Οι «εντολές» της ΤτΕ για αναδιαρθρώσεις δανείων

Σαφείς συστάσεις προς τις τράπεζες να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την αναδιάρθρωση επιχειρήσεων και ολόκληρων κλάδων της ελληνικής οικονομίας, στηρίζοντας, την ίδια στιγμή, το νέο εξωστρεφές μοντέλο ανάπτυξης δίνει η Τράπεζα της Ελλάδος.

Στην ενδιάμεση έκθεση της ΤτΕ για την ελληνική οικονομία περιλαμβάνονται και δράσεις που θα μπορούσαν να αναλάβουν οι τράπεζες για τη βελτίωση στην εισπραξιμότητα των μέχρι σήμερα μη εξυπηρετούμενων δανείων και την πρόνοια για την αποφυγή δημιουργίας νέων.

Η έκθεση αφού διαπιστώνει σημαντικά περιθώρια βελτίωσης στις μέχρι σήμερα ακολουθούμενες πολιτικές των τραπεζών αναφέρει τις εξής ενδεικτικές ενέργειες:

- Διαδικασίες πρώιμου εντοπισμού αρνητικών εξελίξεων προκειμένου να δρομολογούνται εγκαίρως τυχόν διορθωτικές ενέργειες για πιστοδοτήσεις οι οποίες έχουν αυξημένη πιθανότητα να περιέλθουν σε καθυστέρηση (pre-arrears).

- Καθορισμός προτεραιοτήτων στη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (π.χ. δάνεια σε προχωρημένο στάδιο καθυστέρησης) και διαμόρφωση ανάλογων τεχνικών αντιμετώπισης.

- Ενδελεχής αξιολόγηση της οικονομικής κατάστασης των δανειοληπτών και της ικανότητάς τους για αποπληρωμή των υποχρεώσεών τους, με σκοπό την εξεύρεση εκείνων των επιλογών ρύθμισης που θα οδηγούν σε μακροχρόνια διατηρήσιμες λύσεις. Οι λύσεις αυτές θα πρέπει να σχεδιάζονται με προσοχή ώστε να ελαχιστοποιείται η πιθανότητα εμφάνισης φαινομένων ηθικού κινδύνου (moral hazard), τα οποία μεσοπρόθεσμα θα δημιουργήσουν νέα βάρη στις τράπεζες με προφανείς δυσμενείς επιπτώσεις στη δυνατότητά τους να παρέχουν πιστώσεις στην οικονομία.

- Υιοθέτηση στρατηγικών ανάκτησης (π.χ. εξωδικαστικές διευθετήσεις) για πιστούχους με αποδεδειγμένα ασθενή ικανότητα αποπληρωμής των δανείων τους.

- Βελτίωση της συνεργασίας με άλλες τράπεζες για τη ρύθμιση δανείων που έχουν χορηγηθεί σε κοινούς πιστούχους.

Η έκθεση υπενθυμίζει ότι για την αποτελεσματική διαχείριση του χαρτοφυλακίου δανείων τους, οι τράπεζες υπέβαλαν στην Τράπεζα της Ελλάδος τη στρατηγική τους, ώστε να αξιολογηθούν από κοινού εναλλακτικοί τρόποι χειρισμού των εν λόγω στοιχείων και να εξευρεθεί η πλέον βιώσιμη λύση, σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Τα κριτήρια για τις νέες χορηγήσεις

Ήδη οι τράπεζες, επωφελούμενες και από τις συγχωνεύσεις, έχουν αρχίσει να υλοποιούν έναν πιο επιτελικό τρόπο διαχείρισης των προβληματικών δανείων. Παράλληλα, αναφορικά με τη διαχείριση των προβληματικών δανείων των υπό εκκαθάριση τραπεζών, έχει ήδη συσταθεί και λειτουργεί ανεξάρτητη ειδική επιτροπή, ώστε η διαχείριση και αυτών των δανείων να γίνεται με συντονισμένο και ομοιόμορφο τρόπο.

Η προβλεπόμενη ανάκαμψη της οικονομίας, σημειώνει η ενδιάμεση έκθεση, θα πρέπει να στηριχθεί σε επιχειρηματικές επενδύσεις που εστιάζονται σε εξωστρεφείς παραγωγικούς κλάδους.

Η στήριξη των εξωστρεφών και παραγωγικών κλάδων προϋποθέτει ένα νέο πλαίσιο παροχής πιστώσεων και διαχείρισης κινδύνων, ώστε να αποφευχθούν οι τάσεις που παρατηρήθηκαν κατά την προηγούμενη δεκαετία, επισημαίνει η ΤτΕ, όταν ένα μεγάλο μέρος των πιστώσεων κατευθύνθηκε προς επενδύσεις σε κατοικίες και κατανάλωση.

Αυτό συνεπάγεται ότι οι νέες πιστώσεις θα πρέπει να κατευθύνονται σε δυναμικές επιχειρήσεις με υψηλό βαθμό εξωστρέφειας και προοπτικές ανάπτυξης (π.χ. επιχειρήσεις στους κλάδους των υποδομών, τροφίμων, ενέργειας, τεχνολογίας, υγείας, τουρισμού).

Και η επιστροφή του μοντέλου «εθνικού πρωταθλητή»

Με βάση αυτήν τη στόχευση, θα πρέπει, σύμφωνα με την ΤτΕ, να επιδιώκεται και η ενδυνάμωση των επιχειρήσεων μέσω συνενώσεων και μάλιστα, όπου είναι εφικτό, και με στήριξη από τις εμπλεκόμενες τράπεζες.

Πρόκειται, όπως έχει γράψει το euro2day.gr για επιστροφή στο μοντέλο του «εθνικού πρωταθλητή», αυτήν τη φορά για να αντιμετωπισθεί το φλέγον πρόβλημα της υπερχρέωσης για ολόκληρους κλάδους της οικονομίας (ιχθυοκαλλιέργειες, ξενοδοχεία, κατασκευές, υγεία, αλλαντοβιομηχανία, ακτοπλοΐα κ.ά.)

Τέλος, η κατανομή των χρηματοδοτικών πόρων θα πρέπει να γίνεται κατόπιν αξιολόγησης της επενδυτικής προοπτικής κάθε έργου και όχι με κύριο μέλημα την παροχή κεφαλαίου κίνησης.

Οι εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης για επιχειρήσεις

Όσο όμως οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών παραμένουν αρνητικές, πιέζοντας την καταθετική βάση του τραπεζικού συστήματος, η ικανότητα των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν αυτές τις επενδύσεις θα είναι περιορισμένη, τουλάχιστον βραχυχρόνια.

Βραχυχρόνια, οι χορηγήσεις νέων δανείων εκτιμάται ότι θα παραμείνουν πολύ περιορισμένες καθώς υπάρχουν ακόμη πολλοί παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στην πιστοδοτική ικανότητα των τραπεζών. Ένας από τους πιο σημαντικούς είναι η συσσώρευση δανείων σε καθυστέρηση, η οποία αποθαρρύνει τη χορήγηση νέων πιστώσεων και αποστερεί τις τράπεζες από τους πόρους που αντιπροσωπεύουν τα χρεολύσια, τους οποίους θα ήταν δυνατόν να διοχετεύσουν σε νέα δάνεια

Τα δάνεια σε καθυστέρηση εξάλλου δημιουργούν το ενδεχόμενο μελλοντικών απομειώσεων της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών και συντηρούν την ανάγκη δέσμευσης κεφαλαίων για σχηματισμό υψηλών προβλέψεων.

Κατά συνέπεια, για να στηριχθεί η οικονομική ανάκαμψη, η ροή δανειακών κεφαλαίων μέσω των τραπεζών προς την πραγματική οικονομία θα πρέπει βραχυπρόθεσμα να συμπληρωθεί με εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, όπως είναι οι εξής:

- Εκδόσεις εταιρικών ομολόγων. Η αναθεώρηση του νομικού πλαισίου θα μπορούσε να δώσει ώθηση στη δημιουργία εγχώριας αγοράς εταιρικών ομολόγων για μικρότερες εταιρείες που δεν έχουν πρόσβαση στις διεθνείς αγορές

- Αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου.

- Πόροι από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ε.Ε. Το 2013 οι επιχειρήσεις εκτιμάται ότι από τα διαρθρωτικά ταμεία 4,2 δις ευρώ ( 2,3% τουΑΕΠ)

- Πόροι από την Ευρωπαική Τράπεζα Επενδύσεων: Τη διετία 2013-14 η ΕΤΕπ προβλέπεται να συγχρηματοδοτήσει μέσω εμπορικών τραπεζών δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις ύψους 1,4 δις ευρώ. Ως τα τέλη του χρόνου εκτιμάται ότι θα έχουν δοθεί δάνεια συνολικού ύψους 635 εκατ. ευρώ.

Συνολικά, οι πόροι από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της ΕΕ, τις αγορές ομολόγων, το χρηματιστήριο και την ΕΤΕπ μπορούν να καλύψουν, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, σημαντικό μέρος του χρηματοδοτικού κενού της οικονομίας.

Μέρος αυτής της χρηματοδότησης θα δίνεται μέσω των τραπεζών (πόροι του ΕΣΠΑ και της ΕΤΕπ) και θα στηρίξει τον τραπεζικό δανεισμό, ιδιαίτερα προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι ξένες άμεσες επενδύσεις θα λειτουργήσουν ως επιπρόσθετη πηγή χρηματοδότησης.