Martin Wolf:

Αγαπητέ Gideon,

Με λύπη μου αρχίζω να έχω την άποψη πως το ΝΑΤΟ θα πρέπει να είναι έτοιμο να πολεμήσει.

Υπάρχει ένας προφανής ανθρωπιστικός λόγος για να το πράξει αυτό. Γνωρίζουμε πολύ καλά το πώς πολεμάει ο Vladimir Putin, από το Γκρόζνι μέχρι το Χαλέπι. Οι επιθέσεις κατά γυναικών, παιδιών, νοσοκομείων και άλλων πολιτικών στόχων δεν είναι ατύχημα. Είναι ο στόχος. Ο τρόπος που λειτουργεί είναι να συντρίβει το ηθικό των εχθρών του, εμφανιζόμενος ο ίδιος ως ανελέητος.

Υπάρχουν επίσης πιο ρεαλιστικοί λόγοι για να αναλάβει δράση. Στο τέλος, είναι σίγουρο πως θα εξουθενώσει τους Ουκρανούς και θα τους νικήσει. Θυμήσου πως ο Putin θεωρεί ήρωα τον Stalin. Όλοι γνωρίζουμε πόσα εκατομμύρια σφαγίασε ο Stalin. Πώς θα φανεί αν η Δύση απλώς κοιτάζει ενώ αφανίζεται μια χώρα που έχει στοιχηματίσει ολόκληρο το μέλλον της στην ένταξή της στο σύστημά μας και έχει συνδεθεί με τις αξίες μας;

Θα τον αποτρέψουν οι κυρώσεις από το να συνεχίσει τον πόλεμο ή να προχωρήσει ακόμα παραπέρα; Όχι, δεν καταστρέφουν τον Putin και τους υποστηρικτές του. Καταστρέφουν τη φιλελεύθερη μεσαία και την ανώτερη μεσαία τάξη, που είναι τα πιο φιλοδυτικά και αντιπουτινικά τμήματα του ρωσικού πληθυσμού. Ναι, η Ρωσία θα είναι πολύ φτωχότερη. Αλλά δεδομένων των τεράστιων φυσικών της πόρων, της σύνδεσής της με την Κίνα και τον υπόλοιπο κόσμο και τον αυξανόμενο ολοκληρωτισμό του καθεστώτος, οπωσδήποτε θα επιβιώσει ως πολεμική οικονομία.

Η προφανής αντίρρηση στον πόλεμο είναι πως μπορεί να οδηγήσει σε πυρηνικό πόλεμο. Συμφωνώ: μπορεί, αν και αμφιβάλω αν ο Putin, ένας άνθρωπος που κάθεται έξι μέτρα μακριά από τους στενότερους συμβούλους του για να μην κολλήσει Covid, είναι προετοιμασμένος να πεθάνει. Και το σημαντικότερο, το να προσπαθείς να ελαχιστοποιήσεις τον κίνδυνο αυτόν δεν σημαίνει πως τον εξαλείφεις.

Αν ο Putin κερδίσει αυτόν τον πόλεμο, όπως περιμένω, είναι πιθανόν να πρέπει να πολεμήσουμε αργότερα, σε πολύ χειρότερο έδαφος. Θα μπορεί να ξαναχτίσει τις δυνάμεις του, ίσως με κινεζική βοήθεια. Τότε θα μπορούσε να πάει στη Βαλτική, που είναι πολύ λιγότερο υπερασπίσιμη από την Ουκρανία.

Θα αποτραπεί από μια απειλή του ΝΑΤΟ να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα; Πιθανότατα όχι, δεδομένου ότι έχουμε τρομοκρατηθεί τόσο πολύ από αυτή την απειλή τώρα. Θα υποθέσει οπωσδήποτε πως το μόνο που θα χρειαστεί είναι τοπική συμβατική υπεροχή. Πού θα σταματήσει αυτό; Πού και πότε θα πολεμήσουμε;

Martin

Από Gideon Rachman:

Αγαπητέ Martin,

Διαφωνώ. Νομίζω πως μια παρέμβαση του ΝΑΤΟ θα μετέτρεπε την τραγωδία της Ουκρανίας σε μια παγκόσμια τραγωδία. Ο Biden έχει πει πως αυτό θα σήμαινε τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο και έχει δίκιο. Καταφέραμε να περάσουμε ολόκληρο τον ψυχρό πόλεμο χωρίς να συγκρουστούν άμεσα στο πεδίο της μάχης οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ. Και αυτό έγινε για έναν καλό λόγο. Οι ηγεσίες και των δύο χωρών καταλάβαιναν τους κινδύνους της κλιμάκωσης και του πυρηνικού πολέμου. Η τρέχουσα γενιά των δυτικών ηγετών θα πρέπει να δείξει την ίδια σοφία.

Δεν τα γράφω αυτά με ευχαρίστηση. Τα γεγονότα στην Ουκρανία είναι φρικτά. Οι αναφορές του Putin σε πυρηνικά όπλα είναι ξεκάθαρα μια μορφή εκβιασμού.

Αφήνεις να εννοηθεί ότι πιθανότατα μπλοφάρει. Ίσως είναι έτσι. Αλλά δεν είμαι έτοιμος να πάρω αυτό το ρίσκο. Το ρωσικό στρατιωτικό δόγμα προβλέπει την πρώτη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων, εάν η Ρωσία χάνει σε συμβατικό πόλεμο και η ύπαρξη του κράτους θεωρείται πως βρίσκεται σε κίνδυνο. Νομίζω πως ο Putin και αυτοί γύρω του θα έβλεπαν μια ήττα από το ΝΑΤΟ ότι θα πληρούσε αυτά τα κριτήρια. Θα γνώριζαν επίσης πως αυτοί προσωπικά δεν θα είχαν κανένα μέλλον, αν η Ρωσία έχανε έναν πόλεμο από το ΝΑΤΟ. Γιατί τότε, υπό εκείνες τις συνθήκες, να μην τζογάρουν με τη χρήση πυρηνικών όπλων ως τακτική σοκ;

Υπάρχουν εκείνοι που πιστεύουν ότι θα μπορούσε να υπάρξει ένας περιορισμένος πυρηνικός πόλεμος -στον οποίο θα χρησιμοποιούνταν μόνο όπλα πεδίου μάχης. Αλλά όταν σπάσει το μεταπολεμικό ταμπού για τη χρήση των πυρηνικών όπλων, τα πράγματα θα μπορούσαν να κλιμακωθούν γρήγορα. Ακόμα και ένας συμβατικός πόλεμος μεταξύ της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ θα ήταν εξαιρετικά επικίνδυνος. Με τι μοιάζει η νίκη; Με την παράδοση όλων των ρωσικών δυνάμεων; Με την κατοχή της Μόσχας; Αυτά δεν φαίνονται εύλογα σενάρια.

Τέλος, λες πως «αν ο Putin κερδίσει αυτόν τον πόλεμο, είναι πιθανόν να πρέπει να πολεμήσουμε αργότερα». Αυτό είναι ένα μεγάλο «αν». Οι Ρώσοι μετρούν βαριές απώλειες και έχουν αποτύχει να υλοποιήσουν οποιονδήποτε από τους μεγάλους στρατηγικούς στόχους τους. Δυσκολεύομαι να δω πώς θα κατακτήσουν την Ουκρανία -πόσο μάλλον να κινηθούν κατά χωρών της Βαλτικής ή κατά της Πολωνίας. Αν συμβεί αυτό, τότε πράγματι θα βρισκόμασταν στον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. Αλλά ας κάνουμε το παν για να αποφύγουμε μια τέτοια σύρραξη, αντί να τρέχουμε προς αυτήν.

Από Martin Wolf:

Αγαπητέ Gideon,

Καταλαβαίνω και σέβομαι τις ανησυχίες σου. Αλλά κατά την άποψή μου, δεν είναι αποφασιστικές. Οι λόγοι που δίνεις για να μην πολεμήσουμε τώρα είναι ουσιαστικά οι λόγοι που οποιοσδήποτε λογικός άνθρωπος θα έδινε για να μην πολεμήσουμε για την Εσθονία, ή τη Λιθουανία, ή την Πολωνία, ή οπουδήποτε αλλού.

Αν ένας τρίτος παγκόσμιος πόλεμος είναι μια ανησυχία που προκαλεί τέτοια παράλυση, τότε πώς μπορεί να είναι αξιόπιστη η προϋπόθεση του ΝΑΤΟ; Η αποτελεσματικότητά του πάντα εξαρτιόταν από την πίστη πως το ΝΑΤΟ είναι πράγματι προετοιμασμένο να διακινδυνεύσει έναν πυρηνικό πόλεμο.

Το ερώτημα είναι εάν η εξαΰλωση της Ουκρανίας, που ακόμα δεν έχει συμβεί, αλλά μπορεί να συμβεί, θα πρέπει να είναι ένα casus belli. Η επιχειρηματολογία κατά αυτού είναι πως το ΝΑΤΟ (οι Αμερικανοί φυσικά) πρότεινε πως η Ουκρανία θα μπορούσε να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ υπό συγκεκριμένες συνθήκες, αλλά όχι ακόμα. Άρα επισήμως το ΝΑΤΟ δεν έχει καμία δέσμευση για να υπερασπιστεί την Ουκρανία.

Εντούτοις, η απόφαση να προταθεί πως η Ουκρανία ενδέχεται να γίνει μέλος ήταν από μόνη της μια μορφή δέσμευσης. Το σημαντικότερο, αύξησε την πιθανότητα προληπτικής ενέργειας από τον Putin, όπως και συνέβη. Άρα, οπωσδήποτε έχουμε κάποια ηθική ευθύνη για αυτή την εισβολή.

Έχουμε επίσης ηθική ευθύνη να αποτρέψουμε τον αφανισμό ενός λαού και μιας χώρας που απλά επιθυμούσαν να είναι σύγχρονοι Ευρωπαίοι. Δηλαδή να ζουν ως ελεύθεροι άνθρωποι σε μια δημοκρατική χώρα, όχι ως δουλοπάροικοι των γκάνγκστερ που κυβερνούν το Κρεμλίνο.

Δεν λέω πως πρέπει να παρέμβουν στρατιωτικά σήμερα. Θα ήμουν ικανοποιημένος αν οι ηγέτες μας προειδοποιούσαν ξεκάθαρα τον Putin πως δεν θα επιτρέψουμε τον αφανισμό του λαού της Ουκρανίας ή τις φιλοδοξίες τους να αποτινάξουν τον ζυγό του Κρεμλίνου. Το να το πράξουμε ακόμα και αυτό θα ήταν ριψοκίνδυνο. Αλλά θα ριψοκινδυνεύουμε να συναλλασσόμαστε με το καθεστώς του Putin για όσο υπάρχει, εκτός και αν είμαστε πάντα έτοιμοι να του δίνουμε ό,τι θέλει όποτε το ζητάει. Θα πρέπει να σκληρύνουμε τη στάση μας τώρα. Την επόμενη φορά, όταν θα έρθει, θα μπορούσε να αποδειχθεί απείρως πιο δύσκολο.

Martin

Από τον Gideon Rachman

Αγαπητέ Martin,

Έχεις δίκιο να επιμένεις στις ανθρωπιστικές και ηθικές διαστάσεις αυτής της κρίσης. Αλλά εξακολουθώ να διαφωνώ με τα συμπεράσματά σου. Επίτρεψέ μου να επικεντρωθώ σε τρία σημεία: την ηθική, την πυρηνική αποτροπή και τη σημασία της σαφήνειας.

Λες πως έχουμε ηθική υποχρέωση να πολεμήσουμε για την Ουκρανία. Αλλά θα αμφισβητούσα την ηθική οποιασδήποτε απόφασης που αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα ενός πυρηνικού πολέμου.

Προτείνεις ότι αν δεν είμαστε πρόθυμοι να διακινδυνεύσουμε έναν πυρηνικό πόλεμο για την Ουκρανία, τότε η αξιοπιστία της πυρηνικής αποτροπής του ΝΑΤΟ υπονομεύεται -διότι πότε θα χρησιμοποιήσουμε πυρηνικά όπλα; Η απάντηση σε αυτό πάντα ήταν πως το ΝΑΤΟ θα πολεμήσει, εάν και όταν δεχθεί επίθεση μια χώρα του ΝΑΤΟ. Τότε είναι που θα προκύψει η πιθανότητα χρήσης πυρηνικών όπλων. Όχι πριν από αυτό. Φυσικά, οι Ρώσοι μπορεί να αμφισβητήσουν το αν έχουμε πράγματι τη βούληση να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα όπλα. Αλλά η πιθανότητα πως θα χρησιμοποιηθούν -σε συνδυασμό με την εγγύηση αμοιβαίας ασφάλειας του ΝΑΤΟ- είναι και παραμένει κεντρικής σημασίας για τη δυτική αποτροπή.

Τέλος, προτείνεις να πούμε στον Putin πως δεν θα επιτρέψουμε τον αφανισμό της Ουκρανίας. Θα απέφευγα ασαφείς απειλές και προτροπές. Τι σημαίνει «δεν θα επιτρέψουμε»; τι σημαίνει «αφανισμός»; Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι για το τι θα κάνουμε -και υπό ποιες συνθήκες, αλλιώς απλώς κινδυνεύουμε να χάσουμε αξιοπιστία. Η σαφήνεια της δέσμευσης του Άρθρου Πέντε του ΝΑΤΟ είναι που του δίνει δύναμη.

Αλλά ας κλείσουμε με ένα σημείο συμφωνίας. Πράγματι πρέπει να «σκληρύνουμε τη στάση μας». Περισσότερες στρατιωτικές δαπάνες, περισσότεροι στρατιώτες στην κεντρική Ευρώπη, περισσότερες κυρώσεις στη Ρωσία και ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, εάν το επιθυμούν. Αλλά στρατιωτική επέμβαση στην Ουκρανία; Δεν νομίζω.

Gideon

© The Financial Times Limited 2022. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation