Η Δύση πρέπει να βάλει το χέρι στην τσέπη για την Ουκρανία

Η Ουκρανία επέζησε της επίθεσης του κτηνώδους εχθρού της. Έχει ρεζιλέψει τον ρωσικό στρατό και έχει ανακτήσει μεγάλο μέρος του χαμένου εδάφους. Αυτά είναι τεράστια επιτεύγματα. Αλλά ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει. Στις 10 Οκτωβρίου η Ρωσία εξαπέλυσε μια νέα φάση, με την καταστροφή πολιτικών υποδομών. Στόχος της τώρα είναι να σπάσει τη βούληση του Ουκρανικού λαού. Και αυτό θα πρέπει να αποτύχει.

Αυτό που παίζεται είναι οι αρχές της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής ζωής: τα σύνορα δεν μπορεί να αλλάζουν δια της βίας και οι πολίτες δεν μπορεί να αποτρέπονται από το να επιλέγουν ποιος θα τους κυβερνά. Επιπλέον, αν νικήσει η Ρωσία, θα βρίσκεται στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης υπό τη διακυβέρνηση ενός ρεβανσιστή τύραννου. Αλλά, αν νικήσει η Ουκρανία, θα είναι ένα ισχυρό οχυρό έναντι της Ρωσίας. Ως εκ τούτου, αυτός ο πόλεμος είναι υπαρξιακός, όχι μόνο για την Ουκρανία, αλλά και για την Ευρώπη.  

Η Δύση πρέπει να διασφαλίσει ότι η Ουκρανία θα επιβιώσει και στη συνέχεια θα ευδοκιμήσει ως ένα ευημερούν και δημοκρατικό έθνος. Αυτό δεν είναι μόνο μια ηθική αναγκαιότητα, αλλά είναι και προς το συμφέρον της. Εδώ και καιρό υπάρχει ανησυχία για τη διαφθορά στη χώρα. Αλλά ο τρόπος με τον οποίο η Ουκρανία κινητοποιήθηκε για να πολεμήσει αυτόν τον πόλεμο δείχνει ότι αυτή δεν είναι η χώρα που βλέπουμε τώρα. Ένα διεφθαρμένο ολιγαρχικό κράτος δεν οργανώνεται και δεν πολεμά όπως αυτό εδώ. Η Ουκρανία αξίζει να μην βιαστούμε να την κρίνουμε. Έχει ξαναδημιουργηθεί μέσα από τον πόλεμο. Σίγουρα θα ξαναδημιουργηθεί και μέσα από την ειρήνη.

Ωστόσο, η Ουκρανία δεν μπορεί να νικήσει μόνη της. Χρειάζεται στρατιωτικό εξοπλισμό, βοήθεια για την επισκευή ζωτικής σημασίας υποδομών και, εξίσου σημαντικό, δημοσιονομική στήριξη. Χρειάζεται επίσης συνεχή πίεση από τις κυρώσεις στην οικονομία και τη στρατιωτική ισχύ της Ρωσίας. Θα χρειαστεί επίσης μεγάλη βοήθεια στην ανοικοδόμηση, καθώς επιδιώκει μια ζωή μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια, μια ζωή που κέρδισε με τους αγώνες του λαού της και που θα αποφέρει τεράστια οφέλη στην ίδια την Ευρώπη.

Η ζημιά ήταν τεράστια. Η οικονομία της Ουκρανίας έχει συρρικνωθεί κατά περίπου ένα τρίτο φέτος, με αναπόφευκτα μεγάλες επιπτώσεις στα φορολογικά έσοδα. Σε έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο, το ΔΝΤ σημειώνει ότι περίπου το ένα πέμπτο του πληθυσμού έχει μεταναστεύσει, ενώ ένας παρόμοιος αριθμός έχει εκτοπιστεί στο εσωτερικό της χώρας. Η χώρα αντιμετωπίζει σήμερα τεράστιες δαπάνες για την καταπολέμηση του πολέμου και την αποκατάσταση των ζημιών. Όλα αυτά έχουν καταστρέψει τα δημόσια οικονομικά. Όσο συνεχίζεται ο πόλεμος, τόσο θα συνεχίζεται και το κόστος. Τελικά, θα υπάρξει ένας τεράστιος λογαριασμός για την ανοικοδόμηση (βλ. διαγράμματα).

Το υπουργείο Οικονομικών έχει κάνει μια εξαιρετικά αξιόπιστη δουλειά στη διαχείριση της δημοσιονομικής κατάστασης. Ωστόσο, χρειάστηκε να βασιστεί στη νομισματική χρηματοδότηση του δημοσιονομικού ελλείμματος, τα συναλλαγματικά αποθέματα είναι σχεδόν μηδενικά και ο πληθωρισμός το έτος έως τον Δεκέμβριο θα είναι περίπου 30%.

Το ΔΝΤ εκτιμά ότι αν όλα πάνε καλά, η χώρα θα χρειαστεί 40 δισ. δολάρια σε εξωτερική δημοσιονομική στήριξη το επόμενο έτος, συν 8 δισ. δολάρια για την επισκευή των υποδομών. Αν όλα πάνε άσχημα, θα χρειαστεί περίπου επιπλέον 9 δισ. δολάρια.

Η ΕΕ αναμένεται να δεσμεύσει 18 δισ. ευρώ σε δημοσιονομική στήριξη για το επόμενο έτος. Η αμερικανική κυβέρνηση έχει ζητήσει από το Κογκρέσο 14,5 δισ. δολάρια έως τον Σεπτέμβριο του 2023, ενώ αναμένονται περισσότερα για το υπόλοιπο του 2023. Οι χώρες μέλη της ΕΕ, καθώς και άλλες (η Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα) και τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να δώσουν περισσότερα.

Ακόμη και έτσι, η εξωτερική δημοσιονομική στήριξη θα είναι αρκετή μόνο αν όλα πάνε καλά. Είναι προφανές ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να πάνε πολύ χειρότερα αν οι Ρώσοι κατάφερναν να προκαλέσουν πολύ μεγαλύτερη ζημιά στην οικονομία από ό,τι έχουν ήδη κάνει.

Η ΕΕ επιθυμεί επίσης να θέσει όρους, ώστε να διασφαλιστεί η μακροοικονομική σταθερότητα, η χρηστή διακυβέρνηση, το κράτος δικαίου και η μεταρρύθμιση του ενεργειακού τομέα. Μπορεί να αμφισβητηθεί κατά πόσον μια τέτοια αιρεσιμότητα έχει νόημα σε έναν μέχρι τώρα επιτυχημένο πόλεμο επιβίωσης. Σε κάθε περίπτωση, εν μέρει γι' αυτόν τον λόγο, η ΕΕ επιθυμεί επίσης ένα πρόγραμμα του ΔΝΤ, τόσο ως καταλύτη για τις μεταρρυθμίσεις όσο και για τα χρήματα. Εν τω μεταξύ, το Tαμείο αισθάνεται να περιορίζεται από το καταστατικό του, το οποίο απαιτεί ένα πρόγραμμα να διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του ισοζυγίου πληρωμών, καθώς και εγγυήσεις ότι τα χρήματα θα επιστραφούν. Σε έναν τέτοιο πόλεμο, κανένα από τα δύο δεν είναι σίγουρο.

Θα μπορούσε κανείς να οραματιστεί τρεις τρόπους εξόδου από αυτό το αδιέξοδο: ο ένας είναι οι δυτικοί μέτοχοι να δώσουν εγγυήσεις στο ΔΝΤ έναντι ζημιών- ένας δεύτερος είναι το ΔΝΤ να είναι πιο δημιουργικό και να δανείζει ούτως ή άλλως- ο τελευταίος είναι η νόμιμη εξουσιοδότηση του ΔΝΤ να προέρχεται μόνο από τα προγράμματα έκτακτης ανάγκης και αυτό που αποκαλεί «παρακολούθηση του προγράμματος με συμμετοχή του διοικητικού συμβουλίου».

Είναι σωστό να σκεφτούμε και τη μεταπολεμική Ουκρανία: τις ανάγκες της ανοικοδόμησης και, κυρίως, τη χρηματοδότησή της (εν μέρει ίσως από κατασχεθέντα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία)- και την οικοδόμηση μιας πιο σύγχρονης ευρωπαϊκής χώρας και οικονομίας. Αλλά η απαραίτητη προϋπόθεση γι' αυτό είναι η συνέχιση της ανεξαρτησίας και η τελική νίκη στον πόλεμο. Αυτό θα χρειαστεί τεράστια βοήθεια, με μεγαλύτερη προσφορά (και άρα παραγωγή) όπλων, επαρκή και αξιόπιστη δημοσιονομική βοήθεια και ροή του απαραίτητου εξοπλισμού για την επισκευή των υποδομών που ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα συνεχίσει να καταστρέφει, γιατί μόνο αυτό μπορεί να κάνει.

Τελικά, ο πόλεμος είναι θέμα πόρων και κινήτρων. Αυτά τα έχει η Ουκρανία: είναι μικρότερη από τη Ρωσία, αλλά έχει επιδείξει πολύ μεγαλύτερα κίνητρα· και οι σύμμαχοί της έχουν τους πόρους. Το συνδυασμένο ΑΕΠ των ΗΠΑ, της ΕΕ, του Ηνωμένου Βασιλείου και του Καναδά είναι περίπου 22 φορές μεγαλύτερο από αυτό της Ρωσίας. Ακόμη και μια δημοσιονομική στήριξη ύψους 60 δισ. δολαρίων το επόμενο έτος θα κόστιζε μόνο το 0,1% του συνδυασμένου εισοδήματος των συμμάχων. Ποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι αυτό είναι δυσβάσταχτο;

Δεν είναι πολύ πιο ασύμφορο να αφήσουμε τον Πούτιν να θριαμβεύσει; Ναι, είναι οδυνηρό να υποστούμε το ενεργειακό σοκ από αυτόν τον πόλεμο. Αλλά είναι καθήκον της Δύσης να το αντιμετωπίσει. Η Ουκρανία και οι Ουκρανοί είναι αυτοί που σηκώνουν το κύριο βάρος του πολέμου. Εμείς στην άνετη Δύση πρέπει να τους δώσουμε τους πόρους που χρειάζονται.

Μόνο όταν ο Πούτιν γνωρίζει ότι δεν θα του επιτραπεί να νικήσει, είναι πιθανό ο πόλεμος να τελειώσει επιτέλους.

© The Financial Times Limited 2022. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation