Γιαουρτοπόλεμος: Κόντρες βιομηχανίας - κτηνοτρόφων για το «greek yogurt»

Στην ερώτηση τι είναι πατρίδα μας, η απάντηση είναι απλή. Είναι οι κάμποι, τ' άσπαρτα ψηλά βουνά, ο ήλιος, τ' άστρα, τα ερειπωμένα αρχαία μνημεία. «Κι αυτά κι εκείνα» έχει πει και έχει γράψει, εδώ και πάνω από έναν αιώνα, ο ποιητής και θεατρικός συγγραφέας Ιωάννης Πολέμης. 

Δεν μπορούμε να ισχυριστούμε όμως, ότι είναι το ίδιο εύκολο, να απαντηθεί η ερώτηση τι είναι το ελληνικό γιαούρτι. Ούτε οι ίδιοι οι εμπλεκόμενοι δεν μπορούν να συμφωνήσουν μεταξύ τους. Για τη μεν εγχώρια γαλακτοβιομηχανία είναι η προέλευση του παραγόμενου προϊόντος και όχι η προέλευση της πρώτης ύλης. Για τους δε παραγωγούς, η προέλευση της πρώτης ύλης αποτελεί αδιαπραγμάτευτο συστατικό στην ταυτότητα του προϊόντος. 

Αυτό το χάσμα απόψεων αποτυπώθηκε με τον πιο γλαφυρό, και αποκαρδιωτικό θα συμπληρώσουμε, τρόπο, στο πρόσφατο συνέδριο Dairy Conference που διοργάνωσε η εταιρεία Boussias υπό την αιγίδα του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων (ΣΕΒΓΑΠ) με συντονιστή τον Στέφανο Κομνηνό, Founding Partner της Netrino.

Για τον Δρ. Χρήστο Αποστολόπουλο, τον πρόεδρο του ΣΕΒΓΑΠ, τα πράγματα είναι απλά. «Οι λέξεις ελληνικό γιαούρτι δηλώνουν καταγωγή και όχι συνταγή και αν δεν το κατοχυρώσουμε αυτό ως όνομα προέλευσης και καταγωγής θα χάσουμε την αγορά», είπε από το βήμα του Συνεδρίου. Ο ίδιος υποστήριξε ότι δεν μπορεί να κατοχυρωθεί το προϊόν ως ΠΟΠ (Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης) επειδή δεν έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, ούτε ιστορική καταγωγή.

Ενστάσεις εξέφρασε και για την προσπάθεια κατοχύρωσής του ως Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ). Όπως είπε οποιαδήποτε προσπάθεια να κατοχυρωθεί ως ΠΓΕ με ελληνικό γάλα -σ.σ. τα ΠΓΕ δεν απαιτούν η πρώτη ύλη να είναι από τον χώρο της καταγωγής του- δεν θα έχει πολλές ελπίδες. «Δεν έχει ελπίδες, γιατί δεν έχουμε τα κουκιά. Το θέμα δεν θα περάσει από το συμβούλιο (σ.σ. εννοεί στις Βρυξέλλες) γιατί όλοι έχουν συμφέροντα να μην καταχωρηθεί το ελληνικό γιαούρτι» είπε. 

Όμως αυτός δεν είναι ο μοναδικός λόγος που η βιομηχανία έχει ενστάσεις για το αν το ελληνικό γιαούρτι πρέπει να παράγεται αποκλειστικά με ελληνικό γάλα. Το πρόβλημα είναι πιο βαθύ. «Αν το κατοχυρώσουμε ως ΠΓΕ, κανένα γιαούρτι που δεν παράγεται από ελληνικό γάλα, που είναι η πλειονότητα των γιαουρτιών λόγω έλλειψης της πρώτης ύλης δεν πρέπει να ονομάζεται ελληνικό γιαούρτι. Θα χάσουμε αυτή την αγορά» παραδέχθηκε ο κ. Αποστολόπουλος. Όπως υποστήριξε «για να καλύψει η εγχώρια βιομηχανία το 10% της παγκόσμιας ζήτησης με ελληνικό γιαούρτι που παράγεται αποκλειστικά από ελληνικό γάλα δεν θα έφθαναν ούτε 40 Ελλάδες». 

Επιχειρηματολογία που βρίσκει κάθετα αντίθετους τους κτηνοτρόφους. «Αν θέλουμε να κατοχυρώσουμε το Ελληνικό γιαούρτι ως ΠΟΠ ή ΠΓΕ θα πρέπει να είναι με ελληνικό γάλα. Θα πρέπει να το καταλάβει η βιομηχανία. Σε αντίθετη περίπτωση θα το προσβάλλουμε» είπε ο κ. Θωμάς Μόσχος, Τεχνικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας (ΣΕΚ). Όπως υποστήριξε, οι Έλληνες αγελαδοτρόφοι μπορούν να διπλασιάσουν την παραγωγή τους και ότι είναι θέμα της Κυβέρνησης να βρει τα «κουκιά» στις Βρυξέλλες για να κατοχυρώσει το προϊόν. Σημειώνοντας: «νιώθω ντροπή και εμείς να παράγουμε Ελληνικό γιαούρτι με γάλα άλλων. Το ελληνικό γιαούρτι θα πρέπει να φτιάχνετε από ελληνικό γάλα».

Την ώρα πάντως που η εγχώρια γαλακτοβιομηχανία και οι Έλληνες παραγωγοί παραμένουν χαμένοι στη μετάφραση, το ελληνικό γιαούρτι ή Greek yogurt ή GreekStyle yogurt, ζει και βασιλεύει. Πρόσφατη έρευνα αποτιμά την αξία της παγκόσμιας αγοράς ελληνικού γιαουρτιού στα 7,851 δις. δολάρια και εκτιμά ότι θα αυξηθεί με μέσο ετήσιο ρυθμό 7,1%, για να φθάσει τα 14,991 δισ. δολ. το 2033. Πρόκειται για ραγδαία ανάπτυξη μιας κατηγορίας όπου το αποτύπωμα των ελληνικών brands -σ.σ. εξαιρείται η ΦΑΓΕ στην οποία οφείλεται η δημιουργία της κατηγορίας- αντιπροσωπεύουν το ένα χιλιοστό, όπως παραδέχθηκε στο συνέδριο της Boussias ο πρόεδρος του ΣΕΒΓΑΠ Δρ. Χρήστος Αποστολόπουλος. 

Σημαντικό κομμάτι της πίτας ελέγχει ο Τούρκος Χαμντί Ουλουκάγια που δημιούργησε την εταιρεία Chobani στις ΗΠΑ το 2007 -σ.σ. σήμερα η αποτίμηση της εταιρείας του ξεπερνά το 1,7 δισ. δολάρια σύμφωνα με το Forbes-, διεθνείς πολυεθνικοί κολοσσοί, όπως η Danone και η General Mills αλλά και μικρότεροι παίκτες. Όπως Drums FoodInternational των Rohan Mirchandani, Milap Sh ah, και Ganesh Krishnamoorthy.

Η ινδική εταιρεία ξεκίνησε παράγοντας το παγωτό Hokey Pokey και επεκτάθηκε στην παραγωγή ελληνικού γιαουρτίου το 2015 με τη μάρκα Epigamia ακολουθώντας το απόφθεγμα του John D Rockefeller: «Μην φοβάστε να εγκαταλείψετε το καλό για να πάτε για το σπουδαίο». 

Το ενδιαφέρον με την περίπτωση του Epigamia, πέρα από το γεγονός ότι παράγεται στην Ινδία, είναι το ίδιο το όνομα που έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα. Πρόκειται για το μέσω σύμβασης στο δικαίωμα γάμου μεταξύ πολιτών διαφορετικών πόλεων-κρατών που στην Αρχαία Ελλάδα καθοριζόταν με «διακρατικές» συμφωνίες. Στις ημέρες μας επιγαμία είναι η σύναψη γάμου ατόμων διαφορετικής κοινωνικής ή άλλη τάξης, ομάδας, φυλής, κ.λπ.