Στο τραπέζι «δημιουργική πρόταση» για έμμεση κατάσχεση ρωσικών asset

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει μια νέα ιδέα για το πώς να στείλει δισεκατομμύρια ευρώ από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στην Ουκρανία, αντικαθιστώντας τα χρήματα που μεταφέρονται στο Κίεβο με IOU (ομόλογα πληρωμής) εγγυημένα από την ΕΕ.

Οι Βρυξέλλες προσπαθούν να επιλύσουν ένα από τα πιο δύσκολα προβλήματα από την αρχή του πολέμου — το γεγονός ότι η Δύση μπορεί να κατάσχει τους τόκους που παράγονται από τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, αλλά όχι τα τεράστια ποσά, τα οποία θα έκαναν σημαντική διαφορά στην ικανότητα της Ουκρανίας να υπερασπιστεί τον εαυτό της και να ανασυγκροτηθεί.

Η νέα πρόταση — που περιγράφεται από έναν αξιωματούχο ως «νομικά δημιουργική» — θα μπορούσε να απελευθερώσει σημαντική ροή επιπλέον χρηματοδότησης για την πολεμική προσπάθεια του Κιέβου, χωρίς να εκχωρούνται τεχνικά τα ίδια τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, κάτι που θα ήταν νομικά επικίνδυνο.

Σύμφωνα με τέσσερις αξιωματούχους που έχουν ενημερωθεί για το θέμα, εκπρόσωποι της Επιτροπής πρότειναν την ιδέα στους αναπληρωτές υπουργούς Οικονομικών σε κλειστή συνεδρία στις Βρυξέλλες την Πέμπτη, γράφει το Politico. Η πρόταση έλαβε «προσεκτική ενθουσιώδη υποδοχή», αλλά δεν έγιναν συμφωνίες και δεν αναλήφθησαν δεσμεύσεις. Ένας αξιωματούχος ανέφερε ότι μια επίσημη πρόταση μπορεί να υποβληθεί σύντομα.

Σχεδόν 200 δισεκατομμύρια ευρώ σε ρωσικά περιουσιακά στοιχεία είχαν παγώσει μετά την πλήρη εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Τα περισσότερα από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία διατηρούνται από την Euroclear, έναν χρηματοπιστωτικό οργανισμό με έδρα τις Βρυξέλλες.

Με την Ουκρανία να αντιμετωπίζει εκτιμώμενο έλλειμμα 8 δισεκατομμυρίων ευρώ στον προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς, οι χώρες της ΕΕ συζητούν νέες ιδέες για να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν τη χώρα που πλήττεται από τον πόλεμο, παρά τους περιορισμένους εθνικούς προϋπολογισμούς.

Αντικαθιστώντας τα μετρητά με βραχυπρόθεσμα ομόλογα μηδενικού κουπονιού της ΕΕ, η Επιτροπή πιστεύει ότι θα αποφύγει κατηγορίες κατάσχεσης των χρημάτων. Η ιδέα δεν έχει ακόμη εγκριθεί, και άλλες επιλογές για την αξιοποίηση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων είναι επίσης στο τραπέζι, σύμφωνα με τους αξιωματούχους.

Στην ομιλία της για την Κατάσταση της Ένωσης την Τετάρτη, η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι η Ουκρανία θα επιστρέψει το δάνειο μόνο όταν η Μόσχα καταβάλει πολεμικές αποζημιώσεις στην Ουκρανία.

Πώς θα λειτουργούσε

Σύμφωνα με τους κανόνες της, οποιαδήποτε λήγοντα περιουσιακά στοιχεία που διατηρεί η Euroclear πρέπει να μεταφέρονται σε λογαριασμό κατάθεσης στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), ο οποίος με τη σειρά του παράγει τόκους για τα χρήματα που φυλάσσονται.

Μέχρι τώρα, η ΕΕ έχει χρησιμοποιήσει τους τόκους για να αποπληρώσει το μερίδιό της από το δάνειο G7 ύψους 45 δισεκατομμυρίων ευρώ στην Ουκρανία, που σύντομα θα έχει ολοκληρωθεί πλήρως.

Τώρα που η Ουκρανία εξαντλεί τα διαθέσιμα μετρητά της, η Επιτροπή πρότεινε τη χρήση αυτών των καταθέσεων στην ΕΚΤ για τη χρηματοδότηση ενός «Δανείου Αποζημιώσεων», προκειμένου να στηριχθεί η χώρα που έχει πληγεί από τον πόλεμο τα επόμενα χρόνια.

«Η Ουκρανία θα επιστρέψει το δάνειο μόνο όταν η Ρωσία καταβάλει τις αποζημιώσεις. Τα χρήματα θα βοηθήσουν την Ουκρανία ήδη σήμερα», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά την ετήσια ομιλία της για την Κατάσταση της Ένωσης, χωρίς να δώσει πολλές λεπτομέρειες.

Για να καθησυχάσει την Euroclear, η Επιτροπή πρότεινε να ανταλλαχθούν οι καταθέσεις μετρητών που συνδέονται με τα περιουσιακά στοιχεία με ομόλογα μηδενικού κουπονιού που θα εγγυώνται από κοινού οι χώρες της ΕΕ. Υπάρχουν όμως ακόμη πολλά εμπόδια πριν τεθεί σε εφαρμογή το σχέδιο, ιδίως καθώς οι εθνικές εγγυήσεις απαιτούν ομοφωνία.

Η κυβέρνηση του Βελγίου και η Euroclear έχουν επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι η χρήση των ίδιων των περιουσιακών στοιχείων για την έκδοση δανείου θα μπορούσε να προκαλέσει νομικά προβλήματα.