*** Δείτε τους αναλυτικούς πίνακες με τις μακροοικονομικές προβλέψεις για την ελληνική οικονομία, την ελληνική οικονομία σε νούμερα, τη μεταβολή του ΑΕΠ, την εξέλιξη των μεγεθών του τακτικού προϋπολογισμού το α΄ εξάμηνο και τις εκτιμήσεις για επενδύσεις, ΑΕΠ και ζήτηση στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".

Σε τεντωμένο σκοινί καλείται να βαδίσει η κυβέρνηση μετά τη λήξη των καλοκαιρινών αδειών.

Σε πολιτικό επίπεδο, ο πρωθυπουργός θα πρέπει αφενός να «κόψει γέφυρες» με ισχυρότατα συνδικάτα που παραδοσιακά τον στήριζαν (ΔΕΗ, ΟΣΕ κ.λπ.) και αφετέρου να φέρει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για το κόμμα του στις επικείμενες περιφερειακές εκλογές του Νοεμβρίου.

Στο οικονομικό πεδίο, από τη μία πλευρά θα χρειαστεί να συνεχίσει πιστά την πολιτική της δημοσιονομικής σταθεροποίησης και, από την άλλη, να κινήσει τις διαδικασίες προκειμένου η χώρα να μπει σε κάποια τροχιά ανάπτυξης από το 2011.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι αγορές στέλνουν στην ελληνική κυβέρνηση τελεσίγραφο και ζητούν συνέχιση των διαρθρωτικών αλλαγών, ρήξη με τις συνήθειες του παρελθόντος και κυρίως προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων σε σύντομο χρονικό διάστημα...

Ο Γενικός Δείκτης της Σοφοκλέους έμεινε από... καύσιμα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου, καθώς η γενικότερη θερινή ραστώνη συνδυάστηκε με την έλλειψη γεγονότων τα οποία θα μπορούσαν να δράσουν καταλυτικά για τη δημιουργία θετικού κλίματος.

Και αυτό γιατί λόγω της βαθιάς ύφεσης που πλήττει την εγχώρια οικονομία οι εισηγμένες του Χ.Α. δεν έχουν να επιδείξουν ισχυρές κερδοφορίες, πόσο μάλλον ελκυστικές μερισματικές αποδόσεις εξαιτίας των πολύ αυξημένων φορολογικών επιβαρύνσεων. Άρα, λοιπόν, όσο δεν υπάρχουν ειδήσεις, είναι πολύ δύσκολο να δούμε τις τιμές των ελληνικών τίτλων να ανεβαίνουν.

Τρία γεγονότα ήταν εκείνα που οδήγησαν στο rebound του Χ.Α. από τα μέσα Ιουνίου έως και τις αρχές του τρέχοντος μήνα: οι θετικές ενδείξεις στο μακροοικονομικό μέτωπο, η μέχρι τώρα προσήλωση της κυβέρνησης στην εφαρμογή των όρων του μνημονίου και η «τροφή» για επικείμενα deals κυρίως στον τραπεζικό κλάδο.

Και στα τρία αυτά μέτωπα οι εξελίξεις το δεκαήμερο που πέρασε ήταν από ουδέτερες έως και ελαφρά αρνητικές: επιδείνωση του ελλείμματος τον Ιούλιο, νέο πακέτο στήριξης για τις τράπεζες που ενέτεινε τον γενικότερο προβληματισμό αλλά και η συνολικότερη διαπίστωση πως, ενώ οι όποιες θετικές κυβερνητικές παρεμβάσεις γίνονται αποδίδουν σε βάθος χρόνου, οι ταμειακές υποχρεώσεις του Δημοσίου είναι άμεσες και μεγάλες...

Ανάπτυξη ναι, αλλά με τι;

Τα τελευταία επίσημα οικονομικά στοιχεία ήρθαν να προσγειώσουν όλους εκείνους που αναθάρρησαν από τις καλές κουβέντες των ξένων δημοσιευμάτων και από την απόφαση για εκταμίευση της δεύτερης δόσης του πακέτου στήριξης.

Και αυτό όχι τόσο για τη «βουτιά» που φάνηκε ότι κατέγραψε η πραγματική οικονομία το δεύτερο φετινό τρίμηνο (αυτή λίγο-πολύ αναμενόταν) όσο κυρίως για το κλίμα που προδιαγράφεται για το 2011.

Συγκεκριμένα, η διψήφια ποσοστιαία πτώση που εμφανίζει φέτος ο όγκος των οικοδομικών αδειών δεν περιγράφει τη φετινή πτώση, αλλά αποτελεί σαφή ένδειξη αναφορικά με το πώς θα κινηθεί ο ευρύτερος κλάδος της οικοδομής το επόμενο έτος (από την ημερομηνία της άδειας έως το ξεκίνημα της οικοδομής μεσολαβούν συνήθως 9 - 12 μήνες). Και αυτό χωρίς να συνυπολογιστεί η επίδραση των αυξημένων αντικειμενικών αξιών στα ακίνητα από την 1η Ιανουαρίου 2011.

Πέρα όμως από τον οικοδομικό χώρο, ακόμη και ο πλέον αισιόδοξος αναλυτής δεν προσδοκά τόνωση της κατανάλωσης μέσα στο 2011. Η ανοδική τάση της ανεργίας, η μετάταξη προϊόντων από τον χαμηλό στον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ στις αρχές του νέου έτους αλλά και η γενικότερη αύξηση των φορολογικών εσόδων φαίνεται ότι θα περιορίσουν τις εξόδους των Ελλήνων καταναλωτών στα εμπορικά καταστήματα και μέσα στο επόμενο έτος.

Το στοίχημα λοιπόν που καλείται να κερδίσει η κυβέρνηση για να ανατάξει την ελληνική οικονομία δεν μπορεί παρά να προέλθει από το μέτωπο των επενδύσεων, δημόσιων και ιδιωτικών. Μόνο που δεν πρόκειται καθόλου για εύκολη υπόθεση:

- Ο πολυδιαφημισμένος αναπτυξιακός νόμος είναι ζήτημα αν θα αρχίσει να δίνει χρήματα από το 2012, αφού εκκρεμούν ακόμη οι πληρωμές για projects τα οποία ολοκληρώθηκαν με βάση τον προηγούμενο αναπτυξιακό νόμο!

- Στον κλάδο της πληροφορικής αυτό που ελπίζεται να γίνει είναι να «τρέξουν» κάποια έργα του Γ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης(!), που είχαν μεν υπογραφεί, αλλά δεν ξεκίνησαν ποτέ λόγω έλλειψης πόρων. Για τα μεγάλα έργα του ΕΣΠΑ... καλό 2012. Στις κατασκευές ζητούμενα παραμένουν η προώθηση μερικών μεγάλων έργων και η ταχύτερη δρομολόγηση κάποιων άλλων, τα οποία προχωρούν μεν σήμερα, αλλά με ταχύτητα... χελώνας.

Σε κάθε περίπτωση, οι δημόσιες επενδύσεις δεν μπορούν από μόνες τους να φέρουν την... άνοιξη και για τον λόγο αυτόν η μόνη σοβαρή ελπίδα για την ουσιαστική ανάταξη της ελληνικής οικονομίας είναι η προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων από το εξωτερικό και μάλιστα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα (μέσα στο έτος).

Οι τέσσερις πυλώνες

Με βάση τα σημερινά δεδομένα, υπάρχουν τέσσερις κλάδοι που θα μπορούσαν -κάτω βέβαια από προϋποθέσεις- να προσελκύσουν σημαντικά κεφάλαια από το εξωτερικό, ή έστω από μεγάλους Έλληνες επιχειρηματίες, και μάλιστα αρκετά σύντομα:

- Ο πρώτος είναι αναμφίβολα ο τραπεζικός. Η προσέλκυση κεφαλαίων θα μπορούσε να γίνει μέσω είτε συμμετοχής θεσμικών χαρτοφυλακίων σε αυξήσεις κεφαλαίου των εγχώριων χρηματοπιστωτικών ομίλων είτε συμμετοχής σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου εγχώριων τραπεζών διεθνών κολοσσών του κλάδου, οι οποίοι θα είχαν τον ρόλο του στρατηγικού συνεταίρου. Στο συγκεκριμένο μέτωπο καταλυτικό ρόλο θα παίξει το φθινόπωρο και η ίδια η κυβέρνηση αφού θα αναγκαστεί να «ανοίξει τα χαρτιά της και να ξεκαθαρίσει ποια στάση θα κρατήσουν τα κρατικά πιστωτικά ιδρύματα στο πεδίο των deals. Το περιεχόμενο της κυβερνητικής κίνησης δεν αφορά μόνο στην απάντηση στην «πρόταση Σάλλα» (για την ΑΤΕbank και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο) αλλά και σε άλλες κινήσεις. Και ας μην ξεχνάμε και τα πακέτα των προνομιούχων μετοχών που κατέχει το ελληνικό δημόσιο στις περισσότερες τράπεζες της χώρας.

- Ένας άλλος καυτός κλάδος, ικανός να προσελκύσει κεφάλαια για επενδύσεις, είναι αυτός της ενέργειας. Η τρόικα πρότεινε αρχικά την πώληση του 40% των μονάδων της ΔΕΗ, επιλογή που θα έφερνε αναμφίβολα «φρέσκο χρήμα» στην Ελλάδα. Και μπορεί βέβαια η κυβέρνηση να απέρριψε τη συγκεκριμένη πρόταση, ωστόσο από την άλλη πλευρά άνοιξε διάπλατα όλο το μέτωπο της ενέργειας, με αποτέλεσμα το παιχνίδι να ξαναρχίζει από την αρχή. Το ζητούμενο όμως είναι αν τελικά η κυβέρνηση θα δράσει με τέτοιον τρόπο έτσι ώστε να προσελκύσει μεγάλες επενδύσεις.

- Ο τρίτος πυλώνας που παρουσιάζει έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον είναι τα τυχερά παιχνίδια. Το σχέδιο νόμου που αναμένεται προσεχώς να κατατεθεί φαίνεται ότι θα περιλαμβάνει άδειες για Ξυστό, για Videolotto αλλά και για on line gaming. Αν σε όλα αυτά συνεκτιμηθεί ότι θα ακολουθήσει η χρονική παράταση του συμβολαίου με τον ΟΠΑΠ, τότε αντιλαμβανόμαστε πόσο μεγάλα ποσά θα μπορούσαν να επενδυθούν από ιδιώτες και να κατευθυνθούν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους στα ταμεία του ελληνικού δημοσίου.

- Τέλος, έντονο ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης και κάποια μεγάλα επενδυτικά projects σε διάφορους κλάδους (π.χ. τουρισμός), τα οποία όμως θα πρέπει να εγκριθούν και να «τρέξουν» σε χρόνους «παγκόσμιου ρεκόρ» αν συγκριθούν με τις αντίστοιχες επιδόσεις του παρελθόντος. Προς την κατεύθυνση αυτή σημαντικό ρόλο καλείται να παίξει το σχετικό νομοσχέδιο που θα κατατεθεί μέσα στο φθινόπωρο και θα προβλέπει δραστική επιτάχυνση των εγκρίσεων και των λοιπών διαδικασιών, ώστε να «τρέξουν» μεγάλα επενδυτικά έργα.


Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΟ ΟΡΙΟ

Αρκετά δύσκολα εκτιμάται ότι θα είναι τα επόμενα τρίμηνα για την οικονομία, συνεπώς και για τη Σοφοκλέους. Στο προσεχές χρονικό διάστημα πολλά θα εξαρτηθούν από το αν οι κυβερνητικές κινήσεις θα καταφέρουν να προσδώσουν κλίμα σχετικής αισιοδοξίας στην αγορά για την πορεία της χώρας σε μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, ειδικά στο ακανθώδες μέτωπο της ανάπτυξης.

Αφού πλέον η χρηματοδότηση της Ελλάδας έχει εξασφαλιστεί τουλάχιστον για την επόμενη διετία, οι παράγοντες της αγοράς καλούν τώρα την κυβέρνηση να πείσει τον κόσμο ότι τον «πάτο» της οικονομίας θα τον δούμε κάποια στιγμή μέσα στο 2011 και πως από εκεί και μετά θα μπορέσει να ξεκινήσει μια πορεία υγιούς ανάπτυξης. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να τονώσει την κατανάλωση ακόμη και από σήμερα, υποστηρίζουν.

Από την άλλη πλευρά, οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ότι ολοένα και περισσότερο η ελληνική οικονομία εισέρχεται στην ύφεση, αφού για το β΄ τρίμηνο του έτους εκτιμάται επιτάχυνση του ρυθμού συρρίκνωσης του ΑΕΠ, ενώ και το ποσοστό της ανεργίας αυξάνεται. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η χρηματιστηριακή αγορά μπόρεσε να κινηθεί ανοδικά μέχρι τις 1.760 μονάδες και μετά το σημαντικό profit taking, στον τραπεζικό κλάδο κατά βάση, έχει επαναφέρει τον Γενικό Δείκτη στις 1.650 μονάδες.

Το τελευταίο στοιχείο είναι ο Γενικός Δείκτης Τιμών Εισαγωγών στη Βιομηχανία του Ιουνίου 2010 σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του περυσινού Ιουνίου: σημείωσε αύξηση 6,2%, έναντι μείωσης 4,8% κατά την αντίστοιχη σύγκριση των δεικτών των ετών 2009 και 2008. Η αύξηση των τιμών σε μια περίοδο όπου η εγχώρια οικονομία θα έπρεπε να βρίσκεται σε διαφορετικό δρόμο αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη και επιδεινώνει την οικονομική κατάσταση.

Στη Σοφοκλέους η ανοδική κίνηση των τιμών μάλλον έχει προσδεθεί αποκλειστικά στη βελτίωση της οικονομίας. Η αναμενόμενη μικρή ανάκαμψη ορισμένων κατηγοριών επενδύσεων από το 2011 (από τα ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα του 2010) πιστεύεται ότι μπορεί να αποτρέψει την αρνητική μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ από το 2011.


** Αναδημοσίευση από το 647ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 12 - 17 Αυγούστου 2010.

*** Δείτε τους αναλυτικούς πίνακες με τις μακροοικονομικές προβλέψεις για την ελληνική οικονομία, την ελληνική οικονομία σε νούμερα, τη μεταβολή του ΑΕΠ, την εξέλιξη των μεγεθών του τακτικού προϋπολογισμού το α΄ εξάμηνο και τις εκτιμήσεις για επενδύσεις, ΑΕΠ και ζήτηση στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".