Η διαφθορά υπονομεύει την ανάπτυξη 

Για τους προεστούς, το κράτος ήταν το λάφυρο για να εξασφαλίσουν εισοδήματα και όχι ο προστάτης ορισμένων δικαιωμάτων όπως της ατομικής ιδιοκτησίας. Όσοι τόλμησαν να εναντιωθούν σ' αυτό το σύστημα, το πλήρωσαν ακριβά όπως ο πρώτος κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας με τη ζωή του. 

Ερχόμενοι στη σύγχρονη εποχή, μερικοί πίστεψαν ότι η βαθιά οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας (2008-2016), η οποία κόστισε το 25% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), θα ξερίζωνε αυτό το πελατειακό σύστημα. Όμως, η πραγματικότητα τους διέψευσε. 

Το πελατειακό σύστημα που βασίζεται στην πολιτική υποστήριξη με αντάλλαγμα προσωπικά οφέλη καλά κρατεί. Μάλιστα, η μεγάλη πλειοψηφία από τους υπόλοιπους, οι οποίοι κατακρίνουν τα σκάνδαλα που το σύστημα γεννά, απλά θέλουν να γίνουν εκείνοι ή καλύτερα το κόμμα τους χαλίφης στη θέση του χαλίφη. 

Απομένει μια μικρή έως πολύ μικρή μειοψηφία, η οποία πραγματικά είναι απέναντι στο σύστημα και επιθυμεί να αλλάξει αλλά αδυνατεί.

Οι επιδοτήσεις για τα εικονικά βοσκοτόπια του ΟΠΕΚΕΠΕ και οι καταγγελίες για την καταβολή υπέρογκων αποζημιώσεων σε αγροτοκτηνοτρόφους για φυσικές καταστροφές, αυτό δείχνουν. 

Το ίδιο και οι έρευνες της ευρωπαϊκής εισαγγελίας για ενδεχόμενη κακοδιαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων είτε για ανακυκλώσεις είτε για ύποπτες αναθέσεις ψηφιακών έργων είτε για κάτι άλλο.

Δεν θα χρειάζονταν, αν τα αντανακλαστικά των αρμόδιων εγχώριων αρχών δεν ήταν αργά ή δεν αδιαφορούσαν ή ενίοτε δεν έβαζαν εμπόδια όπως έχει καταγγελθεί.

Αν όμως ήταν καλά τα πράγματα, η Ελλάδα δεν θα καταλάμβανε την 59η θέση ανάμεσα σε 180 χώρες τo 2024 με βάση τον δείκτη διαφθοράς της Transparency International.

Είναι δύσκολο να εκτιμήσει κάποιος το κόστος της διαφθοράς στην οικονομία. Το 2012-2013, το Brookings Institute στην Ουάσιγκτον είχε δημοσιεύσει μια μελέτη που τοποθετούσε το ετήσιο κόστος στο 10% του ΑΕΠ ή 20 δισ. ευρώ.  Κι αυτό γιατί μειώνει τα φορολογικά έσοδα, αυξάνει τις κρατικές δαπάνες, επιβαρύνοντας το δημόσιο χρέος, εκτός των άλλων.  

Ακόμη κι αν το κόστος της διαφθοράς στην Ελλάδα έχει υποχωρήσει από τότε,  όπως ελπίζουμε, το πελατειακό σύστημα που τη γεννάει  δεν έχει αλλάξει.

Η ιστορία διδάσκει ότι η επιτυχία στην καταπολέμηση της διαφθοράς δεν απαιτεί μόνο νέους Νόμους. Απαιτεί αλλαγή κουλτούρας και συνεπή εφαρμογή των νόμων διαχρονικά.

Αυτό όμως δεν φαίνεται πως θα συμβεί στο ορατό μέλλον. Μέχρι τότε, η διαφθορά και το πελατειακό σύστημα θα υπονομεύουν τις αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.