Κόντρες μετά την πρόταση ΔΕΣΦΑ για σταθμό LNG στην Κρήτη

Το οξυμένο πρόβλημα για την ενεργειακή ασφάλεια της Κρήτης και η υποβόσκουσα ανησυχία για τη μη έγκαιρη ολοκλήρωση της μεγάλης ηλεκτρικής διασύνδεσης του νησιού με την Αττική το 2023 βγάζει στο προσκήνιο επενδυτικές προκλήσεις, αλλά και έντονο ανταγωνισμό μεταξύ επιχειρηματικών συμφερόντων.

Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας δημοσίευσε πρόσφατα τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης για το πρόγραμμα ανάπτυξης του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου 2020-2029 που εκπόνησε ο Διαχειριστής Ελληνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ). Ανάμεσα στα έργα συμπεριλαμβάνεται και ο «εικονικός αγωγός στον Αθερινόλακκο της Κρήτης». Πρόκειται για ένα επενδυτικό σχέδιο προϋπολογισμού 175 εκατ. ευρώ, με το οποίο ο Διαχειριστής ενόψει της απόσυρσης των ρυπογόνων ντιζελοκίνητων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής και της εκμετάλλευσης των ΑΠΕ προτείνει τον εφοδιασμό του νησιού με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), σε πρώτο στάδιο για την ανάγκη της τοπικής ηλεκτροπαραγωγής και σε δεύτερο στάδιο, για την κάλυψη αναγκών μεγάλων καταναλωτών του νησιού, όπως ξενοδοχειακές μονάδες, βιομηχανίες κ.λπ.

Ο ΔΕΣΦΑ ζητά από τη ΡΑΕ να εγκρίνει το έργο αυτό που προβλέπει την κατασκευή πλοίου 18.500 κυβικών μέτρων, το οποίο θα μεταφέρει LNG από τη Ρεβυθούσα στο λιμάνι του Αθερινόλακκου της Κρήτης, τις απαραίτητες λιμενικές εγκαταστάσεις με σημεία πρόσδεσης, εκφόρτωσης και αγωγούς καθώς και δεξαμενή αποθήκευσης χωρητικότητας 40.000 κυβικών μέτρων και επαναεριοποίησης.

Στον Αθερινόλακκο, σημειωτέον βρίσκονται ντιζελοκίνητες μονάδες της ΔΕΗ για τις οποίες η δημόσια εταιρεία θα πρέπει να προχωρήσει σε αντικατάστασή τους με καύσιμο το φυσικό αέριο. Επίσης ο ΔΕΣΦΑ προτείνει και την κατασκευή σταθμού φόρτωσης φορτηγών, προκειμένου να προμηθεύονται LNG και άλλοι καταναλωτές στην Κρήτη (π.χ. ξενοδοχεία, βιομηχανίες) για αντικατάσταση του πετρελαίου.

Αναφορικά με το κόστος του έργου, ο Διαχειριστής ζητά να το επωμιστούν όλοι οι χρήστες του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου, κάτι που προκάλεσε τις αντιδράσεις των συμμετεχόντων στη δημόσια διαβούλευση καθώς θεωρούν ότι ο σχεδιασμός του έργου αφορά τον εφοδιασμό μονάδας ηλεκτροπαραγωγής φυσικού αερίου και δεν προβλέπει την ισότιμη συμμετοχή όλων των χρηστών. Συνεπώς, όπως σημειώνουν ενδεικτικά οι Motor Oil, η ΔΕΠΑ, ο ΕΣΑΗ (ανεξάρτητοι ηλεκτροπαραγωγοί) και η ΖeniΘ, το κόστος θα πρέπει να καλυφθεί αποκλειστικά από εκείνον.

Μάλιστα ο ΕΣΑΗ διερωτάται αναφορικά με την πρόταση του ΔΕΣΦΑ για τον εφοδιασμό μονάδας ηλεκτροπαραγωγής, αν πρόκειται να την κατασκευάσει ο Διαχειριστής, με δεδομένο το ότι δεν επιτρέπεται νομικά. Η Motor Oil επίσης προτείνει το έργο να κατασκευαστεί ως ιδιωτική επένδυση του ενδιαφερόμενου ηλεκτροπαραγωγού ή να δημοσιοποιηθεί αν υπάρχει πλάνο επέκτασης του φυσικού αερίου στο νησί, ώστε να δικαιολογηθεί ο κοινωφελής σκοπός του έργου.

Τι λέει ο ΔΕΣΦΑ

Σύντομα η ΡΑΕ αναμένεται να αποφασίσει επί του προγράμματος ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ και σύμφωνα με πληροφορίες είτε θα ζητήσει από τον Διαχειριστή να μην το συμπεριλάβει το έργο, είτε θα θέσει προϋποθέσεις όπως μελέτες σκοπιμότητας, καθώς και τεκμηρίωση για την κοινωνική διάσταση του έργου.

Το Εuro2day.gr απευθύνθηκε στον Διαχειριστή και κύκλοι του σημειώνουν:

«Ο ΔΕΣΦΑ, ως αρμόδιος Διαχειριστής για την ασφάλεια και την επάρκεια εφοδιασμού φυσικού αερίου της χώρας, συμπεριέλαβε στο πρόγραμμα ανάπτυξης του ΕΣΦΑ 2020 - 2029 το έργο ανάπτυξης εικονικού αγωγού στον Αθερινόλακκο της Κρήτης. Ο ΔΕΣΦΑ δεν σκοπεύει και ούτε είναι στο αντικείμενο των δραστηριοτήτων του, να κατασκευάσει μονάδα ηλεκτροπαραγωγής φυσικού αερίου, όπως σχολιάζουν παράγοντες της αγοράς στη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης», επισημαίνει και συνεχίζει: «Είναι γνωστό το πρόβλημα επάρκειας ισχύος στο ηλεκτρικό σύστημα της Κρήτης μέχρι την κατασκευή των ηλεκτρικών διασυνδέσεων, ο ΔΕΣΦΑ δεν έκανε τίποτα παραπάνω από το να προτείνει λύση με την οποία θα διασφαλίσει τον ενεργειακό εφοδιασμό του νησιού», λέει και αναφορικά με το κόστος προσθέτει: «Σε ό,τι αφορά το κόστος της επένδυσης, ο Διαχειριστής είναι ανοικτός σε προτάσεις της αγοράς για τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση των χρηστών του ΕΣΦΑ».

Κατά τον ΔΕΣΦΑ, πρόκειται για έργο ανάπτυξης καθώς έχει ως στόχο την τροφοδοσία με αέριο μίας «μη διασυνδεδεμένης με το ΕΣΦΑ περιοχής» για πολλαπλές χρήσεις. «Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται και στο Σχέδιο Προγράμματος Ανάπτυξης ΕΣΦΑ 2020-29 το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από τη ΡΑΕ, το έργο προβλέπεται να τροφοδοτεί μέσω σταθμού φόρτωσης φορτηγών (truck-loading) με LNG (Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο) μεγάλους καταναλωτές του νησιού, όπως βιομηχανίες, ξενοδοχειακές μονάδες αλλά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με σκοπό την αντικατάσταση του πετρελαίου με μία οικονομικότερη και καθαρότερη μορφή ενέργειας, η οποία παράλληλα θα εγγυάται την ασφάλεια εφοδιασμού της Κρήτης», καταλήγει.

Οι λύσεις της ΡΑΕ

Η ΡΑΕ, για την ενεργειακή ασφάλεια του νησιού, το οποίο φέτος το καλοκαίρι αναμένεται να εκδηλώσει ζήτηση ρεύματος άνω των 700 MW, βλέπει ότι χρειάζεται κάλυψη αναγκών ηλεκτροδότησης για δύο χρονικές περιόδους.

Η πρώτη έχει να κάνει για το διάστημα μέχρι το 2023, οπότε και ο ΑΔΜΗΕ προγραμματίζει να έχει ολοκληρώσει τη μεγάλη ηλεκτρική διασύνδεση ισχύος 1.000 ΜW και κόστους 1 δισ. ευρώ. Σημειωτέον ότι στην αγορά, όσο περνά ο καιρός και εκδηλώνονται και περιβαλλοντικές αντιδράσεις στην Κρήτη, υπάρχει ανησυχία για το αν οι σταθμοί μετατροπής και το διπλό καλώδιο θα μπορούν να λειτουργούν πριν το 2023.

Η ΡΑΕ λοιπόν έχει προτείνει για το μεσοδιάστημα αυτό τη μετατροπή των αεριοστροβιλικών μονάδων της ΔΕΗ του Αθερινόλακκου, συνολικής ισχύος 100 MW, που λειτουργούν σήμερα με πετρέλαιο, σε μονάδες που θα λειτουργούν με φυσικό αέριο. Το σχέδιο της προβλέπει, επίσης, την εγκατάσταση νέας μονάδας φυσικού αερίου, ισχύος 100 MW στο νησί, αλλά και την κατασκευή μονάδας FSRU καθώς και νέων σταθμών ΑΠΕ (αιολικών και φωτοβολταϊκών), ισχύος 100-150 MW. Τέλος, περιλαμβάνει και εγκατάσταση συστοιχιών μπαταριών αποθήκευσης, ισχύος 40-50 MW.

Για το πακέτο αυτό, η ΡΑΕ έχει προτείνει στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας νομοθετικές ρυθμίσεις, ώστε να μπορέσει να προκηρύξει διαγωνισμούς για την ανάπτυξή τους.

Πέραν αυτού, πληροφορίες του Euro2day.gr θέλουν τη ΡΑΕ να έχει αναθέσει στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και μελέτη για την ενεργειακή επιπλέον ασφάλεια του νησιού και μετά τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις του με την Κρήτη και την Πελοπόννησο. Ανάμεσα στις εναλλακτικές είναι η ανάπτυξη και τρίτης ηλεκτρικής διασύνδεσης π.χ. με τα Δωδεκάνησα, αλλά και τερματικού σταθμού LNG.

Το επενδυτικό ενδιαφέρον

Για την Κρήτη έχουν παρουσιαστεί προτάσεις από επενδυτές που περιλαμβάνουν πλωτούς ή τερματικούς σταθμούς LNG σε συνδυασμό και με μονάδες ηλεκτροπαραγωγής φυσικού αερίου.

Ήδη η Motor Oil έχει πάρει άδεια για την κατασκευή μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το υγραέριο LPG, ισχύος 120 MW στη Σούδα.

Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ προσδοκά τη θεσμοθέτηση του πλαισίου για την αποθήκευση ενέργειας με τη δημιουργία του πρώτου μεγάλου υβριδικού σταθμού (υδροηλεκτρικού και αιολικού) στο Αμάρι Ρεθύμνου. Ο σταθμός μπορεί να έχει τα χαρακτηριστικά και εφεδρείας και μονάδας βάσης για το νησί.

Πλάνο για την κατασκευή μονάδας φυσικού αερίου και τη δημιουργία τερματικού σταθμού υποδοχής υγροποιημένου φυσικού αερίου έχει καταθέσει η εταιρεία Powerglobe (συμφερόντων Κατάρ). Το project ονομάζεται Power4Crete.