Πρόσθετες δικλίδες για εξωδικαστική ρύθμιση ιδιωτών

Πιο αυστηρά κριτήρια ως προς την παροχή δυνατότητας σε φυσικά πρόσωπα μη εμπόρους να αιτούνται εξωδικαστικής ρύθμισης για τα χρέη τους ζητούν Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και τράπεζες, ενόψει της έναρξης της κοινοβουλευτικής συζήτησης για το νέο πτωχευτικό πλαίσιο.

Ο Κώδικας Διευθέτησης Οφειλών και Παροχής Δεύτερης Ευκαιρίας κατατέθηκε, τα ξημερώματα, στη Βουλή από το υπουργείο Οικονομικών και σύμφωνα με όλους τους εμπλεκόμενους, αποτελεί ένα γενναίο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση καθώς εντάσσει όλες τις προπτωχευτικές και πτωχευτικές διαδικασίες σε ενιαίο νομοθέτημα με κοινή αντίληψη, ενώ εισάγει αντικειμενικά κριτήρια για έννοιες όπως η παύση πληρωμών.

Ως εκ τούτου, αναμένεται να οδηγήσει σε πιο συστηματική και ομοιόμορφη ερμηνεία των σχετικών αποφάσεων από τα Δικαστήρια, παραδέχονται δικηγόροι και τραπεζικά στελέχη. Οι όποιες ενστάσεις από πλευράς τραπεζών και αρχών εστιάζονται στο πεδίο της εξωδικαστικής ρύθμισης χρεών για φυσικά πρόσωπα μη εμπόρους.

Με επιστολή της στο ΥΠΟΙΚ, η Τράπεζα της Ελλάδος ζητά να αυστηροποιηθούν τα κριτήρια, βάσει των οποίων παρέχεται η δυνατότητα σε ιδιώτη να υποβάλει αίτηση εξωδικαστικής ρύθμισης χρεών (προληπτική αναδιάρθρωση). Ειδικότερα, ζητείται να μπει ως προϋπόθεση η ύπαρξη οφειλών προς ταμεία και Εφορία που να ξεπερνούν το 30% των συνολικών χρεών του φυσικού προσώπου.

Η πρόταση επιδιώκει να περιορίσει την περίμετρο όσων μπορούν να κάνουν χρήση εξωδικαστικού συμβιβασμού, μειώνοντας τον κίνδυνο χιλιάδων προσφυγών από δανειολήπτες με ενήμερα ή ρυθμισμένα δάνεια, που χρωστούν μικρά ποσά στο Δημόσιο.

Ζήτημα αξιολόγησης της περιμέτρου θέτει, με αντίστοιχη επιστολή του στο ΥΠΟΙΚ, και το ΤΧΣ, το οποίο προτείνει η δυνατότητα εξωδικαστικής ρύθμισης να προσφέρεται σε φυσικά πρόσωπα που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, οι οποίες επήλθαν τους τελευταίους 3 με 6 μήνες και οδηγούν σε σημαντική μείωση του εισοδήματός τους.

Ταυτόχρονα, το ΤΧΣ ζητά να μην αποτελεί η προσφυγή δανειολήπτη στη διαδικασία εξωδικαστικού συμβιβασμού αναγκαστικά ένδειξη ή κριτήριο πιθανής αδυναμίας πληρωμής οφειλών προς τις τράπεζες (Unlikely to pay), ζήτημα που έχει διευθετηθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, καθώς η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (European Banking Authority - EBA) απάντησε θετικά. Αν βέβαια ο δανειολήπτης σταματήσει να εξυπηρετεί τα χρεολύσια, το δάνειο θα αναταξινομείται, με βάση τις προβλεπόμενες διαδικασίες.

Υπενθυμίζεται ότι οι τράπεζες ζητούσαν να περιοριστεί η δυνατότητα χρήσης της εξωδικαστικής ρύθμισης χρεών (προληπτική αναδιάρθρωση) μόνο για όσους βρίσκονται σε οικονομική αδυναμία και έχουν χρέη προς το Δημόσιο. Σε διαφορετική περίπτωση και με δεδομένο ότι δεν υπάρχουν πρόνοιες διατήρησης των ρυθμίσεων που έχουν συνάψει τράπεζες με οφειλέτες, υπάρχει ο κίνδυνος να διακοπεί η εξυπηρέτηση ενήμερων ή ρυθμισμένων δανείων, με την προσδοκία «κουρέματος» οφειλών.

Υπό το παραπάνω πρίσμα, οι προτάσεις TτΕ και ΤΧΣ θεωρείται ότι αποτελούν τη μέση οδό, προκειμένου να μη διαταραχθεί το πνεύμα του νομοθέτη και να περιορισθεί ο κίνδυνος κατάχρησης των διατάξεων του νέου πλαισίου από στρατηγικούς κακοπληρωτές.

Τέλος, οι τράπεζες όπως και το ΤΧΣ ζητούν να μην τεθεί σε ισχύ από 1η Ιανουαρίου του 2021, αν δεν ολοκληρωθεί η τεχνική προεργασία.

Παρέμειναν ίδια τα κριτήρια για υποβολή αίτησης πτώχευσης

Το σχέδιο νόμου που κατατέθηκε στη Βουλή περιορίζει την περίμετρο των φυσικών προσώπων που μπορούν να υποβάλουν αίτηση πτώχευσης, ορίζοντας ότι θα πρέπει να έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς Εφορία, Ταμεία ή/και τράπεζες, οι οποίες να ξεπερνούν το 40% των συνολικών τους υποχρεώσεων προς τον αντίστοιχο φορέα, για περίοδο τουλάχιστον έξι μηνών. Ταυτόχρονα, τίθεται και κριτήριο απόλυτου ποσού καθώς οι ληξιπρόθεσμες οφειλές θα πρέπει να υπερβαίνουν τις 30 χιλ. ευρώ.

Το υπό συζήτηση σχέδιο νόμου προβλέπει ότι μπορούν να αιτηθούν πτώχευσης ακόμη και ενήμεροι οφειλέτες. Οι τράπεζες φοβούνται πως η παραπάνω δυνατότητα, σε συνδυασμό με τις διατάξεις αυτόματης απαλλαγής από χρέη εντός έτους (σ.σ. εφόσον συντρέχουν τα σχετικά εισοδηματικά κριτήρια), θα λειτουργήσει ως θρυαλλίδα κύματος πτωχεύσεων.

Σε αυτή την περίπτωση, τα δικαστήρια θα βρεθούν αντιμέτωπα ακόμη και με δεκάδες χιλιάδες περιπτώσεις υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων, που εντάσσονται στην πτωχευτική διαδικασία, εξέλιξη που… ξυπνά εφιάλτες.

Ο βασικός λόγος που ο νόμος Κατσέλη κατέστη «εργαλείο» καταστρατήγησης, υπενθυμίζουν οι τράπεζες, ήταν η ανεπάρκεια των δικαστηρίων να ανταποκριθούν, έγκαιρα και με επάρκεια, στον αριθμό των υποθέσεων.

Έτσι, σωρεύτηκαν προς εκδίκαση χιλιάδες υποθέσεις, εξέλιξη που οδηγούσε στην υποβολή πρόσθετων αιτήσεων από στρατηγικούς κακοπληρωτές για να εξασφαλισθεί πολυετής προστασία από μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης.

Το ίδιο, αν και σε πιο περιορισμένη κλίμακα, μπορεί να συμβεί με τις πτωχεύσεις καθώς μέχρι την εκδίκαση της αίτησης, ο οφειλέτης διαθέτει προστασία από μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης.

Σημειώνεται πως παρότι οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις διατύπωσαν, κατά τη διαβούλευση, ήπιες παρατηρήσεις, κάποιες εκ των οποίων έγιναν αποδεκτές (π.χ. η δυνατότητά τους να διορίζονται και νομικά πρόσωπα ως διαχειριστές αφερεγγυότητας), τα funds που έχουν αγοράσει χαρτοφυλάκια συντάχθηκαν με τις τράπεζες, ασκώντας πίεση σε υψηλόβαθμο κυβερνητικό επίπεδο.