BioCoS: Πώς μια ελληνική startup αποκωδικοποιεί το DNA των τροφίμων

Πόσο βέβαιος μπορεί να είναι ένας καταναλωτής ή ο μεταποιητής τροφίμων ότι το προϊόν που καταναλώνει ή παράγει είναι κατά 100% αντίστοιχο της ποιότητας και προέλευσης που δηλώνει ο προμηθευτής;

Η δυνατότητα αυτή δεν υπήρχε, μέχρι που προέκυψε το BioCoS που αναπτύχθηκε από μια ελληνική startup με έδρα τα Χανιά. Ιδέα που βραβεύτηκε στον 10ο Διαγωνισμό Καινοτομίας και Τεχνολογίας NBG Business Seeds της Εθνικής Τράπεζας.

Όπως εξηγεί ο Στέλιος Αρχοντάκης μιλώντας εκ μέρους της ομάδας, η ιδέα του BioCoS γεννήθηκε από τη σύνδεση σημαντικής ερευνητικής εμπειρίας και προθυμίας για καινοτομία. Η τεχνολογία βασίζεται σε έναν καινοτόμο αλγόριθμο (True-Plant BioCoS) ικανό να εξάγει βιοδείκτες (στοιχεία DNA που υπάρχουν στο γονιδίωμα). Tο BioCoS είναι σε θέση να διακρίνει τις ποικιλίες ελιάς που υπάρχουν σε μια φιάλη ελαιολάδου. Η αυθεντικότητα του DNA παρέχει στις εταιρείες ελαιολάδου την απαραίτητη προστασία από δόλιες ενέργειες κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού τους. Ο ίδιος μιλά για τη δραστηριότητα της επιχείρησης, τα επόμενα σχέδια καθώς και για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό της Εθνικής Tράπεζας.

Ποιά είναι η δραστηριότητα της επιχείρησής σας;

H BioCoS είναι μια εταιρεία Βιοπληροφορικής και Βιοτεχνολογίας με έδρα τα Χανιά. Στόχος της BioCoS είναι να αναπτύσσει συστήματα DNA ταυτοποίησης και ιχνηλάτησης στις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται στην βιομηχανία τροφίμων. Πελάτες μας είναι εταιρείες που παράγουν ή εφοδιάζονται φυσικές πρώτες ύλες για την παραγωγή τροφίμων/προϊόντων. Στην κυριολεξία «αντικείμενο» της BioCoS είναι το DNA. Η μοναδική αυτή αλυσίδα, η πιο σίγουρη και πλήρης πηγή πληροφοριών για ότι φυσικό υπάρχει γύρω μας. Στην BioCoS με την χρήση υπολογιστικής βιολογίας διαβάζουμε το DNA και εξάγουμε λέξεις «κλειδιά». Επεξεργαζόμαστε και αξιοποιούμε τα δεδομένα του DNA με τη χρήση Βιοπληροφορικής, τα οποία έτσι αποκτούν «ζωή» στο μοριακό εργαστήριο μας. Με τον τρόπο αυτό, προσδίδουμε DNA λύσεις είτε με βάση τις ανάγκες των πελατών μας και τις εφαρμόζουμε στην αλυσίδα παραγωγής των εταιρειών. Το DNA αποτελεί και το πιο γρήγορα αναπτυσσόμενο αλλά και υψηλότερης ακρίβειας σύστημα ιχνηλασιμότητας και ταυτοποίησης ενός προϊόντος ή των συστατικών του.

Πώς προέκυψε η ιδέα της BioCos;

Η ιδέες ξεκινάνε απλά. Έτσι και η BioCoS γεννήθηκε με την απλή ιδέα να μεταφέρει την πιο σύγχρονη βιοπληροφορική έρευνα στην Ελληνική βιομηχανία τροφίμων. Ξεκίνησε με τη δική μου προσπάθεια (σ.σ. κ. Αρχοντάκης) και σύντομα η ομάδα συμπληρώθηκε με άλλους τρεις partners: την Αθανασία, τον Θοδωρή και τον Άγη. Σήμερα η ομάδα μας αριθμεί 8 μέλη και διαρκώς αυξανόμαστε. Αρχικά η BioCoS ανέπτυξε μία πρότυπη τεχνολογία για τις ανάγκες του πρώτου μας πελάτη στην Καλιφόρνια. Σύντομα, αντιληφθήκαμε τις μεγάλες προοπτικές της τεχνολογίας μας για την ταυτοποίηση με DNA στη βιομηχανία τροφίμων και καλλυντικών σε Ελλάδα και Ευρώπη. Έτσι περάσαμε στην πρώτη καθετοποιημένη λύση μας, που εστιάζει στους τρεις τομείς της βιομηχανίας του ελαιολάδου, των τρόφιμων γενικότερα, αλλά και των καλλυντικών και των φαρμάκων. Στην ουσία της, η ιδέα της BioCoS είναι απλή και θεμελιώδης και η τεχνολογική μας εξειδίκευση είναι που μας κάνει να ξεχωρίζουμε. Τί λέμε; Ότι σήμερα έχουμε τη δυνατότητα να εγγυόμαστε στους καταναλωτές την αλήθεια για τα προϊόντα που καταναλώνουν, είτε τρόφιμο είτε καλλυντικά.

Η προστασία από πράξεις νοθείας μπορεί σύντομα να αποτελέσει παρελθόν για τις εταιρείες που θα επενδύσουν στην εφοδιαστική τους αλυσίδα. Το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, λ.χ. μπορεί να είναι εγγυημένο της ποικιλίας που αναγράφει το μπουκάλι, ένας καφές αράμπικα πράγματι 100% αράμπικα, ο τόνος πράγματι τόνος και όχι υποδεέστερο ψάρι. Αυτά ίσως ακούγονται προφανή, αλλά σήμερα δεν τα έχουμε και αυτό αποτέλεσε την αφορμή για τη δημιουργία της σημερινής BioCoS. Η αγορά με το πέρασμα του χρόνου ανταποκρίνεται όλο και πιο θετικά. Αρχικά στην Ελλάδα υπήρχε μια διστακτικότητα, αλλά όταν λάβαμε εμπιστοσύνη από το εξωτερικό ήταν αρκετά ευκολότερη και η προσέγγιση πελατών στην Ελλάδα.

Επομένως η εφαρμογή σας έχει τύχει γενικότερης ανταπόκρισης από την αγορά;

Στον κλάδο τροφίμων της βιομηχανίας ελαιολάδου, ξεκινήσαμε το 2018 και έχουμε κάνει σημαντικά βήματα παρέχοντας γενετική ταυτοποίηση σε εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο εταιρειών ελαιολάδου. Ήδη από το 2018 παραδώσαμε το 1ο γενετικά (DNA) ταυτοποιημένο εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο για την Ελβετική εταιρεία Mitera GmbH. Στα τέλη του 2019 η εταιρεία μας ανέπτυξε την πρώτη γενετικά ιχνηλατήσιμη φρυγανιά, με το brand name ΖΟΕ’, στα πλαίσια ενός ερευνητικού προγράμματος με 2 ελληνικές εταιρείες, τους Μύλους Κρήτης και τα αρτοποιεία Φαλελάκη. Μια φρυγανιά πρότυπο, που τώρα εργαζόμαστε εντατικά για να γίνει σύντομα διαθέσιμη στην Ευρωπαϊκή αγορά. Παράλληλα έχουμε ξεκινήσει τις πρώτες μας κινήσεις σε νέους σημαντικούς τομείς της βιομηχανίας ελαιολάδου, HoReCa και καλλυντικών.

Στην Ευρώπη, η ιχνηλασιμότητα αποτελεί πλέον κεντρικό άξονα των σημαντικών αλλαγών που θα πραγματοποιηθούν μέσα από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (από το χωράφι στο ράφι, βιοποικιλότητα κλπ) αλλά και των νέων τάσεων του μοντέρνου καταναλωτή. Ο τελευταίος αναζητά και απαιτεί περισσότερη διαφάνεια στην ετικέτα των προϊόντων. Μελέτες έχουν δείξει ότι το 70% των καταναλωτών θα διάλεγαν ένα προϊόν που έχει περισσότερη διαφάνεια στην ετικέτα, και το 50% από αυτούς θα πλήρωνε και 10% παραπάνω να το αποκτήσει. Εμείς δίνουμε τη δυνατότητα στους πελάτες μας να αδράξουν αυτή την ευκαιρία και να εκμεταλλευτούν τις πραγματικές εμπορικές δυνατότητες της ποιότητας των προϊόντων τους.

- Για ποιό λόγο επιλέξατε να συμμετάσχετε στον Διαγωνισμό της Eθνικής Tράπεζας;

Το πρόγραμμα NBG Business Seeds της Εθνικής Τράπεζας, δράση του οποίου είναι και ο Διαγωνισμός αποτελεί ένα σταθμό εδώ και μια δεκαετία για το ελληνικό start-up οικοσύστημα. Η εμπειρία των ανθρώπων που συνεργάζονται με το πρόγραμμα και η εγγύηση του ονόματος της Εθνικής Tράπεζας ήταν οι βασικοί λόγοι που μας ώθησαν να συμμετάσχουμε. Και δικαιωθήκαμε για την επιλογή μας αυτή. Πρώτα απ' όλα θέλω να αναφερθώ στη βοήθεια των ανθρώπων του Business Seeds με την οποία μπορέσαμε να εντοπίσουμε ορισμένες ατέλειες στο πλάνο μας. Κυρίως ήταν καθοριστική η βοήθεια που λάβαμε για το ποια προϊόντα θα είχαν μεγαλύτερη προοπτική και ποιοι επιχειρηματικοί κλάδοι θα ήταν περισσότερο έτοιμοι να δοκιμάσουν μια νέα πρόταση όπως η δική μας.

Η ομάδα του NBG έχει μακρά εμπειρία στην αγορά και στο να αναγνωρίζει τους πλέον καινοτόμους κλάδους. Τους ευχαριστούμε για όλες τις συμβουλές και κατευθύνσεις που μας προσέφεραν. Ο διαγωνισμός της Εθνικής Tράπεζας εκτός της προβολής της BioCoS στην Ελληνική αγορά, συντέλεσε καθοριστικά στο να βελτιώσουμε την στρατηγική μας και να δημιουργήσουμε ένα πιο ολοκληρωμένο επιχειρηματικό πλάνο. Παράλληλα, μας έφερε σε επαφή με επαγγελματίες του χώρου βοηθώντας μας να αποκτήσουμε περισσότερες γνώσεις για την βιομηχανία βελτιώνοντας την υπηρεσία μας. Αυτό που θαυμάσαμε είναι η ειλικρινής υποστήριξη της Εθνικής Tράπεζας και της ομάδας του NBG business seeds και συγκεκριμένα αυτή του Σπύρου Αρσένη, για το ελληνικό start-up οικοσύστημα.

- Το πρόγραμμα NBG Business Seeds προβλέπει μορφές χρηματοδότησης. Έχετε συζητήσει κάτι σχετικό;

Η NBG ήταν και είναι δίπλα μας για όποιο χρηματοδοτικό εργαλείο χρειαστούμε. Εμείς έχουμε κάποιες χρηματοδοτικές ροές από ερευνητικά προγράμματα και το πλάνο μας δεν απαιτεί περαιτέρω ρευστότητα αυτή τη στιγμή, αλλά όταν χρειαστούμε, ξέρουμε ότι η NBG θα σταθεί και πάλι αρωγός της προσπάθειάς.

- Ποια είναι τα σχέδιά σας για το επόμενο διάστημα;

Η BioCoS έχει τρεις βασικούς στόχους για το άμεσο μέλλον της: Πρώτος και βασικότερος είναι η ολοκλήρωση του δικού μας σύγχρονου εργαστηρίου στα Χανιά με πιστοποίηση ISO. Αυτό θα μας δώσει νέες εμπορικές και τεχνολογικές δυνατότητες και την ευκαιρία να συνεχίσουμε να δημιουργούμε θέσεις εργασίας για νέους ερευνητές.

Δεύτερος στόχος μας είναι να γίνει η σφραγίδα εγγύησης της BioCoS αναγνωρίσιμη από τους καταναλωτές στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Θα βοηθήσουμε κάθε πελάτη μας να αναδείξει την εγγυημένα πλέον υψηλή ποιότητα των προϊόντων του.

Τρίτος στόχος μας είναι να διατηρήσουμε και να επεκτείνουμε τις ερευνητικές μας συνεργασίες με τα κορυφαία ερευνητικά ιδρύματα του κόσμου. Μόνο αν δουλεύουμε με τους καλύτερους επιστήμονες, στον τομέα μας, σε Ευρώπη και όχι μόνο, θα μπορούμε να έχουμε πραγματικά καινοτόμα προϊόντα για τους πελάτες μας. Στις τεχνολογίες αιχμής, αν χαλαρώσεις και παραμείνεις στάσιμος, είναι εύκολο να σε ξεπεράσουν.

Τί θα θέλατε να προσθέσετε με βάση την εμπειρία που αποκτήσατε κατά τη διάρκεια δημιουργίας και λειτουργίας μιας καινοτόμου επιχείρησης;

Για μας, δύο στοιχεία είναι σημαντικά. Το ένα είναι ότι η χώρα μας έχει πλούτο γνώσης και φυσικών πόρων και ακριβώς αυτό είναι το επίκεντρο της προσπάθειας της BioCoS: να αναδείξουμε στο μέγιστο τα γνήσια προϊόντα της γης μας. Το δεύτερο είναι ότι υπάρχουν εταιρείες με αντικείμενο επιστημονικό που, παρά την κρίση, προοδεύουν και μεγαλώνουν όπως εμείς. Ας είναι οι νέοι επιστήμονες αισιόδοξοι για το μέλλον, γιατί διαβλέπουμε μεγάλη προοπτική, τουλάχιστον στον τομέα της βιοτεχνολογίας. Εμείς είμαστε περήφανοι που ανοίγουμε θέσεις εργασίας και μάλιστα στην Κρήτη.

Αν ενδιαφέρεσθε και σεις να δοκιμάσετε τη δική σας επιχειρηματική ιδέα και να την δείτε να ξεχωρίζει, ο 11ος Διαγωνισμός Καινοτομίας & Τεχνολογίας περιμένει τις προτάσεις σας στο www.nbg.gr/competition έως τις 8 Οκτωβρίου και ώρα 15:00.