Στο... σκοτάδι οι επεκτάσεις των συμβάσεων παραχώρησης

Βαθύ σκοτάδι καλύπτει τις προθέσεις του υπουργείου Υποδομών για τις επεκτάσεις των συμβάσεων παραχώρησης των οδικών αξόνων, ώστε να υλοποιηθούν πρόσθετα έργα και να μειωθεί το κόστος των διοδίων.

Παρά τις αρχικές εξαγγελίες του υπουργού Υποδομών Χρήστου Σπίρτζη, το θέμα φαίνεται πως έχει βαλτώσει. Η πλευρά του υπουργείου υποστηρίζει πως «ακόμα περιμένει τις προτάσεις των τεχνικών εταιρειών για τα πρόσθετα οδικά έργα που μπορούν να κατασκευαστούν, στην περίπτωση που επεκταθούν χρονικά οι συμβάσεις παραχώρησης». Στελέχη του κατασκευαστικού κλάδου απαντούν πως «οι προτάσεις έχουν κατατεθεί, χωρίς να υπάρχουν νεότερα εδώ και μήνες».

Οπως είχε εξηγήσει προ μηνών ο κ. Σπίρτζης, με βάση το μοντέλο που έχουν ήδη εφαρμόσει η Γαλλία και η Ιταλία, οι συμβάσεις παραχώρησης θα επεκτείνονταν ώστε να υλοποιηθούν με ιδιωτική χρηματοδότηση νέα έργα, όπως τα τμήματα Ιωάννινα - Κακαβιά (για να ολοκληρωθεί η Ιόνια Οδός), οδικός άξονας που θα συνδέει τις Μυκήνες με την Αρχαία Ολυμπία, κάθετοι άξονες της Ιονίας Οδού (π.χ. προς Αγρίνιο ή/και Πρέβεζα) κ.α. Μάλιστα είχε συσταθεί και ομάδα εργασίας στο υπουργείο Υποδομών, η οποία θα αναλάβει να υποστηρίξει την ΕΥ∆Ε/ΚΣΕΣΠ (σ.σ. την ειδική υπηρεσία του υπουργείου για τα έργα με συμβάσεις παραχώρησης) για την κατάθεση σχετικού φακέλου στην Ε.Ε., αν αποφασιστεί οριστικά η επέκταση των συμβάσεων.

Η Αττική Οδός

Ακολούθησαν, όμως, οι αναφορές παραγόντων του υπουργείου για την Αττική Οδό και για την επέκταση της υφιστάμενης σύμβασης κατά δύο χρόνια, οι οποίες προκάλεσαν αντιδράσεις. Ανώτατες πηγές του υπουργείου δεν αποκλείουν την παράταση της υφιστάμενης σύμβασης που λήγει τον Σεπτέμβριο του 2024. Επισημαίνουν, όμως, πως πιθανώς δεν θα είναι για δύο χρόνια, αλλά για όσο χρονικό διάστημα απαιτείται προκειμένου να κατασκευαστούν, με δαπάνη της Αττικής Οδού, συγκεκριμένα έργα, «φωτογραφίζοντας» την επέκταση του προαστιακού σιδηροδρόμου.

Πάντως, και αυτό το σχέδιο είναι αντικείμενο κριτικής, αν και το υπουργείο έχει υπογράψει από τις αρχές του έτους «Πλαίσιο Συναντίληψης» με την Αττική Οδό, με βάση το οποίο η εταιρεία αναλαμβάνει να εκπονήσει, με δικό της κόστος, το σύνολο των μελετών και ερευνών για σειρά νέων έργων στην Αττική.

Πρόκειται για την αναβάθμιση των υφιστάμενων ανισόπεδων κόμβων Μεταμόρφωσης και Λεονταρίου της Αττικής Οδού, τη δηµιουργία σταθµού µετεπιβίβασης στον Σιδηροδροµικό Σταθµό Κορωπίου, την επέκταση της ∆υτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Υµηττού στη Ραφήνα, την επέκταση του προαστιακού Σιδηροδρόµου στη Ραφήνα και στο Λαύριο, την οδική σύνδεση του Αεροδροµίου µε τη Ραφήνα καθώς και Αναβάθµιση του οδικού άξονα Σταυρού-Λαυρίου. Στο ίδιο πακέτο περιλαμβάνονται και οι μελέτες για τα συµπληρωµατικά έργα στον λιµένα Λαυρίου.

Το «Πλαίσιο Συναντίληψης» και οι πληροφορίες περί άμεσης διετούς παράτασης της σύμβασης παραχώρησης της Αττικής Οδού εξακολουθούν, πάντως, να προκαλούν αντιδράσεις. Κυρίως μεταξύ αυτών που υπενθυμίζουν πως αρχικά ο ίδιος ο υπουργός Υποδομών είχε μιλήσει για παράταση όλων των συμβάσεων παραχώρησης. Από το υπουργείο παραπέμπουν στις αποφάσεις που θα ληφθούν το αμέσως προσεχές διάστημα.

Την προηγούμενη εβδομάδα, πάντως, ο κ. Σπίρτζης, σε συνέντευξή του, υποστήριξε πως έχουν ήδη ξεκινήσει οι προμελέτες για τις επεκτάσεις της Αττικής Οδού, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται η επέκταση της λεωφόρου Κύμης μέχρι την Εθνική Οδό, η επέκταση της Δυτικής Περιφερειακής Υμηττού από την Κατεχάκη μέχρι τη Βουλιαγμένης, η επέκταση προς Λαύριο και προς Ραφήνα. Κατά τον υπουργό Υποδομών, «σύντομα» οι σύμβουλοι του υπουργείου θα ετοιμάσουν τα τεύχη δημοπράτησης του διαγωνισμού.

Το μεγάλο στοίχημα του υπουργείου, πάντως, συνδέεται με τον τρόπο που θα σχεδιαστεί ο διαγωνισμός. Θα περιλαμβάνεται, για παράδειγμα, στο νέο «πακέτο» και ο υφιστάμενος άξονας της Αττικής Οδού, η σύμβαση παραχώρησης του οποίου λήγει το 2024; Θα γίνουν δύο ξεχωριστοί διαγωνισμοί, ένας για την εκ νέου παραχώρηση του υφιστάμενου τμήματος της Αττικής Οδού και ένας για την κατασκευή και διαχείριση των επεκτάσεων; Είναι εφικτό κάτι τέτοιο από χρηματοοικονομικής πλευράς;

Η Ιταλία και η Γαλλία

Προς το παρόν στην κατασκευαστική αγορά περιμένουν τις οριστικές αποφάσεις του υπουργείου για τις επεκτάσεις των άλλων συμβάσεων παραχώρησης.

Στην Ιταλία, προ τριμήνου, είχε εγκριθεί η συμφωνία επέκτασης δύο συμβάσεων παραχώρησης για τέσσερα χρόνια, με τη δέσμευση των εταιρειών που τους διαχειρίζονται πως θα επενδύσουν περί τα 8,5 δισ. ευρώ σε νέα οδικά έργα. Οι εταιρείες που διαχειρίζονται τους δύο δρόμους -η Autostrade per I’Italia (ASPI) και η Societa Iniziative Austradai e Servizi (SIAS), θα χρησιμοποιήσουν τα πρόσθετα έσοδα από την επέκταση των συμβάσεων για να ολοκληρώσουν την κατασκευή του άξονα Asti - Cuneo (Α33).

Η συμφωνία προβλέπει πλαφόν στα έσοδα που μπορούν να έχουν οι δύο παραχωρησιούχοι από την πώληση των περιουσιακών τους στοιχείων στο τέλος των συμβάσεων (με τη διαφορά να πηγαίνει στο δημόσιο). Για να εγκρίνει τη συμφωνία η Κομισιόν, η ιταλική κυβέρνηση δεσμεύτηκε πως θα πραγματοποιήσει νέους διαγωνισμούς για την παραχώρηση δύο οδικών αξόνων που εκμεταλλεύεται σήμερα η SIAS και λήγουν το 2019. Ετσι θα ενισχυθεί ο ανταγωνισμός με την είσοδο νέων ομίλων στην ιταλική αγορά.

Αντίστοιχο σχέδιο, έπειτα από πολυετή διαπραγμάτευση, είχε υιοθετήσει το 2015 η Γαλλία, με στόχο την αναβάθμιση του εθνικού δικτύου. Οι συμβάσεις παραχώρησης επεκτάθηκαν στη Γαλλία κατά μόλις δύο χρόνια, με τη συμφωνία που πέτυχε ο τότε υπουργός Οικονομίας και σημερινός πρόεδρος της χώρας Emmanuel Macron να προβλέπει πως οι εργολάβοι θα επενδύσουν 4,2 δισ. ευρώ. Προέβλεπε, επίσης, πως αν τα έσοδα των παραχωρησιούχων από διόδια ξεπερνούσαν το 30% των αρχικών προβλέψεων, τότε η διαφορά θα πηγαίνει κατευθείαν στα ταμεία του δημοσίου.

Ο Macron υποστήριζε πως οι συμβάσεις παραχώρησης που είχαν υπογραφεί στο παρελθόν με εταιρείες όπως οι γαλλικές Vinci και Eiffage, η ισπανική Abertis και η αυστραλιανή Macquarie ήταν «γενναιόδωρες».