Τράπεζες: "Καμπανάκι" για στασιμότητα διαρκείας

Ενώ η κυβέρνηση προβλέπει για φέτος διψήφιο ποσοστό ανόδου, η HSBC "γκρεμίζει" την πιστωτική επέκταση τουλάχιστον για 2 έτη. Ο προβληματισμός των τραπεζών και κινήσεις όπως αυτή του Επ. Μεσσηνίας.

Τράπεζες: Καμπανάκι για στασιμότητα διαρκείας
Οι επίσημες εκτιμήσεις για την πιστωτική επέκταση του ιδιωτικού τομέα το 2009 αναφέρονται σε άνοδο της τάξεως του 4%, όμως η HSBC στην πρόσφατη έκθεσή της για τον τραπεζικό κλάδο κάνει μία διαφορετική εκτίμηση:

"Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, τα υπόλοιπα των δανείων στον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκαν κατά 4,2% σε ετήσια βάση τον Νοέμβριο του 2009. Με δεδομένες όμως τις σημαντικές αναδιαρθρώσεις (κυρίως στα επιχειρηματικά δάνεια), η πραγματική αύξηση του όγκου των δανείων μάλλον είναι αρνητική για το σύνολο του έτους".


Πιστωτική επέκταση στην Ελλάδα (ετήσια βάση)

2008

2009

2010

2011

Ιδιωτικός τομέας

16%

1%

2%

3%

Επιχειρήσεις

19%

0%

2%

3%

Νοικοκυριά

13%

2%

2%

3%

Καταναλωτικά

14%

-1%

1%

1%

Στεγαστικά

12%

3%

3%

3%

Πηγή: HSBC, σε ονομαστικούς όρους, χωρίς να συνυπολογίζονται

αναδιαρθρώσεις δανείων, διαγραφές και συναλλαγματικές διαφορές


Μετά το "χλομότατο" 2009, ωστόσο, κανείς από τους παράγοντες της αγοράς δεν θεωρεί πιθανό το ενδεχόμενο διψήφιου ποσοστού ανόδου της πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό τομέα μέσα στο 2010, στόχο που έχει θέσει η υπουργός Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας κ. Λούκα Κατσέλη.

Οι αναλυτές βλέπουν στην καλύτερη περίπτωση ότι οι τράπεζες πιθανόν να αυξήσουν φέτος τις χορηγήσεις τους κατά 6% - 7% και μάλιστα οι εκτιμήσεις αυτές έχουν δοθεί με την παραδοχή ότι το ΑΕΠ της χώρας το 2009 θα κυμανθεί είτε οριακά θετικά είτε ελαφρώς αρνητικά.

Πάντως, η αρχή του 2010 δεν ήταν η καλύτερη δυνατή σε ό,τι αφορά τις προσδοκίες για ολόκληρο το έτος και τώρα η κυβέρνηση, πέρα από την επίσημη εκτίμησή της για φετινό ΑΕΠ γύρω στο -0,3%, αρχίζει να αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο για ένα δυσμενέστερο σενάριο που αναφέρεται σε επίδοση κοντά στο -0,8%.

Η HSBC, ειδικότερα, προβλέπει οριακή μόνο άνοδο της πιστωτικής επέκτασης τόσο για φέτος όσο και για το 2011, βασιζόμενη σε παράγοντες όπως τα αυστηρότερα κριτήρια των τραπεζών, η συνεχιζόμενη τάση για μικρότερη έκθεση στις τράπεζες, η μικρή διαφορά της πιστωτικής διείσδυσης σε σχέση με την ευρωζώνη κ.λπ. Έτσι, (στοιχεία παρατιθέμενου πίνακα) αναμένει μόλις +2% για φέτος και +3% για το 2011.


Όχι άμεση προτεραιότητα, αλλά…

Επί του παρόντος, βέβαια, ο ρυθμός της πιστωτικής επέκτασης φαίνεται να μην είναι το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα των τραπεζών, καθώς το κυριότερο μέλημα των στελεχών των ελληνικών χρηματοπιστωτικών ομίλων είναι η διατήρηση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων δανείων κοντά στα τρέχοντα επίπεδα (αναμένεται επιδείνωση μέσα στο 2010) και η είσπραξη σημαντικού ποσοστού από τα δάνεια που βρίσκονται σε καθυστέρηση.

Το θέμα της διατήρησης της ρευστότητας -μετά τη διαφαινόμενη πρόθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να περιορίσει τη χρηματοδότηση προς τις ελληνικές τράπεζες- αποτελεί τη δεύτερη σημαντική προτεραιότητα των τραπεζικών επιτελείων: όχι γιατί φοβούνται ότι θα ξεμείνουν από μετρητά, αλλά για να μπορέσουν να καλυφθούν με όσο το δυνατόν μικρότερη επίπτωση στο μέσο κόστος άντλησης κεφαλαίων (καταθέσεις, διατραπεζική αγορά, wholesale funding).

Παρ' όλα αυτά, η χαμηλή πιστωτική επέκταση προβληματίζει και αυτή τις τράπεζες, ιδίως αν επαληθευτούν οι φόβοι ότι θα διατηρηθεί σε πολύ χαμηλά επίπεδα όχι μόνο για φέτος αλλά και για τα επόμενα χρόνια. Και αυτό γιατί κάτι τέτοιο θα μετριάσει το growth των ελληνικών ομίλων σε μακροπρόθεσμη βάση.

Συγκεκριμένα, αυτό το θέμα δεν πρόκειται να πλήξει τα τραπεζικά κέρδη στο άμεσο μέλλον, καθώς μόνο και μόνο αν επανέλθουν οι προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις σε "κανονικά" επίπεδα, τότε οι τράπεζες θα μπορέσουν ακόμα και να διπλασιάσουν τα καθαρά τους κέρδη μέχρι το 2012!

Αν όμως η στρόφιγγα των δανείων παραμείνει κλειστή για αρκετό καιρό ακόμη, τότε υπάρχει ο φόβος ότι τα καθαρά έσοδα από τόκους -το μεγαλύτερο δηλαδή έσοδο των τραπεζών- θα "φλατάρουν" ή ενδεχομένως και θα μειωθούν (αν περιοριστεί το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο), και μάλιστα σε μακροπρόθεσμη βάση...


Αλλαγή συνταγής

Eνώ λοιπόν οι τραπεζίτες γνωρίζουν ότι θα πρέπει μεσοπρόθεσμα να αρχίσουν και πάλι να ανεβάζουν τις χορηγήσεις τους για να μη δυναμιτίσουν τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξή τους, ξέρουν επίσης πως τα αυξημένα δάνεια δεν θα πρέπει να δίνονται με συνταγές του παρελθόντος. Η τακτική του να χορηγούμε στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια σχεδόν σε όποιον πελάτη περάσει από το γκισέ του καταστήματος δεν μπορεί να ακολουθηθεί στο μέλλον.

Στα καταναλωτικά δάνεια, άλλωστε, τα νοικοκυριά έχουν δανειστεί το ίδιο σχεδόν ποσοστό του ΑΕΠ που έχουν δανειστεί και τα ευρωπαϊκά, ενώ αντίθετα στα επιχειρηματικά η έκθεση των Ελλήνων είναι κατά πολύ χαμηλότερη σε σύγκριση με αυτήν της Ευρώπης (βλέπε στοιχεία παρατιθέμενου πίνακα).

Ούτε επίσης και τα στεγαστικά δάνεια μπορούν να... σηκώσουν στις πλάτες τους μια νέα αύξηση των τραπεζικών χορηγήσεων. Πρώτα απ’ όλα, γιατί στην Ελλάδα αντιστοιχούν ήδη, κατά μέσο όρο, δύο σπίτια σε κάθε νοικοκυριό, επίδοση που είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη.

Ο αυξημένος λοιπόν δανεισμός θα περάσει αναμφίβολα από τη χρηματοδότηση των μεγάλων έργων υποδομής αλλά και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της χώρας.

Βαθμός χρέωσης νοικοκυριών - επιχειρήσεων (% ΑΕΠ)

Ελλάδα 11ος 2009

Ευρωζώνη 11ος 2009

Επιχειρήσεις

55,20%

74,40%

Νοικοκυριά

49,50%

65,00%

* Στεγαστικά

33,20%

48,50%

* Καταναλωτικά

16,30%

16,50%

Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΚΤ, Alpha Bank Εβδομαδιαίο δελτίο


Η πρόταση από τη Μεσσηνία...

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, είναι αξιοσημείωτο το ενδιαφέρον διαφόρων επιχειρηματικών φορέων για τη βελτίωση της συνεργασίας τους με τις τράπεζες, και ενδεικτικά αναφέρουμε την πρόταση του Επιμελητηρίου Μεσσηνίας προς την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, από την οποία ζητά την ακόλουθη συνεργασία:

"Η ΕΕΤ να μεσολαβήσει στα μέλη της προκειμένου να αναληφθεί μια κοινή δράση του επιμελητηρίου, με σκοπό τη διευκόλυνση και την επιτάχυνση της βιώσιμης ανάπτυξης στον νομό Μεσσηνίας".

Πιο συγκεκριμένα, η πρόταση είναι "να μελετηθούν και να καταγραφούν από κοινού οι τομείς στους οποίους η Μεσσηνία εμφανίζει συγκριτικά πλεονεκτήματα βιώσιμης ανάπτυξης και να αναδειχτούν κλάδοι με επενδυτικό ενδιαφέρον". Μέσα από μια τέτοια συνεργασία όχι μόνο θα αναδεικνύονταν οι υποσχόμενες δραστηριότητες του νομού, αλλά παράλληλα θα υπήρχε και βοήθεια προς τις τράπεζες να χρηματοδοτήσουν με υγιή τρόπο και χαμηλό ρίσκο τους τοπικούς επιχειρηματίες.

Όλα δείχνουν πως στο μέλλον θα δούμε και άλλες παρόμοιου είδους πρωτοβουλίες, ώστε οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις να έρθουν πιο κοντά...

ΣΧΟΛΙΑ ΧΡΗΣΤΩΝ

blog comments powered by Disqus
v