Καταθέσεις: Η πανδημία θύμισε στους Ελληνες το... μαξιλάρι

Τους τέσσερις πρώτους μήνες του 2020 συνεχίστηκε, σύμφωνα με την ΤτΕ, η άνοδος των καταθέσεων του εγχώριου ιδιωτικού τομέα στις ελληνικές τράπεζες.

Ειδικότερα, οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα σημείωσαν την περίοδο Ιανουαρίου 2019-Απριλίου 2020 σωρευτική αύξηση κατά 12 δισ. ευρώ ή 9%. Παρά το πολύ χαμηλό επίπεδο των επιτοκίων, η ανοδική πορεία της οικονομικής δραστηριότητας, η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος και η περαιτέρω βελτίωση της εμπιστοσύνης στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και του τραπεζικού συστήματος στη διάρκεια του 2019 αποτέλεσαν τους βασικούς παράγοντες που συνέβαλαν στην αύξηση των καταθέσεων.

Η εξάπλωση του ιού στις αρχές του τρέχοντος έτους και τα απαραίτητα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης που εφαρμόστηκαν από τον Μάρτιο του 2020, αν και οδήγησαν σε υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας, είχαν αυξητική επίδραση στις καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα. Κι αυτό διότι συνέβαλαν παράγοντες όπως:

• η δέσμη μέτρων πολιτικής για την ενίσχυση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών,
• η αναβολή καταναλωτικών ή άλλων δαπανών, καθώς και
• η αυξημένη προτίμηση για τραπεζικές καταθέσεις σε σχέση με άλλες τοποθετήσεις υψηλότερου κινδύνου.

Εκεί όμως που η πανδημία προκάλεσε μια αλλαγή στις κινήσεις των πολιτών ήταν στα μετρητά. Και αυτό γιατί, όπως προκύπτει από τα στοιχεία, από τα τέλη Φεβρουαρίου του 2020 καταγράφηκαν καθαρές εκροές τραπεζογραμματίων από το τραπεζικό σύστημα, δηλαδή οι πολίτες τράβηξαν μετρητά. Οπως μάλιστα σημειώνει η ΤτΕ, τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2020 καταγράφηκε, για πρώτη φορά από τον Ιούνιο του 2015, μηνιαία καθαρή εκροή τραπεζογραμματίων για δύο διαδοχικούς μήνες, η οποία, όμως, τον Μάιο σε μεγάλο βαθμό αποκλιμακώθηκε.

Αναλυτικότερα, οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα σημείωσαν την περίοδο Ιανουαρίου 2019-Απριλίου 2020 σωρευτική αύξηση κατά 12 δισ. ευρώ ή 9%. Οι καταθέσεις των νοικοκυριών κατέγραψαν άνοδο κατά 9 δισ. ευρώ ή 8%, ενώ ο ετήσιος ρυθμός αύξησής τους επιταχύνθηκε ελαφρά σε σύγκριση με τα τέλη του 2018. Η ανοδική πορεία των καταθέσεων των νοικοκυριών υποστηρίχθηκε από την επιταχυνόμενη ενίσχυση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος κατά το μεγαλύτερο μέρος της υπό εξέταση περιόδου.

Επιχειρήσεις

Η άνοδος των καταθέσεων των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων την περίοδο Ιανουαρίου 2019-Απριλίου 2020 προήλθε επίσης κατά κύριο λόγο από καταθέσεις μίας ημέρας (όψεως). Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των καταθέσεων αυτών, η χρήση των οποίων συνδέεται με τις τρέχουσες συναλλαγές στην πραγματική οικονομία, διατηρήθηκε περίπου σταθερός το 2019.

Στη συνέχεια επιταχύνθηκε σημαντικά τους πρώτους μήνες του 2020, πιθανόν αντανακλώντας τη συγκέντρωση διαθεσίμων από τις επιχειρήσεις κατά την περίοδο της πανδημίας, είτε για λόγους πρόνοιας έναντι μελλοντικών αναγκών είτε λόγω αναβολής πραγματοποίησης δαπανών ή και την πίστωση προϊόντος δανείου.

Το χρήμα σε κυκλοφορία

Σε αντίθεση με την εικόνα που περιγράφηκε για τον περασμένο Φεβρουάριο, το 2019 συνεχίστηκαν να καταγράφονται συστηματικά καθαρές εισροές τραπεζογραμματίων στο τραπεζικό σύστημα: η μέση μηνιαία καθαρή εισροή τραπεζογραμματίων διαμορφώθηκε σε περίπου 630 εκατ. ευρώ, έναντι 610 εκατ. ευρώ το 2018, και ήταν αισθητά εντονότερη στη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου.

Σύμφωνα με την TτE, ο περαιτέρω περιορισμός της αβεβαιότητας για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας το 2019 και η χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών, που υποκαθιστά τη χρήση μετρητών στις καθημερινές συναλλαγές, συνέβαλαν στην υποχώρηση της ζήτησης χρήματος σε φυσική μορφή.