Κατασκευαστικό αντικείμενο που αγγίζει τα 2 δισ. ευρώ και συνολικά έσοδα (από ανταποδοτικά τέλη) περί τα 4 δισ. για την προσεχή δεκαετία θα έχουν οι ιδιώτες που θα αναλάβουν τη διαχείριση των απορριμμάτων.

Στα συγκεκριμένα έσοδα δεν υπολογίζεται ο τζίρος από την αποκομιδή των σκουπιδιών, η οποία, με βάση τους μέχρι σήμερα σχεδιασμούς, θα παρέμενε στην αρμοδιότητα των δήμων. Όμως, εν μέσω των πρωτοφανών επεισοδίων που έχουν σημειωθεί τις τελευταίες μέρες, η κυβέρνηση απειλεί με πλήρη ιδιωτικοποίηση και του τομέα αποκομιδής, με παράλληλη απόλυση - εφεδρεία του προσωπικού των δήμων (1.600 εργάζονται μόνο στην Αθήνα).

Οι ισχυροί όμιλοι που ενδιαφέρονται για τη διαχείριση των απορριμμάτων σίγουρα δεν ήθελαν να ανοίξει η αγορά συνοδεία των ΜΑΤ! Αυτήν την περίοδο, αναζητούν περισσότερα από 1,2 δισ. ευρώ που θα πρέπει να επενδύσει ο ιδιωτικός τομέας για τη δημιουργία των μονάδων διαχείρισης ανά την Ελλάδα.

Σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο, τα 800 εκατ. ευρώ (από τα 2 δισ. που απαιτούνται για τα έργα διαχείρισης) θα προέλθει από το ΕΣΠΑ. Τα υπόλοιπα πρέπει να τα βάλουν οι ιδιώτες, σε μια περίοδο όπου ο τραπεζικός δανεισμός έχει στην ουσία σταματήσει.

Τα πρώτα τρία μεγάλα έργα διαχείρισης (στη δυτική Μακεδονία, στην Αττική και στην Πελοπόννησο, από όπου στην ουσία προέρχεται περίπου το 50% των 5 εκατομμυρίων σχεδόν τόνων απορριμμάτων που παράγονται ετησίως στην Ελλάδα) προβλέπεται πως θα κατασκευαστούν μέσω Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).

Όμως, εξαιτίας της απουσίας τραπεζικού δανεισμού, πολλά (και μάλιστα ευκολότερα...) ΣΔΙΤ έχουν μεν ανάδοχο, αλλά οι συμβάσεις δεν υπογράφονται γιατί οι ελληνικές τράπεζες αδυνατούν να δανειοδοτήσουν τους εργολήπτες. Εδώ και μήνες βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) προκειμένου να βρεθεί μια φόρμουλα. Εσχάτως ζητήθηκε και η γερμανική βοήθεια γιατί χωρίς τραπεζική χρηματοδότηση κανένα έργο δεν πρόκειται να προχωρήσει.

Η διαχείριση και η επεξεργασία των περίπου 1.350.000 τόνων απορριμμάτων που παράγονται ετησίως στο Λεκανοπέδιο θα πραγματοποιηθούν μέσω σύμβασης παραχώρησης διάρκειας 20 ετών και η κυβέρνηση υποστηρίζει πως ο διαγωνισμός θα βγει στον αέρα πριν από τα τέλη του έτους.

Από τα 430 εκατ. ευρώ που θα απαιτηθούν για την κατασκευή των 4 μονάδων επεξεργασίας στην Αττική, τα 140 θα προέλθουν από κοινοτικές επιδοτήσεις και τα υπόλοιπα από ιδιωτικά κεφάλαια. Ο ανάδοχος θα αμείβεται με βάση την ποσότητα των εισερχόμενων απορριμμάτων στους χώρους επεξεργασίας.

Με βάση τη χρηματοοικονομική μελέτη της εταιρίας συμβούλων Grant Thorton, το ανταποδοτικό τέλος που θα εισπράττει ο ιδιώτης θα ανέρχεται σε 70,55 ευρώ ανά τόνο.

Αντίστοιχο είναι το μοντέλο και για τη διαχείριση των απορριμμάτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου, έργο το οποίο βρίσκεται επίσης σε δημόσια διαβούλευση, με στόχο να προκηρυχθεί εντός του προσεχούς τριμήνου.

Οι εκπρόσωποι των ομίλων που ασχολούνται με τη διαχείριση απορριμμάτων νιώθουν αμήχανα όταν διαβάζουν πως οι μονάδες διαχείρισης στις περιοχές Φυλή, Άνω Λιόσια, Γραμματικό και Κερατέα «θα είναι σε πλήρη λειτουργία εντός του 2014». Υπενθυμίζουν τον παρολίγο εμφύλιο στην Κερατέα και το γεγονός πως ουσιαστικά δεν ξεκίνησαν ποτέ τα έργα για τον ΧΥΤΥ στην περιοχή, αν και υπήρχε ανάδοχος. Ευελπιστούν πως αυτήν τη φορά θα διαψευστούν και θα τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα που εξήγγειλε το ΥΠΕΚΑ.

Πάντως, στο υπουργείο Περιβάλλοντος βιάζονται διότι η χωματερή της Φυλής θα είναι μέχρι τότε κορεσμένη αλλά και γιατί έχουν πολλά ανοιχτά μέτωπα ανά την Ελλάδα. Χαρακτηριστική του κλίματος είναι και η εσπευσμένη ανάθεση αρμοδιοτήτων, στις 21 Ιουλίου, στην Εγνατία Οδό Α.Ε. ώστε να αναλαμβάνει έργα διαχείρισης απορριμμάτων και αποκατάστασης χωματερών σε ολόκληρη την Ελλάδα, πλην της Αττικής και της δυτικής Μακεδονίας.

Η χώρα μας έπρεπε από το τέλος Ιουνίου να έχει κλείσει όλες τις ανεξέλεγκτες χωματερές (ΧΑΔΑ) και μέχρι τα τέλη Ιουλίου 2012 να τις έχει αποκαταστήσει πλήρως. Η Ελλάδα απειλείται πλέον με πολύ βαριά ημερήσια πρόστιμα (10.000 ευρώ ανά χωματερή) για κάθε ΧΑΔΑ που παραμένει ανοιχτός, αφού είχαμε υποσχεθεί πως θα τους κλείσουμε από την εποχή της προηγούμενης κυβέρνησης.

Οι διαγωνισμοί για τη διαχείριση των απορριμμάτων είναι ανοιχτοί σε όλες τις δόκιμες και περιβαλλοντικά συμβατές μεθόδους επεξεργασίας που βρίσκονται στην αιχμή της τεχνολογίας. Δεν αποκλείται, δηλαδή, και η μέθοδος της καύσης που προκρίνουν ορισμένοι εκ των πιθανών υποψηφίων. Η θερμική επεξεργασία (καύση) με ταυτόχρονη παραγωγή ενέργειας είναι βέβαια μία εκ των μεθόδων που θα προταθούν.

Το πλέον προχωρημένο ΣΔΙΤ που αφορά στη συνολική διαχείριση των απορριμμάτων προωθείται στη δυτική Μακεδονία και είναι προϋπολογισμού 116 εκατ. ευρώ. Το έργο αφορά στην κατασκευή μονάδας επεξεργασίας απορριμμάτων και στη λειτουργία του συστήματος για 25 έτη, δυναμικότητας 120.000 τόνων αστικών απορριμμάτων ετησίως, προερχόμενων από τους περίπου 300.000 κατοίκους των νομών Κοζάνης, Φλώρινας, Γρεβενών και Καστοριάς.

Στα τέλη Ιουνίου, η Ανώνυμη Εταιρία Διαχείρισης Απορριμμάτων Δυτικής Μακεδονίας (ΔΙΑΔΥΜΑ Α.Ε.) αποφάσισε την προεπιλογή έξι υποψηφίων οι οποίοι θα κληθούν να υποβάλουν δεσμευτική προσφορά στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού. Πρόκειται για τις κοινοπραξίες:

1. Waste Syclo (συμμετέχουν η ΔΕΗ μαζί με την ισπανική Urbaser, η οποία ανήκει στον κατασκευαστικό κολοσσό ACS).

2. Μεσόγειος (το 40% ελέγχεται από τη Eurobank και τον όμιλο Λασκαρίδη μέσω της Sinda Enterprises Company Limited) - J&P ΑΒΑΞ - Polyeco (οικογένεια Πολυχρονόπουλου).

3. Novaera Hellas (όμιλος Κοπελούζου).

4. Τέρνα Ενεργειακή.

5. Αθωνική Τεχνική - Αδαμίδης.

6. ΗΛΕΚΤΩΡ (του ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ) - Helesi (η εισηγμένη στο Λονδίνο εταιρία του Σ. Ανδριανόπουλου).

Ενδιαφέρον για τα έργα διαχείρισης ενδέχεται να εκδηλώσουν εταιρίες ή όμιλοι όπως η Envitec (βλέπε εργοστάσιο μηχανικής ανακύκλωσης στα Άνω Λιόσια), η γαλλική Veolia (στο παρελθόν είχε υπογράψει συμφωνία με τη MIG), η επίσης γαλλική Suez Environment (έχει αντίστοιχη συμφωνία με την Intrakat) καθώς και γερμανικοί όμιλοι οι οποίοι εσχάτως εμφανίζονται κινητικοί. Η ευρωπαϊκή αγορά διαχείρισης απορριμμάτων ελέγχεται από γαλλικούς, γερμανικούς και βρετανικούς ομίλους καθώς οι Αμερικανοί έχουν αποσυρθεί εδώ και πολλά χρόνια.