Ποιους αφορά και ποιοι «γλιτώνουν» τις 13 ώρες εργασία την ημέρα

Πολύς θόρυβος είχε δημιουργηθεί με τη δημοσιοποίηση της πρόθεσης του υπουργείου Εργασίας για αύξηση των προβλεπόμενων (νόμιμων) υπερωριών ανά ημέρα εργασίας, καθώς μια τέτοια πρόβλεψη, σύμφωνα με τα συνδικάτα, «ανοίγει την όρεξη» των εργοδοτών να νομιμοποιήσουν πρακτικές που ήδη ασκούσαν παράνομα, ενώ σύμφωνα με το υπουργείο απλώς εξίσωνε τους εργαζόμενους σε έναν εργοδότη, με αυτούς σε δύο.

Με τη δημοσιοποίηση του σχεδίου νόμου, του κειμένου δηλαδή που αφού περάσει από τη διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης και εγκριθεί από το υπουργικό συμβούλιο θα κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή, τα πράγματα φαίνεται πως ξεκαθαρίζουν, τόσο για το 13ωρο όσο και για την εργασία 10 ωρών την ημέρα, για 4 ημέρες την εβδομάδα, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, αλλά και τις ατομικές συμβάσεις με μειωμένο ωράριο, τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας ακόμη και ανά εβδομάδα αλλά και τη μείωση του κόστους των υπερωριών.

Έτσι, για παράδειγμα, το χρονικό διάστημα των περιόδων αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης, ήτοι η περίοδος αναφοράς της διευθέτησης του χρόνου εργασίας, μπορεί να ξεκινά από τη μία βδομάδα και να φθάνει έως και τους 12 μήνες. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι με βάση τις ανάγκες της επιχείρησης και υπό την προϋπόθεση ότι θα δεχθεί ο εργαζόμενος (εφόσον δεν υπάρχει σωματείο ή ένωση προσώπων), το ωράριο εργασίας μπορεί να διευθετείται ακόμη και ανά βδομάδα ή να παραμένει σε διευθέτηση συνεχώς.

Παράλληλα, δε, ορίζεται πως ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να αρνηθεί την παροχή της υπερωριακής εργασίας, χωρίς αυτός να θεωρείται λόγος καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του.

Βέβαια, οι ώρες υπερωρίας μπορούν να φθάνουν την ημέρα έως και 4, στον ίδιο εργοδότη, με τις συνολικές ώρες εργασίας την ημέρα, για έως 37 ημέρες τον χρόνο, να ανέρχονται σε 13.

Προσοχή όμως. Το νομοσχέδιο και συγκεκριμένα η αιτιολογική έκθεση που το συνοδεύει ξεκαθαρίζει ότι σε περιπτώσεις που προβλέπεται διάλειμμα εκτός ωραρίου, όπως ισχύει δηλαδή σε μεγάλες επιχειρήσεις σε τομείς του λιανικού εμπορείου όπως σούπερ μάρκετ αλλά και της βιομηχανίας, το 13ωρο δεν είναι εφικτό να εφαρμοστεί. Και αυτό γιατί σε αυτές τις περιπτώσεις, 13 ώρες εργασίας και 30 λεπτά διαλείμματος οδηγούν σε υπέρβαση της πρόβλεψης για υποχρεωτική 11ωρη ανάπαυση εντός 24 συνεχόμενων ωρών. Έτσι, στην πράξη, το 13ωρο σε αυτές τις περιπτώσεις παραμένει ανεφάρμοστο.

Σε κάθε περίπτωση, το νομοσχέδιο ξεκαθαρίζει ότι εργαζόμενοι απασχολούμενοι υπερωριακά δικαιούνται για κάθε ώρα νόμιμης υπερωρίας, έως τέσσερις ώρες ημερησίως και μέχρι τη συμπλήρωση 150 ωρών ετησίως, αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%.

Οι εισφορές

Παράλληλα, προβλέπεται ότι η απαλλαγή των προσαυξήσεων από ασφαλιστικές εισφορές σε υπερεργασία, υπερωρίες, νυκτερινά και αργίες επεκτείνεται και σε προσαυξήσεις υπερεργασίας, υπερωρίας, νυχτερινών και αργιών που προβλέπονται από Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, καθώς και σε προσαυξήσεις που χορηγούνται οικειοθελώς από τον εργοδότη.

Όσο για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, ορίζεται ρητά πως το χρονικό διάστημα των περιόδων αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης (διευθέτηση χρόνου εργασίας) αυξάνεται στους 12 μήνες, από 6 μήνες που ήταν, ενώ δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερο της μίας εβδομάδας.

Έτσι, σε επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως 40 ωρών εβδομαδιαίως επιτρέπεται να συμφωνείται ότι για μία χρονική περίοδο (περίοδος αυξημένης απασχόλησης) ο εργαζόμενος θα απασχολείται δύο ώρες την ημέρα επιπλέον των οκτώ ωρών, υπό την προϋπόθεση ότι οι επιπλέον ώρες αφαιρούνται από τις ώρες εργασίας μιας άλλης χρονικής περιόδου (περίοδος μειωμένης απασχόλησης).

Μάλιστα, αντί της μείωσης των ωρών εργασίας, επιτρέπεται να χορηγείται στον εργαζόμενο ανάλογη ημερήσια ανάπαυση (ρεπό) ή ανάλογη προσαύξηση της ετήσιας άδειας με αποδοχές ή συνδυασμός μειωμένων ωρών, ημερών αναπαύσεως και ημερών αδείας. Και σε αυτή την περίπτωση ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να αρνηθεί την παροχή της επιπλέον αυτής εργασίας, αν δεν είναι σε θέση να την εκτελέσει και η άρνησή του δεν είναι αντίθετη με την καλή πίστη. Αυτή η άρνηση του εργαζομένου να παράσχει την επιπλέον εργασία δεν συνιστά λόγο καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του.

Η καταβαλλόμενη αμοιβή κατά το χρονικό διάστημα της διευθέτησης είναι ίση με την αμοιβή 40 ωρών εβδομαδιαίως ή για λιγότερες ώρες, αν το ωράριο είναι μικρότερο.

Ακόμη, καταργείται ο ρητός χρονικός προσδιορισμός της ατομικής σύμβασης (ημερήσια ή εβδομαδιαία ή δεκαπενθήμερη ή μηνιαία), καθώς η διάρκεια της σύμβασης μερικής απασχόλησης μπορεί να είναι οποιαδήποτε συμφωνήσουν τα συμβαλλόμενα μέρη.

Προβλέπεται δυνατότητα παροχής υπερωρίας στην εκ περιτροπής απασχόληση. Να σημειωθεί ότι στην περίπτωση της εκ περιτροπής εργασίας δεν τίθεται θέμα πραγματοποίησης υπερεργασίας, αφού η υπερεργασιακή απασχόληση σχετίζεται αποκλειστικά με την υπέρβαση του συμβατικού εβδομαδιαίου ωραρίου των 40 ωρών.

Επομένως, η απασχόληση του εκ περιτροπής εργαζομένου κατά την 9η ώρα καθώς και οι επόμενες (10η ώρα κ.λπ.) θεωρούνται ως υπερωρίες και αμείβονται με προσαύξηση 40%.