Ανάπτυξη με ή χωρίς μετανάστευση;

Στο ετήσιο συμπόσιο της Fed στις ΗΠΑ, η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ υποστήριξε ότι η εισροή ξένων εργαζομένων βοήθησε την οικονομία της ευρωζώνης να αναπτυχθεί μετά την πανδημία, απορροφώντας το ενεργειακό σοκ, παρά το γεγονός ότι ο πληθυσμός της γηράσκει.

Η ίδια έφερε ως παράδειγμα τις οικονομίες της Γερμανίας και της Ισπανίας. Για τη γερμανική οικονομία τόνισε ότι το ΑΕΠ θα ήταν περίπου 6% χαμηλότερο χωρίς τους μετανάστες εργάτες, ενώ και η Ισπανία τούς οφείλει πολλά για την ισχυρή ανάκαμψή της, όπως είπε. Φυσικά, η ίδια αναγνώρισε ότι υπάρχουν πολιτικοοικονομικές πιέσεις για τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών στην ΕΕ.

Ειδικά η Ελλάδα θα χρειαστεί πάνω από 2 εκατ. εργάτες μέχρι το 2035, σύμφωνα με ευρωπαϊκή μελέτη που επικαλείται η Καθημερινή.

Σύμφωνα με το κλασικό αναπτυξιακό υπόδειγμα, η μακροπρόθεσμη ανάπτυξη μιας χώρας εξαρτάται από τις εξελίξεις στο εργατικό δυναμικό, τη συσσώρευση κεφαλαίου και την ολική παραγωγικότητα των συντελεστών (TFP). Η τελευταία αναφέρεται στην παραγωγικότητα από την τεχνολογική πρόοδο, την καινοτομία και τη διαχείριση και αναβάθμιση του ανθρώπινου κεφαλαίου.

Οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις για τον μέσο ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, π.χ. μέχρι το 2060, τον τοποθετούν μεταξύ 1% και 1,75% από όσο γνωρίζουμε. Συνήθως στο εύρος 1,25%-1,50%.

Σε όλες τις εκτιμήσεις, η συνεισφορά του εργατικού δυναμικού είναι αρνητική λόγω των δυσμενών δημογραφικών προβλέψεων περί μείωσης του πληθυσμού. Ηδη, τα ποσοστά των γεννήσεων βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και υπολείπονται των θανάτων ενώ οι άνθρωποι ζουν περισσότερο.

Επομένως, το πρόβλημα είναι υπαρκτό. Το ερώτημα είναι τι κάνει μια χώρα όπως η Ελλάδα για να το αντιμετωπίσει σε μεσοπρόθεσμη βάση. Αναμφισβήτητα, η αύξηση της συμμετοχής των γυναικών και των ηλικιωμένων ανδρών στην αγορά εργασίας θα πρέπει να είναι ένας στόχος. Το ποσοστό συμμετοχής των Ελληνίδων στην αγορά εργασίας παραμένει το χαμηλότερο στην ευρωζώνη.

Το ίδιο ισχύει με την επιστροφή πολλών νέων που έφυγαν τα χρόνια της οικονομικής κρίσης και φυσικά η παροχή κινήτρων στις οικογένειες να κάνουν παιδιά και ιδίως πάνω από δύο παιδιά.

Ακόμη κι η χρήση των νέων τεχνολογιών, π.χ. ρομπότ, για την πλήρωση των κενών θέσεων εργασίας σε κλάδους της οικονομίας, όπου είναι εφικτό, θα μπορούσε να συνεισφέρει.

Ρεαλιστικά, ακόμη κι αν όλες οι ανωτέρω πολιτικές υλοποιηθούν τα επόμενα χρόνια, η Ελλάδα, όπως κι άλλες χώρες της ΕΕ, θα χρειαστούν περισσότερα ξένα εργατικά χέρια για να κινηθεί η οικονομία και να μην ανεβεί ο πληθωρισμός.

Η Ισπανία, την οποία μνημόνευσε η κα Λαγκάρντ για την επιτυχία της στο μεταναστευτικό, ακολουθεί μια ενδιαφέρουσα πολιτική. Απ' όσο γνωρίζουμε, μιλώντας με κόσμο από τη Λατινική Αμερική, η Ισπανία είναι ανοικτή σε ανθρώπους από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής οι οποίοι μπορούν να αποδείξουν ότι είχαν στο παρελθόν Ισπανούς προγόνους. Το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι πως μιλάνε τη γλώσσα και είναι χριστιανοί.

Αντίθετα, η Ισπανία είναι αυστηρή απέναντι σε παράνομους μετανάστες από μουσουλμανικές χώρες όπως μας λένε. Μιλώντας με Μαροκινή, η τελευταία περιέγραψε με μελανά χρώματα τη συμπεριφορά των ισπανικών αρχών απέναντι σε συμπατριώτες της.

Το αναφέρουμε γιατί η Ελλάδα έχει μεγάλη Διασπορά η οποία δυνητικά θα μπορούσε να συνεισφέρει, αν και δεν είναι τόσοι πολλοί σε μια ήπειρο που να επιθυμούν να εργαστούν όπως στη Νότιο Αμερική. Ομως, δυνητικά είναι μια δεξαμενή.

Εκτός ΕΕ υπάρχουν χώρες που μεγιστοποιούν τα οφέλη για την οικονομία τους από τη μετανάστευση. Η Σιγκαπούρη και η Αυστραλία δέχονται τους μετανάστες που αυτές θέλουν και χρειάζονται με βάση τις ανάγκες τους. Οι παράνομοι μετανάστες στην Αυστραλία μεταφέρονται σ' ένα μακρινό νησί (5 ώρες με αεροπλάνο από την ηπειρωτική χώρα) για καταγραφή και έλεγχο.

Επομένως, υπάρχουν δοκιμασμένα μεταναστευτικά μοντέλα που θα μπορούσαν να εφαρμοσθούν στην Ελλάδα και στην ΕΕ, ώστε να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των οικονομιών τους σε ξένα εργατικά χέρα χωρίς πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις.

Προφανώς, το σημερινό σύστημα της ΕΕ, το οποίο μάλλον προτιμά η κα Λαγκάρντ (και για προσωπικούς πολιτικούς λόγους;), με την ανεξέλεγκτη ροή μουσουλμανικών πληθυσμών είναι δίκοπο μαχαίρι κατά την άποψή μας. Από τη μια πλευρά, ικανοποιεί τη ζήτηση για νέα εργατικά χέρια στην ΕΕ και από την άλλη, προκαλεί ολοένα και μεγαλύτερες πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις.

Οι δεύτερες θα βρουν ακραίες πολιτικές εκφράσεις και αργά ή γρήγορα θα προκύψουν συγκρούσεις. Αλλωστε, η ιστορία διδάσκει ότι το Ισλάμ δεν αφομοιώνεται, αλλά κυριαρχεί. Η Σαρία (Ισλαμικός Νόμος) και οι ευρωπαϊκές αξίες και αρχές είναι ξένες έννοιες.

Κοντολογίς, η οικονομία της ευρωζώνης και η ελληνική θα χρειαστούν νέα εργατικά χέρια την επόμενη δεκαετία για τους λόγους που κατέγραψε η κα Λαγκάρντ. Κι αυτό γιατί οι προαναφερθείσες εναλλακτικές εγχώριες πολιτικές τόνωσης του εργατικού δυναμικού θέλουν χρόνο για να αποδώσουν.

Ομως, δεν χρειάζεται να βγάλουν τα μάτια τους για να το επιτύχουν. Οι ίδιες θα πρέπει να επιλέγουν τους οικονομικούς μετανάστες όπως η Σιγκαπούρη.