Βάζουν τις ψήφους μπροστά από την μείωση του δημοσίου χρέους

Για όσους δεν το διάβασαν, το υπουργείο Εργασίας αποφάσισε όπως οι αυξήσεις εισφορών  για τους 1,4 εκατ. μη μισθωτούς, ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες βασιστούν (και) το 2026 στο μέσο ετήσιο πληθωρισμό και όχι στο δείκτη μεταβολής μισθών. Αυτό σημαίνει ότι η αύξηση θα είναι περίπου η μισή σε σχέση με εκείνη που θα ήταν με βάση τους μισθούς.

Το υπουργείο Εργασίας προβάλλει κάποιους λόγους για την διετή καθυστέρηση αλλά όποιος γνωρίζει την ελληνική πραγματικότητα δεν έχει ψευδαισθήσεις. Ο πραγματικός λόγος της κωλυσιεργίας είναι το πολιτικό κόστος. 

Το ίδιο ισχύει με την διαφαινόμενη πρόθεση της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας με βάση επίσημες δηλώσεις να μην προχωρήσει σε αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης με βάση την μεταβολή του προσδόκιμου ζωής στα 65.

Υπενθυμίζεται ότι ο νόμος για το ασφαλιστικό προβλέπει αναθεώρηση του ορίου συνταξιοδότησης (ανώτατο στα 67 έτη σήμερα) με βάση το προσδόκιμο ζωής στα 65. Αυτό γίνεται κάθε τρία χρόνια. Την προηγούμενη φορά, έγινε  στα τέλη του 2023 με αρχές του 2024 χωρίς να προκύψει μεταβολή λόγω της πανδημίας του covid. 

H επόμενη αναθεώρηση τοποθετείται χρονικά στα τέλη του 2026 με αρχές του 2027, μια «ευαίσθητη» πολιτικά περίοδο, καθώς είναι προγραμματισμένες εκλογές εντός του 2027. Όμως, τα δεδομένα έχουν αλλάξει. Την τελευταία φορά που αναφερθήκαμε στο θέμα πριν από πολύ καιρό, το προσδόκιμο ζωής στα 65 εμφανιζόταν αυξημένο κατά 11 μήνες. 

Όπως πληροφορούμαστε τώρα, το προσδόκιμο ζωής στα 65 έχει αυξηθεί ακόμη περισσότερο κοντά στους 14 μήνες.  Αν η κυβέρνηση υιοθετήσει την στάση του υπουργείου Εργασίας και δεν κάνει τίποτα, το ασφαλιστικό σύστημα θα επιβαρυνθεί με το ποσό του 1,2 δισ. ευρώ ετησίως σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Κομισιόν για την γήρανση (Ageing report).

Γιατί συμβαίνει αυτό; Υπάρχει εξήγηση. Αφενός το σύστημα θα επιβαρυνθεί με τις συντάξεις ενός έτους, π.χ. 67 έναντι 68 ετών, και αφετέρου θα λείψουν οι εισφορές που θα πλήρωναν οι ασφαλισμένοι ως εργαζόμενοι για 1 έτος.  

Με άλλα λόγια, το δημόσιο χρέος θα επιβαρυνθεί με 3,6 δισ. ευρώ μέσα σε μια τριετία αν συνεχισθεί η απροθυμία του υπουργείου Εργασίας και κατ’ επέκταση της κυβέρνησης να αναθεωρήσει το όριο συνταξιοδότησης προς τα πάνω το 2027 λόγω πολιτικού κόστους.

Σημειώνουμε ότι η αναπροσαρμογή του ορίου συνταξιοδότησης με βάση το προσδόκιμο ζωής στα 65 και η αύξηση των μισθών με τη συγκεκριμένη φόρμουλα (πραγματικός ρυθμός ανάπτυξης συν πληθωρισμός δια 2) είναι οι δυο πυλώνες πάνω στους οποίους βασίζεται το διανεμητικό συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας. Αν ο ένας από τους δύο εγκαταλειφθεί, το σύστημα θα κινδυνεύσει με κατάρρευση αργότερα και το δημόσιο χρέος θα επιβαρυνθεί.

Κι όλα αυτά επειδή στο υπουργείο Εργασίας θεωρούν ότι η αύξηση του συνταξιοδοτικού ορίου θα κοστίσει ψήφους στην κάλπη. Φυσικά, υπάρχουν εναλλακτικές για την άμβλυνση της αρνητικής επίπτωσης. 

Πρώτον, η αύξηση θα μπορούσε να γίνει τμηματικά εντός 3ετίας για όλους, ξεκινώντας από το 2027. Δηλαδή, 4 ή 5 μήνες κάθε χρόνο.  Δεύτερον, θα μπορούσε να δοθεί η ευκαιρία σε όσους το επιθυμούν να παραμείνουν στη δουλειά τους. Εκτιμάται ότι πολλοί ασφαλισμένοι δεν συμπληρώνουν 40 χρόνια εργασίας στα 67 τους για διαφορετικούς λόγους ώστε να πάρουν πλήρη σύνταξη και θα ήθελαν να μείνουν παραπάνω.

Όπως κι αν έχει, ενδεχόμενη μη αναθεώρηση του ορίου συνταξιοδότησης το 2027 παρά την κατακόρυφη αύξηση του προσδόκιμου ζωής στα 65 λόγω πολιτικού κόστους θα υπονομεύσει το συνταξιοδοτικό σύστημα και θα αυξήσει το δημόσιο χρέος.