Το σημείωμα της προηγούμενης εβδομάδας («Παγκοσμιοποίηση: Το πιο βαρύ πλήγμα για τη Δημοκρατία») προκάλεσε μια σειρά από σχόλια, κάποια από αυτά δημόσια, που ζητούσαν μια τοποθέτηση για το «δια ταύτα», δηλαδή για το τι γίνεται εδώ που έχουμε φτάσει.

Παρότι η απάντηση ανήκει κατεξοχήν στην αρμοδιότητα των πολιτικών, κάποιες σκέψεις, στις οποίες ο υπογράφων δεν διεκδικεί πατρότητα, ίσως είναι χρήσιμες. Σκέψεις που κινούνται σε τρία επίπεδα: το αξιακό, το πολιτικό και το οικονομικό.

Στον πυρήνα του σύγχρονου προβλήματος της Δύσης μάλλον βρίσκεται η χωρίς μέτρο επικράτηση του ατομικού επί του συλλογικού, σε επίπεδο αξιών, μέσα από τη σχεδόν θεοποίηση της ατομικής επιθυμίας. Όπως έχει αναφέρει ο στοχαστής Στέλιος Ράμφος, (φτάσαμε να) «αντιμετωπίζουμε το θέμα των αξιών ως θέμα επιθυμίας. Αξία είναι ό,τι επιθυμώ και η ικανοποίηση από αυτό που επιθυμώ».

Οι κήρυκες της παγκοσμιοποίησης υποσχέθηκαν σχεδόν μια ουτοπία. Έναν κόσμο ενωμένο, που όσο θα γίνεται πλουσιότερος τόσο θα γίνεται πιο δημοκρατικός και θα ξεχνά παραδόσεις, εθνικότητες και έριδες, σαγηνευμένος από τα οφέλη της διεθνοποιημένης «ελεύθερης αγοράς».

Το όραμα ήταν αναμφίβολα ωραίο. Στην πράξη, όμως, φαίνεται να καταλήγει σε αντίστοιχο χρονοντούλαπο με αυτό του κομμουνιστικού διεθνισμού, που εκφυλίστηκε στo θνησιγενές κακέκτυπο του «υπαρκτού» σοσιαλισμού.

Αυτή είναι η μοίρα όλων των θεωρητικών σχεδίων που παραγκωνίζουν την ανθρώπινη φύση, αδιαφορούν για τις πρακτικές λεπτομέρειες και υποτιμούν παραδόσεις, αξίες, αλλά και φιλοδοξίες εθνικές, ριζωμένες βαθιά στην ιστορία.

Η νέα προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών, βλέποντας πως η Ευρώπη δεν συναινεί στην ταχεία λήξη του πολέμου, παρά μόνον με όρους που δεν πρόκειται να αποδεχτεί η Ρωσία, δείχνει πλέον αμετάπειστη στην απόφασή της να μεταθέσει τον πόλεμο στις πλάτες των Ευρωπαίων, μαζί με τις ευθύνες μιας πιθανής ήττας.

Προκειμένου να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, ζητά από τους Ευρωπαίους να λάβουν μέτρα που είναι αδύνατο να εφαρμόσουν, διότι θα γονάτιζαν την οικονομία της Γηραιάς Ηπείρου, όπως το να τιμωρήσουν με δασμούς την Κίνα και την Ινδία.

Καθώς πλησιάζουμε τα δύο χρόνια από την έναρξη των εχθροπραξιών στη Γάζα, καμία ρεαλιστική λύση δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα. Ήταν κάτι προβλέψιμο από την αρχή, όπως επισημάναμε στο τέλος Οκτωβρίου του 2023 (Πες μου πώς τελειώνουν: Το μεγάλο ερώτημα για τις συρράξεις σε Ουκρανία-Ισραήλ), καθώς η κυβέρνηση Νετανιάχου έθετε ως στόχο την «ολοκληρωτική εξάρθρωση» της Χαμάς.

Όπως είχαμε σημειώσει και λίγο καιρό αργότερα, το Ισραήλ προσπαθεί στη Γάζα «να πιάσει τον αέρα». Στην ουσία, πολεμά μια ιδέα με βαθιές ρίζες δεκαετιών. Την οποία, όπως έχει φανεί μέσα από δεκαετίες αντάρτικων κινημάτων διεθνώς (με ή χωρίς τρομοκρατικά χαρακτηριστικά), είναι εξαιρετικά δύσκολο -έως και ακατόρθωτο- να σβήσει, ασκώντας τις αδιαμφισβήτητες στρατιωτικές του ικανότητες.

Το πιο φιλόδοξο εγχείρημα ειρήνης και οικονομικής ευημερίας που έχει εκτυλιχθεί ποτέ στη Γηραιά Ηπειρο μεταλλάσσεται όλο και περισσότερο σε ένα είδος στρατιωτικής συμμαχίας. Η οποία, με το βλέμμα στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, αντιμετωπίζει ακόμη και την ένταξη νέων μελών με απόλυτους γεωπολιτικούς και ιδεολογικούς όρους: «Ή με εμάς ή με τον αντίπαλο».

Η επιφανειακή εξήγηση είναι αυτή που πλασάρουν τα περισσότερα διεθνή ΜΜΕ: Πιεζόμενα από τη ρωσική «επιθετικότητα» αλλά και από την αποστασιοποίηση των ΗΠΑ τα ευρωπαϊκά κράτη πρέπει να αναλάβουν το βάρος της ασφάλειάς τους, ώστε να κατακτήσουν «στρατηγική αυτονομία».