Η επανεκκίνηση των τεσσάρων οδικών αξόνων που εκτελούνται με συμβάσεις παραχώρησης, εξέλιξη που μπορεί να δημιουργήσει μέχρι και 70.000 θέσεις εργασίας και να περιορίσει την κάμψη του ΑΕΠ κατά 2,5 εκατοστιαίες μονάδες, είναι η βασική προτεραιότητα του νέου υπουργού Υποδομών.

Το υπουργείο, στην ουσία, καλείται να γίνει η εμπροσθοφυλακή της ανάπτυξης καθώς συμμετέχει ουσιαστικά και στην προσπάθεια για απορρόφηση των βαλτωμένων κονδυλίων του ΕΣΠΑ, αλλά και στη σύνταξη ενός νέου καταλόγου έργων υποδομής, που μπορούν να χρηματοδοτηθούν από κοινοτικά προγράμματα στην περίπτωση όπου επικρατήσουν στην Ε.Ε. όσοι πιέζουν για πρόγραμμα ανάπτυξης στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου.

Στις προτεραιότητες της νέας ηγεσίας είναι και τα παζάρια σε επίπεδο Ε.Ε. για τα ομόλογα έργων, όπως και η βελτίωση των σχέσεων με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), η οποία καλείται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη μελλοντική χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων.

Σημαντική δουλειά περιμένει τον νέο υπουργό και στο μέτωπο των αποκρατικοποιήσεων, μολονότι αρμόδιος για την πώληση εταιρειών όπως η ΕΥΔΑΠ ή η ΕΥΑΘ είναι πλέον το Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων.

Το υπουργείο, όμως, σε συνεργασία με την Ομάδα Δράσης (Task Force) της Κομισιόν, καλείται να δημιουργήσει το θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία των αγορών διαχείρισης υδάτων, αυτοκινητοδρόμων κ.λπ. με τη σύσταση σειράς ρυθμιστικών αρχών.

Η Κομισιόν έχει διαμηνύσει πως χωρίς τις συγκεκριμένες ρυθμιστικές αρχές δεν μπορούν να πωληθούν π.χ. η Εγνατία Οδός και πολλές άλλες εταιρείες που ελέγχονται σήμερα από το δημόσιο.

Τα οδικά έργα (Μαλιακός - Κλειδί, Άξονας Κεντρικής Ελλάδας, Κόρινθος - Πάτρα - Πύργος και Ιονία Οδός), που έχουν σταματήσει από τον Νοέμβριο του 2010, θα χρειαστούν νέες συμβάσεις, αλλά και ειλικρινή διάθεση από την κυβέρνηση, καθώς οι προηγούμενοι υπουργοί είχαν δημιουργήσει προσδοκίες για μείωση των διοδίων.

Η καλλιέργεια των συγκεκριμένων προσδοκιών, όταν στην ουσία οι συμβάσεις έχουν τιναχτεί στον αέρα (η κυκλοφορία στους οδικούς άξονες παρουσιάζει πτώση μέχρι και 40% σε ορισμένα τμήματα), θεωρείται η κύρια αιτία για την πολυετή καθυστέρηση στην επανεκκίνηση των εργασιών.

Η νέα ηγεσία του υπουργείου καλείται να φέρει στη Βουλή νέες συμβάσεις, οι οποίες θα ενσωματώνουν τις αλλαγές τόσο στην κυκλοφορία όσο και στο φυσικό αντικείμενο ορισμένων έργων (π.χ. μπορεί να μην υλοποιηθεί τμήμα του Άξονα Κεντρικής Ελλάδας).

Η συμφωνία, που ήταν προ της υπογραφής από την προηγούμενη κυβέρνηση, όπως υποστηρίζει ο επικεφαλής κατασκευαστικού ομίλου, προβλέπει πως κάποια από τα έσοδα που θα έπαιρνε το δημόσιο από τα διόδια θα χρησιμοποιηθούν ως εγγύηση για τις τράπεζες.

Χαρακτηριστικό της εικόνας που θα αντιμετωπίσει ο νέος υπουργός Υποδομών είναι οι πρόσφατες δηλώσεις του προέδρου του ΣΑΤΕ (του συνδέσμου που εκπροσωπεί τις μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου) Γ. Βλάχος πως την τελευταία τριετία χάθηκαν στις κατασκευές 157.000 θέσεις εργασίας, περισσότερες από όσες δημιουργήθηκαν στη διάρκεια μιας δεκαετίας, από το 1998 ως και το 2008.

Παράλληλα, από το Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων, την περίοδο 2004 (μετά την ολοκλήρωση των ολυμπιακών έργων) έως και το 2011 διαγράφηκαν συνολικά 176 εταιρείες από την 3η έως και την 7η τάξη πτυχίου, επί συνόλου 712, εκ των οποίων 37 τον τελευταίο χρόνο.

Τα μέτωπα σε δίκτυα και μεταφορές

H οριστικοποίηση των αποφάσεων για το δίκτυο οπτικών ινών που θα φτάνει μέχρι το σπίτι (Fiber To The Home) θα πρέπει να γίνει σύντομα, ώστε το έργο που βρίσκεται σε εκκρεμότητα εδώ και χρόνια να προχωρήσει. Τα χρονικά περιθώρια είναι πλέον πολύ στενά και η λύση που μοιάζει περισσότερο εφικτή είναι η χρηματοδότηση μέρους του έργου από κονδύλια του ΕΣΠΑ.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι αποφάσεις πρέπει να προωθηθούν αμέσως αφού αν υπάρξουν επιπλέον κωλυσιεργίες δεν θα είναι δυνατή η χρηματοδότηση από πόρους Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς.

Για την προώθηση των αποκρατικοποιήσεων σε αεροδρόμια, σιδηρόδρομο και ταχυδρομεία υπήρξαν πολλές δεσμεύσεις στο παρελθόν, ωστόσο τίποτε ακόμη δεν έχει προωθηθεί. Αν η νέα κυβέρνηση θέλει να εγγράψει επιτυχίες στο κρίσιμο θέμα της μείωσης του κράτους, τότε ο νέος υπουργός ΥΠΟΜΕΔΙ θα πρέπει να ανασκουμπωθεί.

Για τον αερολιμένα της Αθήνας «Ελευθέριος Βενιζέλος» έχει αποφασιστεί, αλλά θα πρέπει να προωθηθεί η επέκταση της σύμβασης για μία επιπλέον 20ετία ως το 2046, ενώ παράλληλα πρέπει να προχωρήσει και η μείωση της συμμετοχής του Δημοσίου.

Ολάνοιχτη, βεβαίως, παραμένει και η υπόθεση της αξιοποίησης των περιφερειακών αεροδρομίων, για τα οποία ο σχεδιασμός, που παραμένει όμως επί χάρτου, αναφέρει ότι θα προχωρήσουν συμβάσεις παραχώρησης σε ιδιώτες. Επίσης, θα πρέπει, επιτέλους, να προχωρήσει η θέσπιση του θεσμικού πλαισίου για τα υδατοδρόμια, ανοίγοντας τον δρόμο για τη λειτουργία των υδροπλάνων στη χώρα μας.

Σιδηρόδρομος

Στην περίπτωση του σιδηροδρόμου, τα σχέδια εδώ και χρόνια αναφέρουν την αποκρατικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ωστόσο ακόμη δεν έχει προχωρήσει τίποτε προς την κατεύθυνση αυτήν. Το οικονομικό περιβάλλον δεν ευνοεί βεβαίως, ωστόσο η βελτίωση των επιδόσεων της εταιρείας που καταγράφεται, ως αποτέλεσμα της περικοπής του έργου αλλά και του κόστους προσωπικού, δημιουργεί τις προϋποθέσεις να υπάρξει ενδιαφέρον από επενδυτές.

Κρίσιμα έργα για την αποπεράτωση του σιδηροδρομικού δικτύου βρίσκονται ακόμη σε εκκρεμότητα και η καθυστέρησή τους εμποδίζει την πλήρη αξιοποίηση όσων έχουν γίνει, αφού όλα τα προηγούμενα χρόνια ο σχεδιασμός υπήρξε ιδιαίτερα αποσπασματικός και καθόλου ορθολογικός.

Συγκοινωνίες

Όσον αφορά την υπόθεση των αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας, ο νέος υπουργός θα κληθεί να βάλει την υπογραφή του για να προχωρήσει η υλοποίηση των έργων που αφορούν το Ενιαίο Αυτόματο Σύστημα Συλλογής Κομίστρου (ηλεκτρονικό εισιτήριο) αλλά και το Ολοκληρωμένο Σύστημα Πληροφόρησης Επιβατών και Διαχείρισης Στόλου (τηλεματική) για τις οδικές συγκοινωνίες.

Τα δύο έργα σχεδιάζεται να υλοποιηθούν με τη μέθοδο ΣΔΙΤ, ανοίγοντας παράλληλα τον δρόμο για μία σειρά νέων έργων στον τομέα των τεχνολογιών πληροφορικής, στο πλαίσιο των οποίων αξιοποιούνται πλέον και κοινοτικοί πόροι σε συνδυασμό με ιδιωτικά κεφάλαια.

Αποφάσεις πρέπει να ληφθούν και στην περίπτωση των ΕΛΤΑ καθώς ως τώρα δεν έχει γίνει τίποτα προς την κατεύθυνση της αποκρατικοποίησης, η οποία τοποθετούνταν χρονικά εντός του τρέχοντος έτους. Επίσης, η υπόθεση της δημιουργίας εμπορευματικών κέντρων με πρώτο αυτό στην περιοχή του Θριάσιου Πεδίου παραμένει ανοιχτή και είναι ένας ακόμα τομέας στον οποίο ο νέος υπουργός θα πρέπει να πάρει αποφάσεις.