Τράπεζες: Όταν οι Ευρωπαίοι επιμένουν στον λάθος δρόμο!

Όπως είναι γνωστό, στην Κύπρο υιοθετήθηκε πέρσι το μοντέλο διάσωσης των τραπεζών μέσω των πιστωτών της με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος των καταθέσεων άνω των 100 χιλιάδων ευρώ να χαθεί ή να μετατραπεί υποχρεωτικά σε μετοχικό κεφάλαιο (διαδικασία bail-in).

Έναν χρόνο μετά, το μοντέλο φαίνεται πως αποτυγχάνει όπως διατείνεται ο Economist (8/3/2014, σελ.60), ιδιαίτερα αν συγκριθεί με το μοντέλο ανακεφαλαιοποίησης που χρησιμοποιεί δημόσιο χρήμα (bail-out).

Και τούτο γιατί τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια γιγαντώθηκαν λόγω της έντονης οικονομικής ύφεσης που συντελέστηκε στην κυπριακή οικονομία, ενώ παράλληλα κατέρρευσε η εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα (ιδιαίτερα αναφορικά με την Τράπεζα Κύπρου), με συνέπεια να απαιτείται η διαρκής διοχέτευση ρευστότητας από την ΕΚΤ και τον ειδικό μηχανισμό της Κεντρικής Τράπεζας, τον γνωστό ELA (Emergency Liquidity Assistance) με ποσά που φτάνουν τα 11 δισ. ευρώ καθώς τα δάνεια είναι 50% περισσότερα από τις καταθέσεις!

Έτσι, η γερμανικής έμπνευσης μέθοδος για τη διάσωση των πτωχευμένων τραπεζών χωρίς την επιβάρυνση των φορολογουμένων αποδεικνύεται εσφαλμένη αφού τελικά στοιχίζει περισσότερο καθώς η αιμορραγία στις τράπεζες συνεχίζεται, αναγκάζοντας την ΕΚΤ να διοχετεύει συνεχώς κεφάλαια.

Αντιθέτως, το μοντέλο διάθεσης κρατικών κεφαλαίων για την ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών που πτώχευσαν, που χρησιμοποίησαν οι ΗΠΑ μετά το 2008 αλλά και οι Σουηδοί τη δεκαετία του 1980, υπήρξε αποτελεσματικό καθώς σε λίγα χρόνια αποκαταστάθηκε η εμπιστοσύνη και ο ιδιωτικός τομέας επαναγόρασε τις μετοχές αυτών των τραπεζών. Επιστράφηκαν επομένως όλα τα κεφάλαια που είχαν διατεθεί και ακόμη περισσότερα στο δημόσιο ταμείο! Η διαδικασία δηλαδή απέφερε και κέρδος στο κράτος...

Κατά τα άλλα, η κ. Νιούι, επικεφαλής της υπό σύσταση τραπεζικής ένωσης της Ε.Ε. και ο κ. Ντάισελμπλουμ, Πρόεδρος του Eurogroup, δηλώνουν δημόσια ότι θα κλείσουν όσες από τις 130 τράπεζες που θα εποπτεύουν δεν μπορέσουν να ανταποκριθούν στα stress tests που σύντομα θα διενεργήσει η ΕΚΤ. Δηλώνουν δηλαδή ότι θα εφαρμοστεί η διαδικασία bail-in που προβλέπει ότι είναι δυνατόν να συντελεστεί κούρεμα μεγαλοκαταθετών, αν χρειασθεί, για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών χωρίς να είναι ακόμη γνωστή η διαδικασία για τη λήψη απόφασης, ειδικά ως προς τον βαθμό συμμετοχής των κρατών.

Εύλογα, προκύπτει το ερώτημα: επιδεικνύουν ηθελημένη άγνοια σε σχέση με την εμφανή αποτυχία του μοντέλου bail-in εκεί όπου εφαρμόστηκε (στις κυπριακές τράπεζες δηλαδή), ιδεολογική εμμονή με άρωμα προτεσταντισμού στην άποψη ότι πρέπει να αποφευχθεί ο ηθικός κίνδυνος με κάθε τρόπο ακόμη και όταν τα πραγματικά δεδομένα τους διαψεύδουν, ή συμβαίνει κάτι άλλο με τους ταγούς της πολιτικής για τις τράπεζες της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιτρέποντας έτσι στη φαντασία μας να διαμορφώσει κατά το δοκούν θεωρίες συνωμοσίας για να εξηγήσει τη στάση τους (π.χ. η επιδίωξη συστημικής κρίσης);

Σε κάθε περίπτωση, λίγο περισσότερη προσοχή στις εκφράσεις που εκστομίζονται δημόσια θα ήταν σκόπιμη, λαμβάνοντας υπόψη το μεγάλο ειδικό βάρος του τραπεζικού συστήματος για τη λειτουργία της οικονομίας και βεβαίως για τη διαδικασία της οικονομικής ανάπτυξης.

* Ο κ. Δημήτρης Τζάνας είναι Σύμβουλος Επενδύσεων.