Ο Τραμπ και τα σήματα από ένα κόσμο χωρίς κανόνες

Την περασμένη Τρίτη, το Ισραήλ εξαπέλυσε πυραυλική επίθεση κατά κτιρίου που φιλοξενούσε αξιωματούχους της Χαμάς στο Κατάρ, έναν σημαντικό μη ΝΑΤΟϊκό σύμμαχο των ΗΠΑ– που με τη σειρά τους είναι και ο πιο ένθερμος σύμμαχος και του Ισραήλ.

Λίγες ώρες αργότερα, 19 ρωσικά drones πέταξαν σε πολωνικό εναέριο χώρο, αρκετά από τα οποία καταρρίφθηκαν από πολωνικά αεροσκάφη και ΝΑΤΟϊκούς συμμάχους, στην πιο σοβαρή επιδρομή που έχει σημειωθεί σε ΝΑΤΟϊκό έδαφος μετά την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.

Πριν από μερικά χρόνια, οποιοδήποτε από τα δυο αυτά περιστατικά θα θεωρούνταν αδιανόητο. Μαζί, τονίζουν το πώς η επιταχυνόμενη υποχώρηση των ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ από τον ρόλο τους ως παγκόσμιου αστυνόμου, δημιουργεί έναν κόσμο χωρίς κανόνες.

Η αλήθεια είναι πως η Αμερική είχε βαρεθεί τον ρόλο του οργάνου επιβολής της βασισμένης σε κανόνες τάξης που είχε δημιουργήσει, ακόμα και πριν την επιστροφή του Τραμπ. Η κυβέρνηση Μπάιντεν προσπαθούσε να απομακρυνθεί από τις κοστοβόρες στρατιωτικές παρεμβάσεις. Η επίθεση του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία έγινε λιγότερο από έξι μήνες μετά την χαοτική απόσυρση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν.

Η ευρύτερη αμερικανική περιστολή, ωστόσο, έχει επιταχυνθεί στη δεύτερη θητεία του Τραμπ. Οι ρωσικές και ισραηλινές ενέργειες της περασμένης εβδομάδας αποτελούν, με διαφορετικούς τρόπους, ένα ξεκάθαρο παράδειγμα αυτού. Μόνο μια παγκόσμια μορφή έχει τη δύναμη και την εξουσία, εάν επιλέξει να τα χρησιμοποιήσει, να χαλιναγωγήσει τόσο τον Πούτιν όσο και τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου του Ισραήλ: ο πρόεδρος των ΗΠΑ.

Το να έχουν οι ΗΠΑ έναν αλλοπρόσαλλο και απρόβλεπτο ηγέτη, δελεάζει άλλους να τραβήξουν το σκοινί. Η στροφή από μια τάξη που βασίζεται σε κανόνες, σε μια τάξη που βασίζεται στις συναλλαγές και την μονομερή δύναμη, παράγει ένα είδος αναρχίας και ταχείας εξάπλωσης της βίας.

Το ισραηλινό πλήγμα στην Ντόχα ήταν ιδιαίτερα σοκαριστικό αφού το Κατάρ, που συνεργάζεται με τις ΗΠΑ, υπήρξε κεντρικής σημασίας στις προσπάθειες διαμεσολάβησης για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα.

Η απρόκλητη επίθεση του Ισραήλ σε έδαφος ξένης χώρας μπορεί να θεωρηθεί μόνον ως μια κυνική απόπειρα να εκτροχιαστούν αυτές οι προσπάθειες. Μετά τον πόλεμό του κατά του Ιράν, ήταν το πιο πρόσφατο παράδειγμα της ατιμωρησίας με την οποία ενεργεί ο Νετανιάχου. Το Ισραήλ εξακολουθεί να πλήττει στόχους της Χεζμπολάχ στον Λίβανο παρά την κατάπαυση πυρός του Νοεμβρίου, και να καταλαμβάνει εκτάσεις και να εξαπολύει επιθέσεις στην μετά Άσαντ Συρία.

Το Κατάρ φιλοξενεί επίσης την μεγαλύτερη αμερικανική στρατιωτική εγκατάσταση στη Μέση Ανατολή. Αν οι ΗΠΑ είχαν πληροφορηθεί για την επίθεση του Ισραήλ μόλις την τελευταία στιγμή, αυτό υποδηλώνει πως ο Νετανιάχου νοιώθει ουσιαστικά ελεύθερος. Αν η Αμερική είχε ειδοποιηθεί νωρίτερα, αυτό υποδηλώνει πως επέτρεψε στο Ισραήλ να επιτεθεί σε έναν σημαντικό δυτικό σύμμαχο. Οποιαδήποτε από τις δυο πιθανότητες είναι ανησυχητική.

Εν τω μεταξύ, το υπουργείο Άμυνας της Μόσχας ισχυρίζεται ότι τα ρωσικά drones στόχευσαν μόνο την Ουκρανία, υποδηλώνοντας πως εκείνα που πέρασαν στην Πολωνία ήταν από λάθος. Πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες και οι στρατιωτικοί αναλυτές τους είναι πεπεισμένοι πως το περιστατικό ήταν μέρος υπολογισμένων ρωσικών προσπαθειών να δοκιμάσει τις άμυνες και την αποφασιστικότητα του ΝΑΤΟ. Όπως και να έχει, το Κρεμλίνο θα παρατηρούσε την αντίδραση –όπως και η Κίνα και η Νότια Κορέα.

To NATO έστειλε μαχητικά για να καταρρίψουν μερικά drones και πραγματοποίησε έκτακτη σύσκεψη για το περιστατικό. Τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ καταδίκασαν αμέσως την εισβολή ως «εσκεμμένη» και «άνευ προηγουμένου πρόκληση» από τη Ρωσία, και δήλωσαν την αλληλεγγύη τους με την Πολωνία. Αλλά η αμφίβολη αντίδραση του προέδρου των ΗΠΑ –που πρότεινε ότι το επεισόδιο «θα μπορούσε να ήταν λάθος»- εμπόδισε τη συμμαχία να παρουσιάσει την άμεση, ισχυρή και ενωμένη απάντηση που απαιτούνταν.

Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς οποιονδήποτε προηγούμενο πρόεδρο των ΗΠΑ να αντιδρά με τέτοια αμφιθυμία.

Ο Τραμπ επέστρεψε στην εξουσία δεσμευόμενης να τερματίσει τους «παντοτινούς πολέμους» της Αμερικής, εμφανίζοντας τον εαυτόν του ως ειρηνοποιό. Μέχρι σήμερα, ωστόσο, η ετοιμότητά του να τον τραβά από τη μύτη ο Πούτιν και η αποτυχία του να υλοποιήσει τις απειλές για επιβολή υψηλότερου τιμήματος στη Μόσχα, έχουν οδηγήσει μόνο σε μια κλιμάκωση της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία.

H ειρωνεία της υποχώρησης της Αμερικής από την παγκόσμια ηγεσία υπό τον Τραμπ είναι πως απειλεί να καλλιεργήσει την αστάθεια και τη σύγκρουση –στην οποία αργά ή γρήγορα είναι πιθανόν να συρθεί η μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη του κόσμου.

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation