Πόσο κοντά είμαστε στο χάπι που θα θεραπεύει την Covid-19

Με τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού να χορηγούνται σε παγκόσμια κλίμακα οι επιστήμονες ετοιμάζουν ένα νέο όπλο κατά της Covid-19 που έχει στοιχίσει ήδη πάνω από 4,5 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως: ένα αποτελεσματικό αντιικό φάρμακο για τη θεραπεία των χειρότερων συμπτωμάτων.

Ενώ τα εμβόλια έχουν στόχο να προστατεύσουν από τη μόλυνση, ένα χάπι που θα επιταχύνει την ανάρρωση και θα μπορεί να λαμβάνεται στο σπίτι θα αποτελούσε μια σημαντική εξέλιξη, προσφέροντας θεραπεία για ανθρώπους που έχουν μολυνθεί και δυνητικά μειώνοντας το βάρος στα νοσοκομεία.

Με το φθινόπωρο να είναι ήδη παρόν στο βόρειο ημισφαίριο και φόβους για αύξηση κρουσμάτων τους χειμερινούς μήνες, οι φαρμακευτικές διεξάγουν αγώνα δρόμου για να πετύχουν το στόχο τους.

Υπάρχουν, όμως, ερωτήματα, αναφορικά με το κατά πόσο μπορούν να κάνουν τη διαφορά και πόσο γρήγορα, σε ασθενείς με Covid-19, μια δυνητικά θανατηφόρα ασθένεια, με συμπτώματα που περιλαμβάνουν συνεχή βήχα, δυσκολίες στην αναπνοή και υψηλό πυρετό.

Πώς δουλεύουν τα αντιικά φάρμακα;

Η υφιστάμενη γενιά εμβολίων κατά της Covid-19 εστιάζει στη δημιουργία αντισωμάτων που αδρανοποιούν την πρωτεΐνη ακίδα που χρησιμοποιεί ο ιός για να μπει στα ανθρώπινα κύτταρα. Με τις αντιικές θεραπείες οι επιστήμονες πρέπει να βρουν το πώς θα σταματήσουν την αναπαραγωγή του ιού. Μια από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ερευνητές είναι ότι τα αντιικά φάρμακα πρέπει να είναι σε θέση να ακολουθήσουν την εξέλιξη του κορωνοϊού.

«Δεν είναι ευάλωτα (σ.σ. τα φάρμακα) σε πολλές από τις αλλαγές που μπορείς να δεις με την πρωτεΐνη ακίδα», δηλώνει ο Nicholas Kartsonis, υψηλόβαθμος αντιπρόεδρος κλινικών ερευνών για μεταδοτικές ασθένειες στην αμερικανική Merck. Αυτό σημαίνει ότι ο ιός δεν μπορεί να ξεφεύγει από τα αντιικά φάρμακα με τον τρόπο που το κάνει με τα εμβόλια. «Αυτού του είδους τα αντιικά στην πραγματικότητα στοχεύουν στη διαδικασία αναπαραγωγής του ίδιου του ιού», προσθέτει.

Ποιος δουλεύει σε αυτά;

Το χάπι της Merck, με το όνομα molnupiravir, θα λαμβάνεται εντός πέντε ημερών από την εμφάνιση συμπτωμάτων της Covid-19, δυο φορές την ημέρα για πέντε ημέρες. Είναι σε κλινικές δοκιμές φάσης 3 και η εταιρεία περιμένει να έχει τα στοιχεία έως το τέλος της χρονιάς (σ.σ. ετοιμάζεται να ζητήσει άδεια έκτακτης χρήσης). Η Merck ξεκίνησε και δοκιμές του molnupiravir σε ανθρώπους που δεν έχουν κολλήσει κορωνοϊό, αλλά ζουν με κάποιον που έχει διαγνωστεί θετικός.

Η αμερικανική Pfizer διεξάγει επίσης κλινικές δοκιμές τελευταίου σταδίου για το αντιικό της χάπι. Η εταιρεία μελετά δυο αντιικά, ένα χάπι που μπορεί να λαμβάνεται στο σπίτι και ένα ενδοφλέβιο μείγμα για ασθενείς με πιο σοβαρή νόσηση. Τα φάρμακα μπλοκάρουν την δράση του πρωτεολυτικού ενζύμου, ένα ένζυμο που χρειάζεται ο ιός προκειμένου να αναπαραχθεί στο σώμα.

Μια εισπνεόμενη θεραπεία που παράγεται από την βρετανική εταιρεία Synairgen έχει επίσης αναδυθεί ως μια δυνητικά υποσχόμενη προσέγγιση για την θεραπεία της ασθένειας. Ο Richard Marsden, επικεφαλής της εταιρείας δήλωσε ότι ένας από τους βασικούς τρόπους με τον οποίο οι ιοί διαφεύγουν του ανοσοποιητικού συστήματος είναι με το να «καταστέλλουν την παραγωγή ιντερφερόνης βήτα», που παίζει σημαντικό ρόλο στην ενεργοποίηση μιας ευρύτερης ανοσιακής αντίδρασης η οποία αποτρέπει την αναπαραγωγή του ιού. «Το μόνο που κάνουμε είναι να βάζουμε… αυτή την πρωτεΐνη που παράγει ο καθένας ξανά στο πεδίο της μάχης, και το πεδίο της μάχης που έχει σημασία είναι οι πνεύμονες», προσέθεσε.

Ποιος θα λαμβάνει αντιικά φάρμακα;

Στους λήπτες μπορεί να περιλαμβάνονται ανοσοκατασταλμένοι στους οποίους δεν δουλεύουν τα εμβόλια κατά της Covid-19, ή μια ορισμένη ομάδα ανθρώπων, όπως ένα σχολείο, ένας οίκος ευγηρίας ή μια ποδοσφαιρική ομάδα, στην οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως προφύλαξη για να προληφθεί ευρύτερη διασπορά.

Το κρίσιμο στοιχείο, όμως, είναι η χρονική στιγμή, καθώς αυτά τα σκευάσματα πρέπει να δοθούν με τα πρώτα σημάδια συμπτωμάτων, δηλώνει ο Steve Bates επικεφαλής της βρετανικής BioIndustry Association.

Ο Bates δήλωσε ότι δεν θα εκπλαγεί αν δει τουλάχιστον ένα αντιικό φάρμακο έτοιμο για διάθεση τις επόμενες εβδομάδες, δυνητικά υπό μια «έκτακτη άδεια χορήγησης», μέσω της οποία φάρμακα που δεν έχουν ακόμα πλήρη άδεια από τις ρυθμιστικές αρχές μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια μιας κρίσης δημόσιας υγείας.

Ο Bates, όμως, πρώην μέλος της βρετανικής task force για τα εμβόλια, υπονόησε ότι η μαζική διάθεση στον πληθυσμό της χώρας είναι απίθανη. «Τα βλέπω περισσότερο ως πιο ειδικό όπλο, που πιθανώς θα χρησιμοποιηθεί σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού ή σε συγκεκριμένο σημείο που υπάρχει έξαρση», προσέθεσε.

Ο κόσμος ίσως να πρέπει να προσαρμόσει τις προσδοκίες του αναφορικά με το πόσο μεγάλη θα είναι η ανατροπή που θα προκαλέσουν αυτά τα φάρμακα. Τα επίπεδα αποτελεσματικότητας ίσως είναι πολύ χαμηλότερα απ’ ότι οι προσδοκίες που δημιούργησαν τα εμβόλια, προειδοποίησε. «Εξαιτίας του προβλήματος που αφορά το πότε τα χορηγείς, είναι σχεδόν αδύνατο να έχεις ένα πραγματικά καλό στατιστικό αποτέλεσμα. Και αν έχεις ένα αντιικό που δουλεύει σε ποσοστό 40%, αυτό νομίζω ότι θα είναι θαυμάσιο».

Ωστόσο ο Eric Topol, διευθυντής στο Scripps Research Translational Institute που εδρεύει στην Καλιφόρνια υποστηρίζει ότι, αν τα αντιικά είναι «υψηλά αποτελεσματικά, ασφαλή και φθηνά ή διατεθούν δωρεάν, θα χρησιμοποιηθούν ευρέως». Αυτό θα ισχύσει ειδικά εάν η θεραπεία είναι διαθέσιμη «ως χάπι ή θεραπεία που λαμβάνεται από το στόμα με εισπνοή, αντί για μια ένεση».

Τι έχουν δείξει οι μελέτες;

Αν και αρκετά εμβόλια κατά της Covid-19 έχουν εγκριθεί, το remdesivir της αμερικανικής Gilead, που χορηγείται ενδοφλέβια, είναι η μόνη αντιική θεραπεία που έχει εγκριθεί από τον FDA, παρά τα αβέβαια οφέλη για τους ασθενείς. Οι επιστήμονες του ΠΟΥ λένε ότι το φάρμακο «δεν έχει ουσιαστικό αντίκτυπο» στη θνησιμότητα ή την ανάγκη διασωλήνωσης.

Ο Kartsonis της Merck δηλώνει ότι τα αντιικά φάρμακα πρέπει πρώτα να μελετηθούν και να υπολογιστεί η σωστή δόση σε υγιείς ανθρώπους πριν δοκιμαστούν σε ασθενείς με Covid-19. Αυτό, επισημαίνει, εν μέρει εξηγεί γιατί έχει εγκριθεί μόνο μια αντιική θεραπεία.

Σημειώνει ότι τα αντιικά φάρμακα πρέπει να απορροφούνται, να μεταβολίζονται και να αποβάλλονται σωστά, αλλά οι κατασκευαστές εμβολίων «δεν χρειάζεται να ανησυχούν για αυτά τα χαρακτηριστικά επειδή δεν ισχύουν γι’ αυτούς».

Στην Ευρώπη η ελβετική φαρμακευτική Roche συνεργάζεται με την Atea Pharmaceuticals σε ένα αντιικό που λαμβάνεται από το στόμα το οποίο πιστεύει ότι έχει διπλή προοπτική: να θεραπεύει ανθρώπους με Covid-19 και να προλαμβάνει την ασθένεια όσων έχουν εκτεθεί στον ιό.

Τα αρχικά αποτελέσματα σε ασθενείς που νοσηλεύονται με μέτρια Covid-19 αλλά με υψηλό κίνδυνο για αρνητικό αποτέλεσμα «επέδειξαν μια γρήγορη και διατηρήσιμη αντιική δράση κατά του Sars-Cov-2, χωρίς νέο ή μη αναμενόμενο αποτέλεσμα ασφαλείας», δήλωσε.

Τι ρόλο παίζουν οι κυβερνήσεις;

Τον Ιούνιο οι ΗΠΑ αποκάλυψαν σχέδια επένδυσης 3 δισ. δολαρίων για την ανάπτυξη αντιικών φαρμάκων, υποστηρίζοντας ότι αυτό θα βοηθούσε να δημιουργηθεί η επόμενη γενιά θεραπειών του κορωνοϊού.
Τα κεφάλια θα διατεθούν για την επιτάχυνση των κλινικών δοκιμών σε αντιικά φάρμακα και την δημιουργία ενός νέου κέντρου ανακάλυψης αντιικών φαρμάκων, το οποίο θα αναπτύσσει θεραπείες για αγνώστου ταυτότητας κορωνοϊούς ώστε η χώρα να είναι καλύτερα προετοιμασμένη για μελλοντικές απειλές.

Η κυβέρνηση του Joe Biden υπέγραψε επίσης συμφωνία 1,2 δισ. δολαρίων με την Merck για 1,7 εκατομμύρια δόσεις του molnupiravir, υπό την προϋπόθεση ότι το χάπι θα λάβει την έγκριση του FDA.

Τον Απρίλιο, ο βρετανός πρωθυπουργός Boris Johnson δημιούργησε μια taskforce κατά των ιών κατά το πρότυπο της επιτυχημένης taskforce για τα εμβόλια. Δεσμεύτηκε «να έχουμε τουλάχιστον δυο αποτελεσματικές θεραπείες φέτος, είτε σε χάπι, είτε σε κάψουλα», που θα μπορούν να γίνουν στο σπίτι μετά από ένα θετικό τεστ ή έκθεση σε κάποιον που μεταφέρει τον ιό. Ακόμα, όμως, δεν έχουμε νέα από την taskforce, και τον επικεφαλής της, ένα βετεράνο της φαρμακευτικής βιομηχανίας, τον Eddie Gray, για το εάν αυτός ο στόχος θα επιτευχθεί.

Το υπουργείο Υγείας δήλωσε ότι υπάρχει ένας αριθμός υφιστάμενων ευκαιριών και υποσχέθηκε να προσφέρει με τον καιρό περαιτέρω λεπτομέρειες.

© The Financial Times Limited 2021. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation