Το παζάρι για Ουκρανία και οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος

Οι συναντήσεις του Ντόναλντ Τραμπ την περασμένη Δευτέρα με τον ηγέτη της Ουκρανίας και τους ευρωπαίους συμμάχους του πήγε καλύτερα απ’ όσο φοβόταν πολλοί. Η ειρηνευτική προσπάθεια του Τραμπ συνεχίζεται ακάθεκτη. Αλλά λίγοι είναι αυτοί που μπορούν να πουν προς τα πού κατευθύνεται.

Μέχρι στιγμής, έχει περισσότερο να κάνει με τους τύπους. Μεγάλο μέρος της ουσίας που θα υποστηρίξει μια συμφωνία για να μπει τέλος στον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας παραμένει ασαφής και πιθανόν δυσεπίλυτη.

Ενώ ο Τραμπ θέλει να σφραγίσει μια συμφωνία, οποιαδήποτε συμφωνία, όσο το δυνατόν συντομότερα, το Κίεβο και οι υποστηρικτές του θέλουν να αγοράσουν χρόνο για να επεξεργαστούν τις λεπτομέρειες και να αποφύγουν το ενδεχόμενο να συρθούν σε έναν δυσμενή διακανονισμό.

Η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της είχαν δυο στόχους για τη χθεσινή συνάντηση: να ξεκαθαρίσουν τι ακριβώς είναι διατεθειμένες να κάνουν οι ΗΠΑ για να βοηθήσουν ώστε να εγγυηθεί η ουκρανική ασφάλεια μετά την επίτευξη ενός ειρηνευτικού διακανονισμού· και να σταματήσουν την ιδέα να γίνει προαπαιτούμενο –στο μυαλό του Τραμπ τουλάχιστον- για μια συμφωνία η Ουκρανία να εκχωρήσει στη Ρωσία έδαφος που παραμένει υπό τον έλεγχό της.

Χάρις στον Στηβ Ουίτκοφ, τον ευκολόπιστο αντιπρόσωπο του Τραμπ, η Ρωσία έχει ήδη κάνει πολλά για να παγιώσει τις εδαφικές της διεκδικήσεις ως απαραίτητη προϋπόθεση πριν από τη διαπραγμάτευση οποιουδήποτε άλλου ζητήματος. Ο Ουίτκοφ επέστρεψε από την επίσκεψή του στο Κρεμλίνο την περασμένη εβδομάδα λέγοντας ότι η Ρωσία ήταν διατεθειμένη να κάνει μια «ανταλλαγή» εδαφών ως παραχώρηση.

Είναι μια ιδέα που θα μπορούσε να έχει επινοήσει ο Τζορτζ Όργουελ. Είναι το ακριβώς αντίθετο μιας δίκαιης ανταλλαγής: σε αυτή την περίπτωση θα σήμαινε ότι το Κίεβο θα παραχωρούσε μεγάλα τμήματα της ουκρανικής επικράτειας που ελέγχει σε αντάλλαγμα για μικρά τμήματα της ουκρανικής επικράτειας που έχει καταλάβει η Ρωσία ή ως αντάλλαγμα για να μην καταλάβει η Μόσχα περισσότερα εδάφη της.

Κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής στην Αλάσκα με τον Τραμπ την περασμένη εβδομάδα, ο Πούτιν επανέλαβε το αίτημα της Ρωσίας να εγκαταλείψει η Ουκρανία τα εδάφη που εξακολουθεί να κατέχει στο Ντόνετσκ και το Λουγκάνσκ.

Εάν ο Ζελένσκι αρνηθεί, κινδυνεύει να κατηγορηθεί ότι τορπίλισε τις ειρηνευτικές συνομιλίες και να τιμωρηθεί. Εάν δεχτεί, θα είναι πολιτικά και στρατιωτικά αυτοκτονικό. Η παραχώρηση εδαφών είναι μια ρωσική παγίδα στην οποία έπεσαν ο Τραμπ και ο Γουίτκοφ. Ο Ουκρανός ηγέτης έχει ξεκαθαρίσει επανειλημμένα ότι η παραχώρηση του υπόλοιπου Ντόνετσκ και Λουγκάνσκ αποτελεί κόκκινη γραμμή για τον ίδιο.

Αντί να αντιμετωπίσουν το ζήτημα των εδαφών, οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας προτίμησαν να επικεντρωθούν στις εγγυήσεις ασφάλειας, εκμεταλλευόμενοι τις θετικές δηλώσεις του Τραμπ και των αξιωματούχων του ότι οι ΗΠΑ ενδέχεται τελικά να συμμετάσχουν.

Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, ο Ουίτκοφ έκανε μια άλλη «παραχώρηση» αποδεχόμενος ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να παρέχουν στην Ουκρανία «προστασία τύπου άρθρου 5», αναφερόμενος στη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, το άρθρο 5 είναι γνωστό για την ασαφή του διατύπωση, καθώς υποχρεώνει τα μέλη του ΝΑΤΟ μόνο να «λάβουν τα μέτρα που κρίνουν απαραίτητα» για να συνδράμουν έναν σύμμαχο.

Η δύναμη του ΝΑΤΟ έγκειται στην κεντρική στρατιωτική διοίκηση, τα αμυντικά σχέδια και τις δεσμεύσεις για την άσκηση βίας. Κατά τη διάρκεια των αποτυχημένων ειρηνευτικών συνομιλιών με την Ουκρανία το 2022, η Μόσχα ήταν ανοιχτή στο ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να προσφέρουν δεσμεύσεις αμοιβαίας άμυνας παράλληλα με τη Ρωσία — αλλά με τη Ρωσία να έχει δικαίωμα βέτο. Οι λεπτομέρειες έχουν σημασία.

Τη Δευτέρα, η προσφορά του Τραμπ ήταν πολύ πιο ασαφής. Είπε ότι οι ΗΠΑ θα παρέχουν «πολλή βοήθεια» και «συντονισμό» στις ευρωπαϊκές χώρες και όχι απευθείας στην Ουκρανία. Μπορούμε μόνο να ελπίζουμε ότι ήταν πιο σαφής στις ιδιωτικές συνομιλίες με τους ευρωπαίους ηγέτες σχετικά με το τι είναι διατεθειμένος να κάνει.

Οι εδαφικές παραχωρήσεις και οι εγγυήσεις ασφάλειας είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η Ρωσία έχει κατά κάποιον τρόπο πείσει τον Τραμπ ότι οι μαξιμαλιστικές εδαφικές απαιτήσεις της, που είναι αδύνατο να γίνουν αποδεκτές από την Ουκρανία, είναι η μόνη βάση για μια συμφωνία. Η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι πρέπει να κάνουν το ίδιο με τις εγγυήσεις ασφάλειας.

Κρίνοντας από το αποτέλεσμα της Δευτέρας, έχουν πολλή δουλειά ακόμα να κάνουν.

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation