Πώς θα επιβιώσουν οι επενδυτές από το… «πορτοκαλί κραχ»

Δεν διαχειριζόμουν ασιατικά funds το 1997, άρα δεν θα συνυπολογίσω την ασιατική κρίση που σφυροκόπησε τις οικονομίες και τις αγορές της περιοχής, αφήνοντας πολλούς συναδέλφους μου χωρίς δουλειά.

Έτσι, όπως τα υπολογίζω, έχω εργαστεί εν μέσω τριών μεγάλων πανικών. Στο σκάσιμο της φούσκας των dot.com ως διαχειριστής χαρτοφυλακίου μετοχών. Στη χρηματοπιστωτική κρίση ως συντάκτης της στήλης Lex των FT. Και ηγούμουν ερευνητικής ομάδας σε μια τράπεζα κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19.

Στον κατάλογο μπορούμε τώρα να προσθέσουμε και το «Πορτοκαλί Κραχ» του 2025 (το ευφυές όνομα πιστώνεται στον φίλο μου Ρόλαντ) (σ.τ.μ: το παρατσούκλι του Ντόναλντ Τραμπ είναι «Πορτοκαλί Άνδρας»-Orange man). Διαχειριζόμουν επίσης χρήματα όταν οι μετοχές και τα ομόλογα έκαναν βουτιά το 2022 λόγω των φόβων για τον πληθωρισμό. Το ίδιο και μετά το Brexit. Αλλά αυτά δεν ήταν γενικευμένα «φρικαρίσματα».

Το τωρινό, είναι. Οι κινήσεις των τιμών είναι αρκετά μεγάλες, οι επιμέρους κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων ανά τον κόσμο που επηρεάζονται είναι αρκετά ευρείες, και επικρατεί μια γνώριμη οσμή φόβου. Δεν βλέπω πλέον τηλεόραση, αλλά υποθέτω πως ο Τζιμ Κρέιμερ ουρλιάζει ως συνήθως.

Πώς, λοιπόν, συγκρίνεται το Πορτοκαλί Κραχ με άλλες ιστορικές καταρρεύσεις; Και υπήρξαν μαθήματα από αυτές τις προηγούμενες κρίσεις που μπορούν να βοηθήσουν τους επενδυτές να βγάλουν νόημα με ό,τι συμβαίνει τώρα;

Το πρώτο πράγμα που θα σημείωνα από την εμπειρία μου είναι πως όλες οι κρίσεις είναι οι ίδιες. Πηγάζουν από το φούσκωμα των τιμών των assets σε παράλογα επίπεδα και στη συνέχεια το σκάσιμό τους. Πάντα υπάρχουν λόγοι για τους οποίους οι υψηλές αποτιμήσεις είναι δικαιολογημένες. Όταν καταρρέουν, η ευθύνη επιρρίπτεται σε κάτι άλλο.

Σε αυτή την περίπτωση είναι οι δασμοί. «Το sell-off καθοδηγείται σχεδόν αποκλειστικά από την αλλαγή πολιτικής και τις επιπτώσεις των νέων δασμών στα εταιρικά κέρδη και την οικονομική ανάπτυξη» γράφει ανταγωνίστρια εφημερίδα.

Βαρετό. Και λάθος. Η Πορτοκαλί Κατάρρευση είναι απλά η πιο πρόσφατη σε μια μακρά ιστορία κατά την οποία οι επενδυτές γίνονται όλο και πιο άπληστοι, καθώς οι αγορές κινούνται ανοδικά για μια παρατεταμένη περίοδο, προτού έρθει ο φόβος που θα αντικαταστήσει το αφήγημα –όπως είναι αναπόφευκτο να γίνει.

Φυσικά, είναι αδύνατον να γνωρίζουμε εκ των προτέρων τι θα είναι αυτό που θα προκαλέσει το σκάσιμο της φούσκας. Θα είναι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία; Όχι. Ο οικονομικός κίνδυνος που σχετίζεται με το κλίμα; Αυτός αγνοήθηκε. Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ τον Νοέμβριο; Οι τίτλοι υψηλού κινδύνου ανέβηκαν παρά το γεγονός ότι ο Τραμπ υποσχέθηκε δασμούς.

Άρα ούτε η «ημέρα της απελευθέρωσης» είναι η αιτία. Είναι απλώς η δικαιολογία. Η αιτία είναι η επιστροφή στον μέσο όρο. Και αυτό στην πραγματικότητα είναι χρήσιμο. Σημαίνει πως οι επενδυτές δεν χρειάζεται να σπαταλούν χρόνο με τους δασμούς και τις βλακείες.

Μπορούμε αντιθέτως να επικεντρωθούμε στις αποτιμήσεις. Όπως πρέπει πάντα να κάνουμε. Ποιες τιμές assets παραμένουν υπερβολικά ακριβές; Έχουν καεί με τα «ξερά» του Πορτοκαλί Κραχ και τα επενδυτικά «χλωρά»;

Συνολικά, για παράδειγμα, ακόμα και μετά από μια πτώση ενός πέμπτου, εξακολουθούν να μην υπάρχουν μετρήσεις με βάση τις οποίες ο S&P 500 φαίνεται φθηνός –όπως εξήγησε σαφώς στο newsletter του την Τρίτη ο συνάδελφός μου Ρόμπερτ Άρμστρονγκ. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα υπάρχουν δεκάδες μετοχές που είναι υπερπουλημένες –ακόμα και αν οι δασμοί συμπιέσουν τα κέρδη από εδώ και πέρα.

Στις προηγούμενες κρίσεις, εμείς οι αναλυτές στήναμε μια αίθουσα επιχειρήσεων και παρακολουθούσαμε χιλιάδες εταιρείες αναζητώντας ευκαιρίες. Είναι σημαντικό να παραμείνουμε λογικοί. Αυτό, θα έλεγα, είναι το δεύτερο σημαντικότερο μάθημα από τα προηγούμενα κραχ. Μας είπαν το 2008 πως η αγορά των στεγαστικών ακινήτων έχει πεθάνει. Κατά τη διάρκεια της Covid οι ειδικοί έλεγαν πως κανένας δεν θα ξανακλείσει κρουαζιέρα.

Ξεχάστε τον θόρυβο και βάλτε κάτω τα νούμερα. Ενσωματώστε αυτό που πιστεύετε πως είναι ένα μέγιστο πτωτικό περιθώριο και εμπιστευτείτε το μοντέλο σας. Τίποτα δεν είναι τόσο άσχημο όσο φαίνεται –ούτε τόσο καλό. Το Πορτοκαλί Κραχ θα περάσει και αυτό.

Το τρίτο μάθημα είναι βραχυπρόθεσμο. Και το μάθημα αυτό είναι να μην υποτιμάς ποτέ τη δύναμη της κυβερνώσας ελίτ -ιδιαίτερα στη Wall Street. Κάλυψα τη χρηματοπιστωτική κρίση από τη Νέα Υόρκη και έμεινα έκπληκτος από την επιρροή του χρήματος στους πολιτικούς και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ.

Συγκεκριμένα, την Federal Reserve. Η λεγόμενη λειτουργία αντίδρασής της έγερνε εντελώς προς τη στήριξη των μετοχών αντί του ξεφουσκώματος των φουσκών. Ράλι 15%; Σιωπή. Βουτιά 15%; Αμετάβλητα τα επιτόκια, ή ίσως μια μείωσή τους.  

Ως εκτούτου, δεν είναι για μένα το δίλημμα στο οποίο πολλοί θεωρούν ότι βρίσκεται η αμερικανική κεντρική τράπεζα. Να μειώσει τα επιτόκια για να ηρεμίσει τις αγορές, ή να τα διατηρήσει για να κρατήσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό; Καθώς αυξάνονται οι απώλειες, τα τηλέφωνα χτυπάνε. Η Fed θα αναδιπλωθεί.

Ήδη μισή ντουζίνα δισεκατομμυριούχοι χρηματιστές και επιχειρηματίες έχουν επικρίνει τους δασμούς. Αν ο Τραμπ και ο Τζέι Πάουελ μπορούν να αντέξουν την πίεση, θα είναι η πρώτη φορά που θα έχω δει κάτι τέτοιο στα 30 χρόνια στα οποία επενδύω.

Το τέταρτο τιπ μου είναι πως κάτι πάντα σκάει όταν οι αγορές κοκκινίζουν. Είτε πρόκειται για την LTCM ή την Northern Rock ή μια τοπική αμερικανική τράπεζα ή την Archegos – έντονες διακυμάνσεις τιμών συν μόχλευση συν καταστάσεις που είναι πολύ καλές για να είναι αληθινές, ίσον «μπαμ».

Όταν συμβεί αυτό, σπανίως βρισκόμαστε κοντά στον πάτο. Η συνήθης απάντηση είναι «δεν έχω ξανακούσει ποτέ τον τάδε τίτλο ή το τάδε προϊόν ή την τάδε εταιρεία. Πώς έφτασε στα x τρισ. δολάρια χωρίς να το γνωρίζει κανείς;»

Τότε οι επενδυτές τρομάζουν κανονικά. Με άλλα λόγια, εξακολουθεί να είναι πολύ νωρίς για να μιλάμε για «αγορά στην πτώση» ή για επιστροφή στην κανονικότητα στις αγορές. Είτε δεν έχει σημειωθεί ακόμα η έκρηξη ή αυτό το Πορτοκαλί Κραχ στην πραγματικότητα δεν είναι καν κραχ.

Αυτό δεν είναι πολύ χρήσιμο όταν πρέπει να γνωρίζουμε τι θα συμβεί στη συνέχεια. Γι’ αυτό το πέμπτο μου μάθημα από τις προηγούμενες κρίσεις είναι να αντισταθμίζετε τα στοιχήματά σας. Σε περίπτωση πως αυτό είναι απλώς ένα κούνημα, αυξήστε την έκθεσή σας σε τίτλους υψηλότερου κινδύνου στο χαρτοφυλάκιό σας, μειώνοντας τον μέσο όρο.

Εν τω μεταξύ, φροντίστε να διαθέτετε άφθονη προστασία με τη μορφή μετρητών ή ομολόγων στην περίπτωση του το Πορτοκαλί Κραχ έχει μόλις ξεκινήσει. Μπορείτε πάντα να αυξήσετε τα πιο ριψοκίνδυνα στοιχήματά σας μόλις είναι σαφές ότι τα χειρότερα έχουν περάσει.

Ένα άλλο αντιστάθμισμα είναι να επενδύσετε βαριά στο τοπικό σας νόμισμα. Αυτή είναι η τελευταία μου συμβουλή για την κρίση. Όταν οι αγορές τρελαίνονται, το μόνο που γνωρίζεις στα σίγουρα είναι η ονομαστική αξία των υποχρεώσεών σου. Πρέπει να μπορείς να πληρώσεις το ενοίκιο και τα ψώνια σου. Ή, το πιθανότερο, ένα ή δυο δυνατά κοκτέιλ.

* Ο συγγραφέας είναι πρώην portfolio manager.

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation