Σοκάρουν την παγκόσμια οικονομία οι νέοι δασμοί Τραμπ

Τέσσερις μήνες αφότου ο Ντόναλντ Τραμπ συγκλόνισε τον κόσμο και ταράξε τις αγορές αποκαλύπτοντας μια λίστα με δασμολογικούς συντελεστές στον Κήπο των Ρόδων του Λευκού Οίκου, οι αναθεωρήσεις που ανακοίνωσε την Πέμπτη προκάλεσαν μια πιο συγκρατημένη αντίδραση μεταξύ των επενδυτών.

Ωστόσο, με μέσο όρο 15%, ο κόσμος εξακολουθεί να αντιμετωπίζει μερικούς από τους υψηλότερους δασμούς των ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1930, περίπου έξι φορές υψηλότερους από ό,τι πριν από ένα χρόνο. Η τελευταία σειρά μέτρων του Τραμπ περιλάμβανε ελάχιστους βασικούς δασμούς 10%, με ποσοστά 15% ή περισσότερο για χώρες με εμπορικό πλεόνασμα έναντι των ΗΠΑ.

Οπως μεταδίδει το Bloomberg, μέχρι στιγμής, η παγκόσμια οικονομία έχει αντεπεξέλθει καλύτερα από ό,τι ανέμεναν πολλοί οικονομολόγοι μετά την αρχική δασμολογική επίθεση του Τραμπ. Η βιασύνη να προλάβουν τα αυξημένα ποσοστά οδήγησε σε πρόωρη εξαγωγή προϊόντων, βοηθώντας πολλές ασιατικές οικονομίες και προστατεύοντας τους αμερικανούς καταναλωτές από τις αυξήσεις των τιμών.

Ολα αυτά όμως ενδέχεται να αλλάξουν.

«Για τον υπόλοιπο κόσμο, αυτό αποτελεί σοβαρό σοκ στη ζήτηση», δήλωσε στο Bloomberg TV ο Raghuram Rajan, πρώην διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ινδίας και επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ο οποίος είναι πλέον καθηγητής στο University of Chicago Booth School of Business. «Θα δείτε πολλές κεντρικές τράπεζες να εξετάζουν το ενδεχόμενο μείωσης των επιτοκίων, καθώς ο υπόλοιπος κόσμος επιβραδύνεται κάπως λόγω αυτών των δασμών».

Source: The White House

Note: Most partners not listed here will be subject to a 10% tariff. China, Canada and Mexico face separate tariff rates

Οι μήνες διαπραγματεύσεων, που σημαδεύτηκαν από τις απειλές του Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τόσο κατά των συμμάχων όσο και των εχθρών των ΗΠΑ, κατέληξαν σε νέους συντελεστές που ήταν σε μεγάλο βαθμό αντίστοιχοι ή χαμηλότεροι από εκείνους της 2ας Απριλίου, οι οποίοι είχαν ανασταλεί μετά την κατάρρευση των μετοχών και την άνοδο των αποδόσεων των ομολόγων. Ωστόσο, υπήρξαν ορισμένες αναταράξεις, όπως ο τιμωρητικός συντελεστής 39% για τις εισαγωγές από την Ελβετία και η αύξηση σε ορισμένα καναδικά προϊόντα στο 35%.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ αναμένεται να ανακοινώσει ξεχωριστούς δασμούς για τις εισαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων, ημιαγωγών, κρίσιμων ορυκτών και άλλων βασικών βιομηχανικών προϊόντων τις επόμενες εβδομάδες. Και τα αμερικανικά δικαστήρια εξακολουθούν να αξιολογούν τη νομιμότητα των «ανταποδοτικών» δασμών.

Οι τελευταίοι τέσσερις μήνες έδειξαν επίσης μια αυξημένη προθυμία του Τραμπ να χρησιμοποιήσει δασμούς για να διευθετήσει γεωπολιτικά ζητήματα. Ενώ τα ποσοστά της «Ημέρας της Απελευθέρωσης» ακολουθούσαν μια  φόρμουλα που συνδέονταν ευρέως με το εμπορικό έλλειμμα μιας χώρας, τα επακόλουθα νούμερα φαίνονταν πιο αυθαίρετα. Ο Τραμπ απείλησε τη Βραζιλία για την εσωτερική της πολιτική, την Ινδία για τις σχέσεις της με τη Ρωσία και τον Καναδά για τα σχέδιά του να αναγνωρίσει παλαιστινιακό κράτος.

Εάν οι νέοι δασμοί τεθούν σε ισχύ σε επτά ημέρες όπως έχει προγραμματιστεί και εάν οι συμφωνίες για τους δασμούς στα αυτοκίνητα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα παραμείνουν σε ισχύ, το Bloomberg Economics εκτιμά ότι ο μέσος δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ θα αυξηθεί από 13,3% σε 15,2% - σημαντική αύξηση σε σχέση με το 2,3% που ίσχυε πριν την ανάληψη της προεδρίας από τον Τραμπ.

«Πρόκειται για ένα πολύ υψηλό δασμολογικό εμπόδιο», δήλωσε η Ντέμπορα Ελμς, επικεφαλής της εμπορικής πολιτικής του Ιδρύματος Hinrich. «Το κόστος θα είναι σημαντικά υψηλότερο για τις αμερικανικές εταιρείες και τους Αμερικανούς καταναλωτές, οι οποίοι σίγουρα θα αντιδράσουν μειώνοντας τις αγορές τους».

Source: Bloomberg Economics

Εφαρμόζοντας τα αποτελέσματα του μοντέλου που χρησιμοποίησε η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ στον πρώτο εμπορικό πόλεμο,το Bloomberg Economics υπολογίζει ότι η αύξηση κατά 12,8 ποσοστιαίες μονάδες του μέσου δασμού από την επανεκλογή του Τραμπ θα μπορούσε να μειώσει το ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά 1,8% και να αυξήσει τις δομικές τιμές κατά 1,1% σε διάστημα δύο έως τριών ετών.

Αυτό θα δημιουργήσει κινδύνους πτώσης για τους εξαγωγείς που εξαρτώνται από τη ζήτηση των ΗΠΑ.

Το Bloomberg Economics εκτιμά ότι ο Καναδάς και το Μεξικό, που έχουν επιπλέον 90 ημέρες για διαπραγματεύσεις, είναι «σε καλή θέση για να αντέξουν την καταιγίδα» χάρη στις εξαιρέσεις για προϊόντα που συμμορφώνονται με τη συμφωνία USMCA. Η ΕΕ, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα - όλες με συντελεστές 15% - επίσης βγαίνουν καλύτερα από ό,τι φοβόταν.

Η Ελβετία, αντίθετα, χτυπήθηκε σκληρά με δασμό 39% στα προϊόντα της. Το ελβετικό φράγκο σημείωσε μικρή πτώση.

Τα νέα για τους δασμούς της Πέμπτης δεν αφορούσαν την Κίνα. Ο Τραμπ αναμένεται να αποφασίσει εάν θα παρατείνει την αναστολή των δασμών μετά τις συνομιλίες που ολοκληρώθηκαν αυτή την εβδομάδα στη Στοκχόλμη.

Ένας Κινέζος αξιωματούχος δήλωσε ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν να διατηρήσουν τους δασμούς στα τρέχοντα επίπεδα για την ώρα, στο πλαίσιο μιας εμπορικής αναστολής μετά την απόφαση της κυβέρνησης του Προέδρου Σι Τζινπίνγκ να διακόψει τις εξαγωγές σπάνιων γαιών προς τις ΗΠΑ μετά την επιβολή των δασμών στις 2 Απριλίου.

Source: Bloomberg Economics. Note: Uses 2024 trade composition. Includes all rates announced on July 31 as well as sectoral deals on automotives for South Korea, Japan and EU

Ο Τραμπ συμπεριέλαβε μια διάταξη για την επιβολή πρόσθετου δασμού 40% σε εμπορεύματα που θεωρούνται μεταφορτωμένα, ένα μέτρο που φαινόταν να στοχεύει την Κίνα, αλλά δεν είναι σαφές πώς θα εφαρμοστεί μια τέτοια απόφαση.

«Υπάρχει πλέον περισσότερη σαφήνεια, αλλά παραμένει σημαντική αβεβαιότητα», δήλωσε ο Jonathan Kearns, επικεφαλής οικονομολόγος της εταιρείας διαχείρισης κεφαλαίων Challenger με έδρα το Σίδνεϊ. «Έχουμε δει πολλές αλλαγές στο καθεστώς δασμών των ΗΠΑ μέχρι σήμερα και πάντα μπορεί να υπάρξουν περισσότερες. Οι εταιρείες θα είναι επιφυλακτικές όσον αφορά τις επενδύσεις και τη χάραξη σχεδίων, όσο παραμένει η αβεβαιότητα».

Το δίλημμα της Fed

Ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Τζερόμ Πάουελ, απέρριψε αυτή την εβδομάδα τις πιέσεις του Λευκού Οίκου και τα επιχειρήματα δύο διαφωνούντων αξιωματούχων υπέρ της μείωσης των επιτοκίων, υποστηρίζοντας ότι η κεντρική τράπεζα πρέπει να παραμείνει σε εγρήγορση έναντι του κινδύνου πληθωρισμού.

«Μια λογική βασική υπόθεση είναι ότι οι επιπτώσεις στον πληθωρισμό θα είναι βραχυπρόθεσμες, αντανακλώντας μια εφάπαξ μεταβολή στο επίπεδο των τιμών, αλλά είναι επίσης πιθανό οι πληθωριστικές επιπτώσεις να είναι πιο διαρκείς - και αυτό είναι ένας κίνδυνος που πρέπει να αξιολογηθεί και να αντιμετωπιστεί», δήλωσε ο Πάουελ την Τετάρτη.

Ακόμη, μένει να δούμε αν οι αμερικανικοί δασμοί θα προκαλέσουν την επιβολή περισσότερων δασμολογικών φραγμών σε όλο τον κόσμο. Ενώ η ΕΕ έχει επιβάλει δασμούς στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα και άλλοι έχουν εξετάσει το ενδεχόμενο να επιβάλουν παρόμοιους περιορισμούς στα φθηνά κινεζικά προϊόντα, οι περισσότεροι έχουν αποφύγει την προστατευτική πολιτική του Τραμπ.

«Αν και δεν έχουμε επιστρέψει πλήρως στο σύστημα του «νόμου της ζούγκλας», έχουμε κάνει αρκετά μεγάλα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση», δήλωσε ο Stephen Olson, πρώην διαπραγματευτής εμπορίου των ΗΠΑ που τώρα εργάζεται στο ISEAS-Yusof Ishak Institute.

«Μην υποθέτετε ότι αυτό είναι το τέλος της ιστορίας», πρόσθεσε. «Ο Τραμπ το θεωρεί ως ένα συνεχιζόμενο ριάλιτι σόου. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ακολουθήσουν περισσότερες «συμφωνίες» ή περαιτέρω αυξήσεις των δασμών».