Βαρύ κλίμα στην οικονομία στο δρόμο για το Eurogroup

Σε μία σειρά εξελίξεων στην ελληνική οικονομία, τα μηνύματα δεν είναι αισιόδοξα και έχουν κοινό παρονομαστή τις πολύμηνες καθυστερήσεις στην αξιολόγηση.

Τα στοιχεία τα οποία έδωσε χθες στη δημοσιότητα το υπουργείο Οικονομικών δείχνουν υπερ-πλεόνασμα (2,123 δισ. ευρώ) στον κρατικό προϋπολογισμό το πρώτο δίμηνο του έτους, το οποίο όμως τροφοδοτείται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τη στάση πληρωμών του δημοσίου (-1 δισ. ευρώ οι δαπάνες) και από το αυξημένο κατά 334 εκατ. ευρώ μέρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος. Τα φορολογικά έσοδα δεν φαίνεται, στο ξεκίνημα της χρονιάς τουλάχιστον, να έχουν την περυσινή εντυπωσιακή δυναμική.

Στο τραπεζικό τοπίο, η επίσκεψη της Ντανιέλ Νουί έφερε στο προσκήνιο τις μεγάλες προκλήσεις με τις οποίες βρίσκονται αντιμέτωπες οι ελληνικές τράπεζες. Η επικεφαλής του ESΜ διαπίστωσε καθυστερήσεις και ανατροπές στους στόχους μείωσης των «κόκκινων» δανείων και παρότι αναγνώρισε ότι μεγάλο μέρος αυτών οφείλεται στην κωλυσιεργία προώθησης νομοθετικών διατάξεων (εξωδικαστικός, ηλεκτρονική πλατφόρμα πλειστηριασμών, ποινική ευθύνη τραπεζικών στελεχών), προέτρεψε σε μάλλον αυστηρό ύφος τους εγχώριους τραπεζίτες να μη χάσουν άλλο χρόνο.

Το 2018, η ΕΚΤ θα «τρέξει» τα νέα stress tests με βάση τα αποτελέσματα του 2017 και ήδη το πρώτο τρίμηνο θεωρείται χαμένο. Με τις καθυστερήσεις που σημειώνονται στην αξιολόγηση, κανείς δεν μπορεί να προδιαγράψει με ασφάλεια ότι δεν θα χαθεί και το δεύτερο.

Στο μέτωπο της αξιολόγησης, η διαδικασία είναι αργόσυρτη και βασανιστική για την ελληνική οικονομία, με την αγορά να βιώνει ήδη από τον Ιανουάριο αύξηση κατά 300 εκατ. ευρώ των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου προς τους ιδιώτες.

Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ μάλιστα, μέσω της ατζέντας του Eurogroup της ερχόμενης Δευτέρας, έκοψε κάθε προσδοκία να εισρεύσει άμεσα φρέσκο χρήμα στην αγορά, διαμηνύοντας επί της ουσίας ότι η εκταμίευση της δόσης θα έρθει μόνο μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.

Στις αρχές του έτους, κυβερνητικές πηγές διέρρεαν ότι η εκταμίευση κεφαλαίων σχετικά με την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών δεν συνδέεται με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και τα λεφτά θα έρχονταν βρέξει-χιονίσει τον Μάρτιο. Οι προσδοκίες διαψεύδονται.

Σε αυτό το κλίμα και ενώ ήδη τα πρώτα σημάδια αδυναμίας εξόδου από την ύφεση είναι παραπάνω από ορατά (1,2% το τελευταίο τρίμηνο του 2016 η συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας), προκαλούν αίσθηση οι προβλέψεις που διατυπώνει το υπουργείο Οικονομικών στο πλαίσιο κατάρτισης του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος της περιόδου 2018-21.

Όπως αναφέρεται σε τηλεγράφημα του Bloomberg, το υπουργείο Οικονομικών προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 3,8% του ΑΕΠ το 2018, το οποίο θα εκτιναχθεί κοντά στο 5% του ΑΕΠ το 2019, εφόσον εφαρμοστούν τα πρόσθετα μέτρα τα οποία ζητούν οι δανειστές.

Ακόμα και χωρίς μέτρα μάλιστα, το οικονομικό επιτελείο προβλέπει μια πραγματική απογείωση της ελληνικής οικονομίας, με πρωτογενές πλεόνασμα κοντά στο 4,5% το 2020 και πάνω από 5% του ΑΕΠ το 2021.

Το πρόβλημα είναι ότι αυτές τις προβλέψεις δεν τις έχουν αποδεχθεί οι δανειστές και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μάλιστα δεν βλέπει πιθανό πρωτογενές πλεόνασμα ούτε καν στο ύψος του 3,5% του ΑΕΠ για καμία χρονιά μετά το 2018. Στα νούμερα, δανειστές και κυβέρνηση έχουν συμφωνήσει μόνο για το 2018, προκειμένου να κλείσει το δημοσιονομικό κενό με κάποιες έξτρα παρεμβάσεις σε περικοπές κοινωνικών επιδομάτων για να επιτευχθεί ο στόχος για 3,5%. Από κει και πέρα, η κουβέντα περιπλέκεται.

Προσπάθεια συγκλίσεων

Στις ελάχιστες ημέρες που απομένουν έως τη συνεδρίαση του Eurogroup την ερχόμενη Δευτέρα, κυβέρνηση και δανειστές θα επιχειρήσουν να έρθουν πιο κοντά, στις μεγάλες αποστάσεις που καταγράφονται κυρίως στα εργασιακά (αύξηση ομαδικών απολύσεων, λοκ άουτ, αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο, αλλά και κυρίως μη επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων) καθώς και στην απαίτηση των δανειστών για μια κι έξω μείωση των συντάξεων (κύριων και επικουρικών) κατά 1,8 δισ. ευρώ το 2020.

Η Κομισιόν, όπως φάνηκε και από τις χθεσινές δηλώσεις του Π. Μοσκοβισί, αναμένεται να σταθεί για μια ακόμα φορά αρωγός. Ο κοινοτικός επίτροπος, απαντώντας χθες στον ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρη Παπαδημούλη, ανέφερε ότι η Ελλάδα είναι σε καλό δρόμο και υπάρχει σημαντική πρόοδος για την τεχνική συμφωνία, ενώ σημείωσε ότι «κανείς δεν θέλει ένα τέταρτο πρόγραμμα». Θεωρητικά, δεν υπάρχει συζήτηση για τέταρτο μνημόνιο…

Αναφορικά με τις συλλογικές διαπραγματεύσεις δε, ο Π. Μοσκοβισί δήλωσε ότι η «η Κομισιόν στηρίζει την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων στην Ελλάδα». Το πρόβλημα είναι όμως ότι όχι μόνο δεν τις στηρίζει, αλλά τις ξορκίζει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Και οι Ευρωπαίοι μέχρι τώρα, προκειμένου να το κρατήσουν στο πρόγραμμα, συντάσσονται με τις απαιτήσεις του.

Τηλεδιάσκεψη

Χθες, σύμφωνα με πληροφορίες, πραγματοποιήθηκε η πρώτη από τις τηλεδιασκέψεις οι οποίες είχαν προγραμματιστεί λίγο πριν αναχωρήσουν από την Αθήνα οι επικεφαλής του κουαρτέτου. Η συζήτηση όμως έγινε σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων και οι πληροφορίες από κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι «έκλεισε το κενό για το 2018». Θεωρητικά, είχε κλείσει από την προηγούμενη εβδομάδα, όταν επιχειρήθηκε να καλλιεργηθεί κλίμα συγκλίσεων στις επαφές στο Χίλτον.

Τις επόμενες ημέρες, μένει να φανεί αν θα υπάρξουν τηλεδιασκέψεις σε επίπεδο υπουργών και επικεφαλής του κουαρτέτου. Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος αναμένεται πάντως  να επιχειρήσει ένα νέο κύκλο πολιτικής διαπραγμάτευσης πριν τη συνεδρίαση του Eurogroup την ερχόμενη Δευτέρα, με στόχο τη μέγιστη δυνατή προσέγγιση.