Τριγμοί και ανατιμήσεις στην αγορά τροφίμων από την ουκρανική κρίση

Μπροστά σε ένα νέο κύμα ανατιμήσεων, το ύψος, η ένταση και η διάρκεια των οποίων είναι αδύνατο αυτή τη στιγμή να εκτιμηθεί, βρίσκεται η παγκόσμια κοινότητα και φυσικά η ελληνική αγορά, λόγω της κρίσης μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας.

Ρωσία και Ουκρανία αντιπροσωπεύουν περίπου το 30% των παγκόσμιων εξαγωγών σίτου, το 20% των παγκόσμιων προμηθειών καλαμποκιού και το 80% των παγκόσμιων εξαγωγών ηλιελαίου.

Από αυτά και μόνο τα στοιχεία γίνεται αντιληπτό πως οποιαδήποτε κλιμάκωση της έντασης μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας θα προκαλέσει, σύμφωνα με αναλυτές, ράλι στις τιμές βασικών πρώτων υλών. Ήδη τα συμβόλαια σίτου στο Σικάγο αυξήθηκαν τις τελευταίες ώρες πάνω από 4%, το καλαμπόκι έφτασε σε υψηλό επτά μηνών, ενώ ανοδικά κινείται και η σόγια.

Σύμφωνα με τη Rabobank, οι τιμές του σίτου θα μπορούσαν να αυξηθούν από 10% έως 30%, εάν αποκλειστούν τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας ή η χώρα οδηγηθεί σε μειωμένη παραγωγή λόγω της κρίσης. Με την ING να σημειώνει πως υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα.

Οι αυξήσεις των τιμών σε σιτάρι, καλαμπόκι και σόγια θα επηρεάσουν το κόστος των τροφίμων, όπως του αλεύρου, των ζυμαρικών, των σπορελαίων, των μαγειρικών ελαίων και των λιπασμάτων, για άγνωστη χρονική περίοδο, εκτιμούν οι αναλυτές.

Οι τιμές στα τρία βασικά συστατικά έχουν αυξηθεί κατά 40% από τα χαμηλά του 2021, λόγω της μείωσης της παγκόσμιας παραγωγής και της ισχυρής ζήτησης. Τα παγκόσμια αποθέματα σίτου έχουν πιεστεί τα τελευταία δύο χρόνια, κυρίως λόγω της μείωσης της παραγωγής του Καναδά, και η ένταση στις ρωσο-ουκρανικές σχέσεις αναμένεται να προκαλέσει νέα διαταραχή στην αλυσίδα, να αυξήσει το κόστος παραγωγής και να επιδράσει αρνητικά στον οικογενειακό προϋπολογισμό.

Την ίδια στιγμή, η κρίση στις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας αναμένεται να επηρεάσει τις πολυεθνικές εταιρείες που έχουν μεγαλύτερη έκθεση στην περιοχή. Όπως η Coca Cola HBC, που διαθέτει ισχυρή παραγωγική παρουσία στη Ρωσία και οι ετήσιες πωλήσεις της αντιπροσωπεύουν το 1/4 των συνολικών πωλήσεων στις αναδυόμενες αγορές. Η κλιμακούμενη κρίση μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας απασχόλησε και τη χθεσινή τηλεδιάσκεψη της Coca Cola HBC, με τον επικεφαλής της να αναφέρει πως υπάρχει σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης για να αντιμετωπιστούν όλα τα ενδεχόμενα.

Όπως είπε ο Zoran Bogdanovic, ο όμιλος έχει σχεδιασμό που καλύπτει όλα τα απρόοπτα σενάρια, συμπεριλαμβανομένης της εναλλακτικής προμήθειας πρώτων υλών, ώστε να μπορέσει ο όμιλος να δράσει γρήγορα για οτιδήποτε συμβεί. «Διασφαλίζουμε ότι έχουμε το σωστό επίπεδο αποθεμάτων στις αγορές μας για να αποφύγουμε διαταραχές», είπε ο διευθύνων σύμβουλος της Coca Cola HBC, ο οποίος ανέφερε ότι η εταιρεία έχει διδαχθεί από την εμπειρία της κατά τη διάρκεια της ρωσο-ουκρανικής κρίσης του 2014.

Στην Ουκρανία, σύμφωνα με report του ΟΕΥ της ελληνικής πρεσβείας στο Κίεβο,  δραστηριοποιούνται 45 ελληνικές εταιρείες, κυρίως στον χώρο της εμπορίας τροφίμων, φρούτων και λαχανικών, παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών, τουρισμού και εστίασης, ενώ 40.000 Ουκρανοί ναυτικοί απασχολούνται σε πλοία ελληνικής ιδιοκτησίας.

Σε επίπεδο εμπορευματικών συναλλαγών, οι ελληνικές εξαγωγές κινούνται τα τελευταία χρόνια στα επίπεδα των 200 εκατ. ευρώ ενώ αντίστοιχου ύψους είναι οι εισαγωγές από την Ουκρανία. Η Ελλάδα εξάγει κυρίως λάδια από πετρέλαιο ή από ασφαλτούχα ορυκτά, φρούτα όπως βερίκοκα, κεράσια, ροδάκινα κ.ά., λιπάσματα, άσφαλτο, κ.ά. Και εισάγει από την Ουκρανία κυρίως κουκιά σόγιας, σιτάρι, σιμιγδάλι, λάδια ηλιοτρόπιου κ.ά.

Σε ό,τι αφορά τις εμπορευματικές σχέσεις με τη Ρωσία, οι ελληνικές εξαγωγές αγροτικών προϊόντων μετά το 2013 (έτος προ των δυτικών κυρώσεων και των ρωσικών αντίμετρων), έχουν μειωθεί στο ήμισυ και δεν έχει καταστεί εφικτή η αναπλήρωσή τους με άλλα προϊόντα. Πλέον οι ελληνικές εξαγωγές προς τη Ρωσική Ομοσπονδία κινούνται ετησίως στα επίπεδα των 200 εκατ. ευρώ και οι ρωσικές εξαγωγές προς την Ελλάδα στα 4 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της Ρωσίας, οι ελληνικές επενδύσεις στη Ρωσία κατανέμονται στους τομείς της μεταποίησης, του χονδρεμπορίου-λιανεμπορίου, των μεταφορών-αποθήκευσης, της διαμονής-σίτισης, των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, του κτηματομεσιτικού τομέα, των επιστημονικών και τεχνικών υπηρεσιών, της υγείας και των λοιπών τομέων. Οι σημαντικότερες είναι αυτές των Coca Cola HBC, Frigoglass, Chipita, Oxette Jewellery, BSB, Lapin House, κ.ά.