Ο τουρισμός παίρνει οριστικό διαζύγιο από την κοσμοσυρροή

Τα νούμερα, που έχει πάνω στο γραφείο του, δεν εμπνέουν καμιά αισιοδοξία. Πλην όμως, ο Γάλλος επίτροπος αρμόδιος για την Εσωτερική Αγορά, αυτό δεν μπορεί να το δείξει. Επισήμως, λοιπόν, τονίζει ότι το 2020 θα είναι μια πολύ δύσκολη χρονιά για τον ευρωπαϊκό τουρισμό, αλλά η Επιτροπή πιστεύει ότι μέσα στο 2021 θα αρχίσει να διαμορφώνεται το περιβάλλον μιας νέας τουριστικής ανάπτυξης. Και αυτή η τελευταία, ψιθυρίζει ο κ. Τιερί Μπρετόν, «θα πάρει διαζύγιο από τους συνωστισμούς».

«Δεν είναι δυνατόν, μας λέει, μόνον η πόλη της Βενετίας να δέχεται 30 εκατομμύρια τουρίστες τον χρόνο. Είναι δυνατόν στη γαλλική Προβηγκία, ένα χωριουδάκι 335 κατοίκων να φιλοξενεί κάθε χρόνο 1,5 εκατομμύριο επισκέπτες, χωρίς αυτό να προκαλεί μόλυνση και άλλες ζημιές; Κάποια πράγματα, λοιπόν, θα αλλάξουν με αφετηρία την πανδημία και οι αλλαγές αυτές δεν θα είναι αρνητικές...».

Ο επίτροπος όμως δεν πάει πιο μακριά στις σκέψεις του, γιατί τα σημερινά προβλήματα του τουρισμού, που έχει να αντιμετωπίσει, είναι καυτά και από κοινωνικής πλευράς επικίνδυνα. Κατά πρώτο λόγο, τι θα γίνει με την ελεύθερη κυκλοφορία των τουριστών;

«Σε κάποιες περιοχές θα πρέπει να αποφύγουμε τον υπερ-τουρισμό», δήλωσε ο επίτροπος στις 21 Απριλίου στην Επιτροπή Μεταφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Προσθέτοντας ότι «αυτό ήταν απαραίτητο ήδη πριν την κρίση, άρα ακόμη περισσότερο τώρα». Ομως, ο εξορθολογισμός της τουριστικής κίνησης διαφέρει από την απαγόρευσή της. Και σήμερα αυτό είναι το πρόβλημα, στο οποίο για την ώρα δεν υπάρχει αξιόπιστη λύση.

Για να περιοριστεί ο υπερ-τουρισμός, ο Τιερί Μπρετόν τονίζει ότι πρέπει «να εφευρεθεί ο υπεύθυνος τουρισμός», που «θα σέβεται περισσότερο τον πλανήτη και θα συμβαδίζει με την περίφημη "Πράσινη Συμφωνία" (Green deal)». Δεν θα εμποδίζουμε τον κόσμο να ταξιδεύει, τονίζει, αλλά θα τον βοηθάμε να κάνει «επιλογές ευθύνης», δίνοντας έμφαση επίσης και στην ενθάρρυνση του «τοπικού τουρισμού». Θα υπάρξει έτσι μια υπευθυνοποίηση των πλατφορμών, κάτι που θα προχωρήσει μέσω του Digital Genius Act. Πότε και πώς όμως;

Μια άλλη έγνοια του επιτρόπου είναι αυτή των τουριστικών επενδύσεων. «Πρέπει να αποφευχθεί, σιγοψιθυρίζει, κάποια ευρωπαϊκά φιλέτα να πέσουν σε ξένες δυνάμεις». Και από την άποψη αυτή, χωρίς να το λέει ανοικτά, ο επίτροπος σημαδεύει την Κίνα, η οποία έχει ήδη βάλει στο καλάθι της κάποια ευρωπαϊκά κοσμήματα για να τα αγοράσει κοψοχρονιά. Τα εργαλεία συναγερμού που διαθέτει η Ε.Ε. για τις ξένες επενδύσεις σύντομα θα τεθούν στην υπηρεσία του τουρισμού», υπογραμμίζει με έμφαση. Για την ώρα όμως, ο Τιερί Μπρετόν έχει μπροστά του την κρίση και τις δραματικές επιπτώσεις της. Οι αριθμοί δεν αστειεύονται. Προκαλούν ίλιγγο.

Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) προβλέπει πτώση στον ευρωπαϊκό τουρισμό από 45% έως 70%. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα ποσοστά αυτά αντιπροσωπεύουν από 275 έως 400 δισ. ευρώ. «Κάπου 3 εκατομμύρια επιχειρήσεις κινδυνεύουν άμεσα», λέει ο Τ. Μπρετόν. «Η Ευρώπη είναι ο πρώτος παγκόσμιος προορισμός. Η Ένωση αντιπροσωπεύει τη μισή παγκόσμια αγορά», επισημαίνει. Και για τον λόγο αυτόν, αναφερόμενος στο περίφημο «Σχέδιο Μάρσαλ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής», διατυπώνει μια σκέψη, η οποία ίσως τα χρόνια που έρχονται, βρεθεί στο προσκήνιο. Κάνει λόγο για την «αμοιβαιοποίηση ισχύος των ευρωπαϊκών κρατών», τα οποία πρέπει στη σημερινή κρίση να την αντιληφθούν και ως ευκαιρία τόνωσης της παγκόσμιας παρουσίας της Ένωσης.

Από την άλλη πλευρά, όμως, υποστηρίζει ότι το ευρωπαϊκό σχέδιο στήριξης του τουρισμού δεν πρέπει να γίνει μέσο δημιουργίας νέων ανισοτήτων στους κόλπους της Ε.Ε. Κατά συνέπεια, ο Γάλλος επίτροπος τάσσεται υπέρ του συλλογικού δανεισμού των κρατών-μελών με πολύ ευνοϊκό επιτόκιο και με προθεσμία αποπληρωμής του χρέους τα τριάντα χρόνια. Ένας τέτοιος δανεισμός θα είναι ευνοϊκός για τις πιο αδύναμες χώρες και θα μπορέσει να αντισταθμίσει τις διαφορές ανάμεσα στις διάφορες περιφέρειες της Ευρώπης.

Αν βέβαια και αυτές αναδιοργανωθούν σε νέες βάσεις και με διαφορετικά έναντι του παρελθόντος κριτήρια, κάτι που δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη αλλά ούτε και ανέξοδα. Εγείρονται έτσι νέα και δυσεπίλυτα προβλήματα, που μόνον αβεβαιότητα προσφέρουν. Που και αυτή είναι κολοσσιαίο πρόβλημα!