Η επικίνδυνη φιλία Ρωσίας-Κίνας και οι επιλογές του Πεκίνου

Η Κίνα αποκάλεσε το ταξίδι του Σι Τζινπίνγκ στην Μόσχα αυτή την εβδομάδα «ένα ταξίδι φιλίας». Λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν τι είπε κατ’ ιδίαν ο Κινέζος ηγέτης στις δυο ημέρες συνομιλιών που είχε με τον «αγαπητό φίλο» του Βλαντίμιρ Πούτιν. Λίγες, όμως, είναι οι δημόσιες ενδείξεις πως άσκησε κάποια ουσιαστική πίεση στον πρόεδρο της Ρωσίας για να τερματίσει τον πόλεμό του στην Ουκρανία. Πράγματι, το Πεκίνο ενίσχυσε τις εντυπώσεις της Δύσης πως βρίσκεται σταθερά στο «στρατόπεδο» της Μόσχας.

Μια κοινή δήλωση στην οποία ο Σι έβαλε το όνομά του την Τρίτη δεν απαίτησε η Ρωσία να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Ουκρανία, να σεβαστεί τα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα της Ουκρανίας ή έστω να επαναλάβει την έκκληση για μια εκεχειρία την οποία έθεσε το Πεκίνο στο «έγγραφο θέσεων» που παρουσίασε τον περασμένο μήνα αναφορικά με τη σύρραξη. Η δήλωση έλεγε πως οι «σκοποί και αρχές» του καταστατικού του ΟΗΕ πρέπει να τηρούνται –αλλά δεν καταδίκασε την κατάφορη παραβίαση από τη Μόσχα του άρθρου που αναφέρει πως τα μέλη του ΟΗΕ πρέπει να αποφεύγουν τη «χρήση βίας ενάντια στην εδαφική ακεραιότητα ή την πολιτική ανεξαρτησία οποιασδήποτε χώρας».

Όταν το Πεκίνο αποκάλυψε το «ειρηνευτικό σχέδιο» του για την Ουκρανία, τουλάχιστον ορισμένοι στη Δύση ήταν πρόθυμοι να το αντιμετωπίσουν καλή τη πίστει. Η παρουσίαση του Σι στη Μόσχα σε μεγάλο βαθμό συνέτριψε τις όποιες ελπίδες πως η Κίνα -έχοντας μεσολαβήσει για μια συμφωνία μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν- θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αξιόπιστος ειρηνευτής στην Ουκρανία. Με το να γέρνει προς τη Μόσχα, το Πεκίνο βάζει περαιτέρω σφήνα μεταξύ του ιδίου και των εμπορικών του εταίρων στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ από τους οποίους εξαρτάται για οικονομική ανάπτυξη. Ακολουθεί μια ριψοκίνδυνη πορεία.

Από τακτικής άποψης, ο Πούτιν έχει ελάχιστες πιθανότητες να κερδίσει τον πόλεμο, ιδίως δεδομένης της αυξανόμενης παροχής όπλων από τους συμμάχους της Ουκρανίας. Αυτό αφήνει το Πεκίνο με την προοπτική είτε να βρεθεί στο πλευρό του ηττημένου μαχόμενου είτε να σχηματίζει κοινό αγώνα με τη Ρωσία σε μια πικρή αλλά βαλτωμένη σύγκρουση.

Διπλωματικά, η Κίνα εμφανίζεται ανειλικρινής. Η κοινή δήλωσή της με τη Ρωσία καλεί όλες τις χώρες να προωθήσουν τις αξίες της «ειρήνης, της ανάπτυξης, της δικαιοσύνης, της δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και της ελευθερίας». Αυτού του είδους οι προτροπές όχι μόνο ακούγονται κούφιες, αλλά υπονομεύουν κάθε πιθανότητα να ληφθεί σοβαρά υπόψη το έγγραφό της για την ειρήνη στην Ουκρανία εκτός των χωρών που έχουν ήδη στραφεί προς τη Μόσχα.

Από οικονομική άποψη, η Κίνα και η Ρωσία είναι όλο και πιο αλληλένδετες, καθώς το Πεκίνο γίνεται ζωτικός αγοραστής πετρελαίου και φυσικού αερίου που η Ρωσία δεν μπορεί πλέον να πουλήσει σε δυτικούς πελάτες. Ο σχεδιαζόμενος αγωγός φυσικού αερίου Power of Siberia-2 θα παγιώσει περαιτέρω τους δεσμούς. Η Μόσχα εισήγαγε επίσης 4,8 δισ. δολάρια σε ηλεκτρικά μηχανήματα και εξαρτήματα από την Κίνα πέρυσι, καθώς οι προμήθειες από άλλες χώρες έπεσαν κατακόρυφα, σύμφωνα με το think tank των Βρυξελλών Bruegel.

Παραμένει αβέβαιο αν η Κίνα στοχεύει να παράσχει «θανατηφόρα βοήθεια» στη Ρωσία, όπως φοβούνται οι Αμερικανοί αξιωματούχοι. Το Πεκίνο σίγουρα κατανοεί ότι μια τέτοια κίνηση θα προκαλούσε βαθιά εχθρότητα στο ΝΑΤΟ και θα κινδύνευε να το φέρει σε έναν πόλεμο δι' αντιπροσώπων με τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους. Ωστόσο, το Πεκίνο προμηθεύει «διπλής χρήσης» αγαθά, όπως ημιαγωγούς, που η Μόσχα χρειάζεται απεγνωσμένα, αμβλύνοντας τις δυτικές κυρώσεις.

Η «άνευ ορίων» εταιρική σχέση που διακήρυξαν πέρυσι ο Σι και ο Πούτιν, λίγο πριν τα ρωσικά τανκς εισβάλουν στην Ουκρανία, ήταν πάντα εξαιρετικά άνιση. Ο πόλεμος της Μόσχας την έχει καταστήσει ακόμη πιο εξαρτημένη από την Κίνα. Αυτό δίνει στον Σι πραγματική επιρροή, αν επιλέξει να τη χρησιμοποιήσει. Μπορεί να μην είναι προς το συμφέρον του Πεκίνου να υποστεί ο Πούτιν μια ταπεινωτική ήττα, θέτοντας σε κίνδυνο την ηγεσία του. Αλλά ούτε είναι προς το συμφέρον του να συρθεί βαθύτερα σε μια μακρά και αποσταθεροποιητική σύγκρουση.

Μια πιο σοφή πορεία για το Πεκίνο θα ήταν να βάλει περισσότερο δημόσιο φως ανάμεσα στο ίδιο και την επιθετικότητα της Μόσχας και κατ' ιδίαν να εντυπώσει κατ’ ιδίαν στον Πούτιν ότι δεν μπορεί να κερδίσει στην Ουκρανία. Η τρέχουσα πορεία του Πεκίνου το μόνο που κάνει είναι να τροφοδοτεί περισσότερη ένταση με τη Δύση και να επιταχύνει την αποσύνδεση από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους του.

© The Financial Times Limited 2023. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation