Wolf: Ο Τραμπ και το άκρον άωτο της τρέλας

Τώρα γνωρίζουμε ποια οικονομία είναι η σοβαρότερη απειλή για τις ΗΠΑ μετά την Κίνα: αυτή του Λεσότο.

Η Κίνα αυτή τη στιγμή έχει συνδυασμένους δασμούς 54% υπό το νέο σχέδιο του Τραμπ (σ.τ.μ.: από τα χθες μεσάνυχτα της Τετάρτης οι συνολικοί δασμοί στα κινεζικά προϊόντα ανήλθαν σε 104%). Αλλά, όπως φαίνεται, στο Λεσότο αξίζει να επιβληθεί «ανταποδοτικός» δασμός 50% στις εξαγωγές του προς τις ΗΠΑ, λίγο υψηλότερος από το 49%  στην Καμπότζη και το 46% στο Βιετνάμ, και ακολουθούν η Ινδονησία και η Ταϊβάν με 32%, η Ινδία με 26% και η ΕΕ με 20%. Το Ηνωμένο Βασίλειο τη γλιτώνει με 10% (βλ. Διαγράμματα).

Αυτό που ίσως είναι πιο εκπληκτικό αναφορικά με την ανατροπή της εμπορικής πολιτικής σχεδόν ενός αιώνα, είναι πως κατά τα φαινόμενα, κανείς δεν έχει πει στον πρόεδρο πως μια διαδικασία που βάζει το Λεσότο στην κατηγορία των πιο «άτακτων», θα κάνει τις ΗΠΑ να φαίνονται γελοίες.

Αλλά το έκανε –και το έκανε επειδή αυτή η διαδικασία ήταν γελοία. Δεν υπήρξε κάποια λεπτή ανάλυση όλων εκείνων των υποτιθέμενων δασμολογικών και μη δασμολογικών δασμών από τους οποίους, όπως λέει ο Πήτερ Ναβάρο απηχώντας το αφεντικό του, υποφέρουν τόσο τρομακτικά οι ΗΠΑ, που υφίστανται εκμετάλλευση.

Όχι, ήταν πολύ πιο απλό και πιο χαζό. Οι προτεινόμενοι δασμοί είναι ανάλογοι με το διμερές εμπορικό έλλειμμα διαιρεμένο με τις διμερείς εισαγωγές. Η σιωπηρή υπόθεση είναι ότι, σε ένα δίκαιο κόσμο, το εμπόριο θα ήταν ισοσκελισμένο με κάθε εταίρο. Αυτό είναι το άκρον άωτο της τρέλας. Ωστόσο, έχει τώρα μετατραπεί στη νοητική βάση της εμπορικής πολιτικής της ισχυρότερης χώρας του κόσμου –που αλίμονο, η καημένη, φαίνεται πως είναι θύμα μιας παγκόσμιας εμπορικής συνωμοσίας.

Δεν είναι μόνο τρέλα. Είναι και σατανικό. Σκεφτείτε την ιστορία της αμερικανικής εμπλοκής στο Βιετνάμ. Ωστόσο τώρα οι ΗΠΑ έχουν αποφασίσει να δοκιμάσουν να σταματήσουν την οικονομική του ανάπτυξη. Το Βιετνάμ δεν είναι το μόνο που ψάχνει να εκμεταλλευτεί τα οφέλη μιας ανοικτής οικονομίας. Πράγματι, η εμπορική πολιτική έχει συγκλίνει προς τον φιλελευθερισμό στις αναδυόμενες οικονομίες σε αρκετά μεγάλο βαθμό. Ανταποκρίνονταν σε μια υπόσχεση που τώρα οι ΗΠΑ έχουν πάρει πίσω.  

Και αυτό δεν είναι καν όλο το έργο του Τραμπ. Ο Καναδάς και το Μεξικό εξακολουθούν να είναι θύματα των «δασμών φαιντανύλης» του. Υπάρχει δασμός 25% στα οχήματα και οι δασμοί στον χάλυβα και το αλουμίνιο έχουν επίσης αυξηθεί.

Ωστόσο οι δασμοί δεν θα κλείσουν τα εμπορικά ελλείμματα. Τη δεκαετία του 1970 , εργάστηκα πάνω στην ινδική οικονομία, που τότε ήταν μεταξύ των πιο προστατευμένων οικονομιών του κόσμου. Εμφάνιζε τεράστια εμπορικά πλεονάσματα; Όχι.

Ναι, είχε μια πολύ μικρή αναλογία εισαγωγών προς το ΑΕΠ. Αλλά είχε ένα ακόμα μικρότερο εισόδημα από τις εξαγωγές. Αυτό οφείλονταν στην δυσμενή επίπτωση του προστατευτισμού στην ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών.

Αυτό θα συμβεί τώρα και στις ΗΠΑ: οι εισαγωγές θα συρρικνωθούν, αλλά το ίδιο και οι εξαγωγές. Τα ελλείμματα, που καθορίζονται από τα εισοδήματα και τις δαπάνες, θα παραμείνουν χοντρικά αμετάβλητα. Ο κόσμος απλώς θα καταλήξει να είναι φτωχότερος. Όπως υποστηρίζει το Ινστιτούτο του Κιέλου της Γερμανίας, οι μεγαλύτερες αρνητικές επιπτώσεις πιθανόν θα πέσουν στις ΗΠΑ: ο προστατευτισμός είναι συνήθως αυτογκόλ.

Οι άνθρωποι που ίδρυσαν το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα τις δεκαετίες του 1930 και 1940 είχαν βιώσει τα αποτελέσματα του παρασιτικού προστατευτισμού τις δεκαετίες του 1920 και 1930. Το σύστημα που δημιούργησαν βασίζονταν, για καλό λόγο, στις αρχές της μη διάκρισης, της απελευθέρωσης μέσω αμοιβαίων διαπραγματεύσεων, της δέσμευσης των δασμών και της αμερόληπτης δικαστικής αντιμετώπισης οποιασδήποτε χρήσης των ρητρών διαφυγής του συστήματος.

Όλα αυτά είχαν σχεδιαστεί για να δημιουργηθεί ένα προβλέψιμο, διάφανο και φιλελεύθερο εμπορικό καθεστώς. Μετά από οκτώ ολοκληρωμένους γύρους διαπραγματεύσεων, το αποτέλεσμα ήταν μια ανοικτή και δυναμική παγκόσμια οικονομία.  Αυτό ήταν προϊόν της κρατικής τεχνικής των ΗΠΑ. Ο Τραμπ όχι μόνο έφερε τον αμερικανικό προστατευτισμό σε επίπεδα που έχουμε να δούμε έναν αιώνα, αλλά κατέστρεψε όλα όσα προσπάθησαν να πετύχουν οι προκάτοχοί του. Πρόκειται για μια πράξη πολέμου εναντίον ολόκληρου του κόσμου.

Η συζήτηση αναφορικά με τον αν θα πρέπει να πάρουμε τον Τραμπ κυριολεκτικά ή σοβαρά έχει τελειώσει. Έχει τώρα μάθει πώς να είναι ο τύραννος που πάντα επιθυμούσε να είναι. Του πήρε λίγο χρόνο. Αλλά, με τη βοήθεια που έχει λάβει, έχει φτάσει εκεί.

Η κυβέρνησή του επιδίδεται σε μια ολοκληρωμένη επίθεση κατά της αμερικανικής δημοκρατίας και της παγκόσμιας τάξης που δημιούργησε. Στο εσωτερικό, δέχονται επίθεση το κράτος, το κράτος δικαίου, ο ρόλος του νομοθετικού σώματος, ο ρόλος των δικαστηρίων, η δέσμευση στην επιστήμη και η ανεξαρτησία των πανεπιστημίων. Όλα αυτά ήταν οι πυλώνες στους οποίους στηρίζονταν η ελευθερία και η ευημερία των ΗΠΑ.

Τώρα, καταστρέφει τη φιλελεύθερη διεθνή τάξη. Σύντομα, υποθέτω, ο Τραμπ θα εισβάλλει σε χώρες, καθώς θα προχωρά στην αποκατάσταση της εποχής των αυτοκρατοριών.

Η εφαρμογή όλων αυτών των δασμών είναι ένα τέλειο σύμβολο του τι είναι ο Τραμπ. Επικαλείται μια ανύπαρκτη «έκτακτη ανάγκη», που του το επέτρεψε ένα ανόητο νομοθετικό σώμα, για να επιβάλλει μια άκρως οπισθοδρομική αύξηση της φορολογίας που θα επιβαρύνει ιδιαίτερα τη δική του πολιτική βάση, εν μέρει για να χρηματοδοτήσει μια καταστροφική για τον προϋπολογισμό παράταση της δικής του άκρως οπισθοδρομικής μείωσης της φορολογίας του 2017.

Φαίνεται αναπόφευκτο πως αυτοί οι δασμοί, συν την αβεβαιότητα που δημιουργείται από το μη εδραιωμένο και τόσο απρόβλεπτο νέο περιβάλλον πολιτικής, θα βλάψει τον κόσμο και τις ΗΠΑ τώρα, αλλά και μακροπρόθεσμα. Οι οικονομίες μας είναι πιο ανοικτές από ποτέ. Οι ξαφνικές και τεράστιες αυξήσεις στον προστατευτισμό θα έχουν αντίστοιχα μεγαλύτερες οικονομικές επιπτώσεις απ’ όσο ποτέ.

Τα χρηματιστήρια έχουν οπωσδήποτε δίκιο να μαντεύουν πως ένα σημαντικό μέρος του σημερινού παραγωγικού αποθέματος κεφαλαίου θα αποδειχθεί πως είναι παλιοσίδερα: είναι πιθανό να συνεχιστεί η αναταραχή στις αγορές.

Αυτό προσφέρει μια κάπως διεστραμμένη ελπίδα. Η απόπειρα του Τραμπ και των συνεργατών του να υπονομεύσουν τη δημοκρατία θα χρειαστεί χρόνο. Τώρα είναι πιο πιθανό πως θα ξεμείνουν από χρόνο.

Φανταστείτε πως ως αποτέλεσμα αυτής της αναταραχής, η οικονομία πράγματι καταρρέει και έτσι οι Ρεπουμπλικάνοι δέχονται σφυροκόππημα στις ενδιάμεσες εκλογές. Αυτό θα έκανε πολύ πιο δύσκολη την υλοποίηση του εγχειρήματος MAGA. Ποιος ξέρει; Οι αμερικανικοί θεσμοί μπορεί να αρχίσουν να δείχνουν λίγη πυγμή. Πάνω απ’ όλα, οι επόμενες προεδρικές εκλογές μπορεί να είναι πράγματι δίκαιες.  

Όσο το MAGA κυριαρχεί στην αμερικανική δεξιά, θα διατηρηθεί η πιθανότητα απρόβλεπτης, παράλογης και ολέθριας συμπεριφοράς από τις ΗΠΑ. Αυτό, αλίμονο, είναι ένα τεράστιο δώρο για την Κίνα. Αλλά όσο χειρότερα γίνονται τώρα τα πράγματα, τόσο πιο πιθανό είναι ότι το MAGA θα είναι ένα διάλειμμα και όχι η μοίρα της Αμερικής.

Αυτό είναι παρηγοριά και ελπίδα.

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation