Γιατί τα χτυπήματα ΗΠΑ-Βρετανίας στους Χούθι είναι καταδικασμένα να αποτύχουν

Ο αμερικανικός στρατός επέστρεψε στη Μέση Ανατολή. Όμως, δεν πάει πολύ καλά. Οι αεροπορικές επιδρομές υπό την ηγεσία των ΗΠΑ εναντίον μαχητών Χούθι που έχουν προκαλέσει όλεθρο στην Ερυθρά Θάλασσα δεν εμπόδισαν την ομάδα που εδρεύει στην Υεμένη να κλιμακώσει τις επιθέσεις σε πλοία.

Αν μη τι άλλο, η κατάσταση έχει χειροτερέψει, σχολιάζει το Bloomberg. «Σταματούν τους Χούθι; Όχι. Θα συνεχίσουν; Ναι», είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στους δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο σχετικά με τα πλήγματα στην Υεμένη.

Την Παρασκευή, οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις έβαλαν στο στόχαστρο, για έκτη φορά μέσα σε χρονικό διάστημα μικρότερο της εβδομάδας, θέσεις στα εδάφη που ελέγχουν οι Χούθι στην Υεμένη, προχωρώντας σε πλήγματα στο έδαφος εναντίον 14 πυραύλων των «προσκείμενων στο Ιράν ανταρτών», οι οποίοι επιτίθενται για εβδομάδες εναντίον εμπορικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα.

Τα διλήμματα, ωστόσο, εντείνονται σχετικά με την αποτελεσματικότητα αυτής της τακτικής, αν λάβει κάποιος υπόψη το υπόβαθρο που εξελίσσονται ιστορικά, τόσο σε στρατιωτικό όσο και πολιτικό επίπεδο, με τις μεταβολές που συντελούνται ήδη τα τελευταία χρόνια στην ευρύτερη γεωπολιτική σκακιέρα και τον ρόλο που παίζουν οι ΗΠΑ.

Οι επικριτές λένε ότι όποιος έχει παρακολουθήσει τη σκληρή αντίσταση των Χούθι στα χρόνια των μαζικών στρατιωτικών αεροπορικών επιδρομών της Σαουδικής Αραβίας -σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη υποστήριξή τους από το Ιράν-, θα έπρεπε να γνωρίζει ότι οι επιθέσεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας θα έχουν μικρό αντίκτυπο.

Δεν πρόκειται να κερδίσουν τη μάχη με τους εχθρούς τους τόσο εύκολα, σχολιάζουν διεθνείς αναλυτές. Στην πραγματικότητα, όπως υποστηρίζουν, οι στρατιωτικές από αέρος επιθέσεις στην Υεμένη είναι μια ομολογία ανικανότητας. 

Η Δύση καταγγέλλει τους Χούθι ως «πληρεξούσιους» του Ιράν που ελέγχουν μεγάλο μέρος της Υεμένης. Οι αντάρτες, από τη μεριά τους, προκαλώντας μεγάλο πρόβλημα στο παγκόσμιο εμπόριο, πολλαπλασίασαν τις τελευταίες εβδομάδες τις επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα, εναντίον εμπορικών πλοίων που θεωρούν ότι «συνδέονται» με το Ισραήλ, σε ένδειξη «αλληλεγγύης» προς τους Παλαιστίνιους στη Λωρίδα της Γάζας, όπου ο ισραηλινός στρατός έχει εμπλακεί σε πόλεμο με το ισλαμιστικό κίνημα Χαμάς.

Ωστόσο, η στάση «αλληλεγγύης» των Χούθι προς τους Παλαιστίνιους έχει βαθιές τοπικές ιστορικές ρίζες, εξηγεί ο Αλεξ Καλλίνικος, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών και Φιλοσοφίας στο King's College.

Η Υεμένη υπήρξε για δεκαετίες πεδίο μάχης στον ανταγωνισμό μεταξύ των δυτικών αυτοκρατορικών και περιφερειακών δυνάμεων στη Μέση Ανατολή. Τον 19ο αιώνα η Βρετανία δημιούργησε την αποικία του Άντεν στη νότια Υεμένη, για να ελέγξει τις επικοινωνίες της ινδικής αυτοκρατορίας της. 

Καθώς η αποικιακή της δύναμη κατέρρευσε τη δεκαετία του 1960, η Βρετανία συμμάχησε με τη βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας για να αποτρέψει τον πρόεδρο της Αιγύπτου Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ να διαδώσει τον λεγόμενο μαχητικό αραβικό εθνικισμό στην Υεμένη.

Οι αντάρτικες ομάδες εξαπλώθηκαν σε όλο τον Κόλπο. Η Βρετανία διεξήγαγε έναν άγριο πόλεμο κατά της εξέγερσης για να μη χάσει το Άντεν, αλλά αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει τον Νοέμβριο του 1967. Μερικές δεκαετίες μετά, γεννήθηκε το «κίνημα των Χούθι» -εμπνευσμένο από το σιιτικό Ισλάμ-, προϊόν ενός μεταγενέστερου κύματος αντίστασης, που πυροδότησε η «Αραβική Ανοιξη».

Με την υποστήριξη της Δύσης, η Σαουδική Αραβία διεξήγαγε μια 7ετή στρατιωτική εκστρατεία για να συντρίψει τους Χούθι, στην οποία εκατοντάδες χιλιάδες πέθαναν από βομβαρδισμούς, ασθένειες και πείνα. Παρά τη στρατιωτική ανωτερότητα της Σαουδικής Αραβίας, σε συμβατική κλίμακα οπλισμού, οι Χούθι πολέμησαν και οδήγησαν τους Σαουδάραβες σε αδιέξοδο.

Τώρα, η Κίνα, ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ενέργειας στη Μέση Ανατολή, μεσολάβησε για την επανέναρξη των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν και καλεί σε προστασία της διεθνούς εμπορικής οδού, ενώ και οι ΗΠΑ προσπάθησαν να αλλάξουν τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή, με επαναπροσεγγίσεις, αλλά ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς μετατοπίζει ξανά το εκκρεμές κατά της Δύσης.

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η Σαουδική Αραβία αντέδρασε στις αμερικανο-βρετανικές αεροπορικές επιδρομές κατά των Χούθι, προειδοποιώντας για κίνδυνο κλιμάκωσης, ενώ αντέδρασε και το Ομάν λέγοντας πως οι ΗΠΑ κινήθηκαν «κόντρα στις συμβουλές μας».

Είναι εξαιρετικά απίθανο η δυτική στρατιωτική επέμβαση να τερματίσει τις επιθέσεις στη ναυτιλία, όπως αναφέρει στη Washington Post ο Ιμπραήμ Τζαλάλ, αναλυτής του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής. Περιέγραψε τους Χούθι ως «μια ευκίνητη μαχητική ομάδα που σκληραγωγήθηκε επί χρόνια στον ανταρτοπόλεμο στην Υεμένη», τα χρόνια των μαζικών αεροπορικών επιδρομών από τη Σαουδική Αραβία.

Δεν έχουν μεγάλης κλίμακας οπλισμό, έγραφε, οπότε «χρησιμοποιούν κινητά σημεία εκτόξευσης για πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη καθώς και δίκτυα από σήραγγες και σπηλιές, γεγονός που καθιστά τη στόχευσή τους εξαιρετικά περίπλοκη». 

Τα χτυπήματα των ΗΠΑ και της Βρετανίας, έγραφε ο Τζαλάλ, ήταν «χειρουργικά, σε μεγάλο βαθμό τακτικά και συμβολικά». Αλλά αμφιβάλλει ότι λειτουργούν αποτρεπτικά.

«Οι Χούθι έχουν πολύ λίγα να χάσουν και πολλά να κερδίσουν», λέει. Το άλλο σκέλος της υπόθεσης είναι ότι «ο πόλεμος στη Γάζα έδωσε τη δυνατότητα στους αντάρτες να εμφανιστούν ως υποστηρικτές των Παλαιστινίων που βομβαρδίζονται ανελέητα από το Ισραήλ και «να κερδίσουν δημόσια υποστήριξη στο εσωτερικό και στο εξωτερικό -αποσπώντας και την προσοχή από την εσωτερική δυσαρέσκεια», προσθέτει.

«Κανείς δεν πρέπει να έχει αυταπάτες για το πώς είναι οι Χούθι. Οι οικογένειες των 150.000 ανθρώπων που σκοτώθηκαν στον εμφύλιο πόλεμο της Υεμένης μπορούν να επιβεβαιώσουν τη βαρβαρότητα, καθώς και τις αεροπορικές επιδρομές σε περιοχές αμάχων που πραγματοποιήθηκαν από τους αντιπάλους τους υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας», εξηγεί Ρίτσαρντ Μπάρντεν, πρώην βουλευτής των Εργατικών στη Βρετανία, Σκιώδης Υπουργός και Πρόεδρος του Britain-Palestine All Party Parliamentary Group.

«Περισσότεροι από 227.000 κάτοικοι της Υεμένης έχουν επίσης πεθάνει από την πείνα και την έλλειψη υγειονομικής περίθαλψης κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η ανθρωπιστική κρίση συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με τη φτώχεια να παραμένει σε δραματικά επίπεδα», προσθέτει στο Middle East Eye.

«Το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι του δημόσιου τομέα σε περιοχές που ελέγχονται από τους Χούθι δεν πληρώνονται για περισσότερα από επτά χρόνια υπογραμμίζει επίσης πως οι απλοί πολίτες της Υεμένης βιώνουν την πραγματικότητα της κυριαρχίας των Χούθι».

Σε αυτό το υπόβαθρο, ο Τζο Μπάιντεν προειδοποιεί με περισσότερη στρατιωτική δράση, εάν οι Χούθι δεν υποχωρήσουν. Τι σημαίνει αυτό, όμως. Μεγαλύτερες αεροπορικές επιδρομές, με περισσότερους νεκρούς αμάχους; Αποστολή στρατευμάτων;

Πολιτική

Σίγουρα, οι επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα δεν μπορούν να αγνοηθούν. Οι ΗΠΑ, η Βρετανία και άλλες ναυτικές συμμαχικές δυνάμεις όπως η Δανία έχουν αναλάβει την ευθύνη να προστατεύουν τη ναυτιλία και την κατάρριψη πυραύλων που εκτοξεύονται από τους Χούθι, εξηγεί.

Αργά ή γρήγορα ένας πύραυλος των Χούθι θα μπορούσε να περάσει και να χαθούν ζωές. Σε αυτό το πλαίσιο, όμως, η στρατιωτική δράση των ΗΠΑ και της Βρετανίας που βρίσκεται σε εξέλιξη σε «χειρουργικό» στυλ, έχει όλα τα χαρακτηριστικά της πολιτικής που καθοδηγείται περισσότερο από την ιδέα ότι απλά «κάτι πρέπει να γίνει τώρα» παρά από μια σαφή στρατηγική σκέψη και σχεδιασμό σχετικά με το τι πρέπει να είναι αυτό το «κάτι» στην πορεία.

Οι εκκλήσεις του Μπάιντεν για δημιουργία ενός κράτους για τους Παλαιστίνιους, ώστε να εξασφαλιστεί διαρκής ειρήνη στην περιοχή, έχουν απορριφθεί κατηγορηματικά από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Όταν ο υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν ανέβηκε στο πάνελ του Νταβός στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ πριν λίγες ημέρες, λέγοντας ότι άκουγε από σχεδόν όλες τις χώρες ότι «μας θέλουν παρόντες, μας θέλουν στο τραπέζι», αυτό που ήταν το πιο εντυπωσιακό για τους περισσότερους στην αίθουσα ήταν η φαινομενική αδυναμία των ΗΠΑ, σύμφωνα με το Bloomberg. 

Ένα σχέδιο που υποστηρίζεται από την Ουάσιγκτον από πέντε αραβικά κράτη για τη μεταπολεμική Γάζα δεν έχει καμία πιθανότητα, διότι ο Νετανιάχου, ο οποίος ηγείται της πιο δεξιάς κυβέρνησης στην ιστορία του Ισραήλ, δεν το δέχεται, προσθέτει.

Όσο μαίνεται ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς, οι Χούθι επιμένουν ότι θα συνεχίσουν την εκστρατεία τους κατά της εμπορικής ναυτιλίας, βάζοντας στο στόχαστρο πλοία που κατευθύνονται στο Ισραήλ στην Ερυθρά Θαλάσσια, σε μια κρίσιμης σημασίας θαλάσσια οδό, από όπου διέρχεται περί το 12% του παγκόσμιου εμπορίου.

Στις ΗΠΑ, όπου ο Μπάιντεν αντιμετωπίζει μια σκληρή μάχη επανεκλογής, ενώ οι περισσότεροι Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι βουλευτές υποστηρίζουν τη φιλοϊσραηλινή πολιτική της κυβέρνησης, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ουσιαστική δημόσια αποδοκιμασία για τον χειρισμό του στη σύγκρουση στη Γάζα, ειδικά μεταξύ των νέων σε ηλικία ψηφοφόρων.

Την ώρα που ο Μπλίνκεν έφευγε από το Νταβός και το αεροπλάνο του διαπιστώθηκε ότι χάλασε πριν την απογείωση, ένας παρατηρητής στη συγκέντρωση της παγκόσμιας ελίτ στο Νταβός, είπε κοροϊδευτικά, σύμφωνα με το Bloomberg, ότι θα μπορούσε αυτό κάλλιστα να είναι μια μεταφορά για τη βλάβη που έχει υποστεί η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή.