Κρίσιμο ντιμπέιτ για το νέο ενεργειακό μοντέλο της Ευρώπης

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία έχει ένα νέο στόχο: όχι μόνο την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, αλλά πλέον και τον Βλαντιμίρ Πούτιν και την εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο, γράφει το Politico.

Η επίθεση του Ρώσου προέδρου στην Ουκρανία ενεργοποιεί τη συντονισμένη ευρωπαϊκή δράση προκειμένου να στερέψει μια βασική πηγή χρήματος για τη Μόσχα. Κάτι τέτοιο έχει εξαγγελθεί επανειλημμένα, αλλά ουδέποτε υλοποιήθηκε.

Τα πράγματα τώρα έχουν αλλάξει, όμως. Την προηγούμενη Τρίτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα πακέτο μέτρων έκτακτης ανάγκης που, εάν εφαρμοστούν πλήρως, θα μπορούσαν να μειώσουν την εξάρτηση της ΕΕ από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου κατά τα δύο τρίτα φέτος και εντελώς ως το τέλος της δεκαετίας.

Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι η επιτάχυνση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας αποτελεί «στρατηγική επένδυση στην ανεξαρτησία μας».

Μεγάλο μερίδιο της εξοικονόμησης θα προέλθει από την εξεύρεση νέων προμηθευτών φυσικού αερίου. Ωστόσο, σύμφωνα με σχετική δήλωση του επικεφαλής της Πράσινης Συμφωνίας Φρανς Τίμερμανς, η ΕΕ επιθυμεί να αρπάξει την «τεράστια ευκαιρία» και να προωθήσει ταχύτερα τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Η Επιτροπή επιχειρεί για άλλη μια φορά να αξιοποιήσει στο έπακρο μια κρίση. Πριν από δύο χρόνια έθεσε την Πράσινη Συμφωνία στον πυρήνα του σχεδίου ανάκαμψης μετά την πανδημία. Τώρα η ίδια συμφωνία, που έχει στόχο να καταστήσει την ΕΕ κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, δίνει τη δυνατότητα στις Βρυξέλλες να συσπειρώσει τις εθνικές πρωτεύουσες στον αγώνα κατά του Πούτιν.

Η κίνηση δεν είναι χωρίς ρίσκο. Η άνοδος των τιμών στην ενέργεια θα θέσει σε δοκιμασία την όρεξη για περισσότερες δημόσιες επενδύσεις για το κλίμα. Πρώτο τεστ η άτυπη σύνοδος κορυφής στις Βερσαλλίες αυτή την εβδομάδα. Θα «καταργηθούν» σταδιακά οι ρωσικές εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, επιταχύνοντας ορισμένες πτυχές της Πράσινης Συμφωνίας και εξασφαλίζοντας νέες προμήθειες φυσικού αερίου;

Μια τέτοια κίνηση θα έβλαπτε πολύ τον Πούτιν. Τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι περισσότερο από το ένα τρίτο του συνολικού κρατικού προϋπολογισμού της Ρωσίας. Η Ευρώπη λαμβάνει το 75% του ρωσικού φυσικού αερίου και το 60% των εξαγωγών αργού πετρελαίου της.

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Πούτιν καταστρέφει την εμπορική θέση της χώρας του», δήλωσε ο Thane Gustafson, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Georgetown της Ουάσιγκτον και συγγραφέας του «Klimat: Russia in the Age of Climate Change».

Οι 27 αποχρώσεις του πράσινου

H ΕΕ αρχίζει να υλοποιεί το σχέδιο. Η Γερμανία, υπερβαίνοντας τις συστάσεις της Επιτροπής, σχεδιάζει να επιταχύνει την ανάπτυξη της αιολικής και ηλιακής ενέργειας με στόχο έως το 2035 να φτάσει σχεδόν το 100% των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Χώρες της Βόρειας και Δυτικής Ευρώπης πιέζουν επίσης για επιτάχυνση νομοθετικών πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, δήλωσε διπλωμάτης. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, η μεγαλύτερη ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ζήτησε να τεθεί πιο ψηλά ο πήχης.

Ακόμη και πιο δύσπιστες χώρες δίνουν πια ψήφο εμπιστοσύνης στο σχέδιο των Βρυξελλών για απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα.

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr

FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

Διακομματική ομάδα από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη ζήτησε από την Επιτροπή την περασμένη εβδομάδα να ενισχύσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας υπό το πρίσμα της εισβολής, αν και ταυτόχρονα δέχεται τη χρήση άνθρακα, προτείνοντας να εξεταστεί η θέσπιση μιας «νέας στρατηγικής υπέρ των πόρων στερεών ορυκτών καυσίμων». Ο Τίμερμανς είπε ότι βραχυπρόθεσμα μπορεί να χρειαστεί οι χώρες να κάψουν λιγνίτη για να αναπληρώσουν το ρωσικό φυσικό αέριο.

Απεργία ρεύματος

Ορισμένοι πολιτικοί προωθούν την ανάγκη εξοικονόμησης ενέργειας ως θυσία για το ευρύτερο καλό. Ολοι πρέπει να προσπαθήσουν να μειώσουν τη χρήση ενέργειας, για να δημιουργηθεί «πλήρης ενεργειακή ανεξαρτησία», δήλωσε ο Γάλλος υπουργός Οικονομίας Μπρουνό Λεμέρ.

«Αν θέλετε να πληγώσετε τον Πούτιν, κάντε οικονομία στην ενέργεια», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Κλίματος και Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ), εάν οι Ευρωπαίοι χαμήλωναν τους θερμοστάτες τους μόνο κατά 1 βαθμό, η ζήτηση φυσικού αερίου θα κατρακυλούσε κατά 10 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως -περίπου το 6% των τρεχουσών ρωσικών εισαγωγών.

Με αφορμή τον πόλεμο, πράσινες ομάδες στη Γερμανία επαναλαμβάνουν προτάσεις για χαμηλότερα όρια ταχύτητας στους αυτοκινητόδρομους, ώστε να εξοικονομηθούν καύσιμα.

Πολιτικό και οικονομικό κόστος

Ο Πούτιν συσπειρώνει μεν τους υπέρμαχους της Πράσινης Συμφωνίας, ωστόσο μια τόσο δραματική αλλαγή στις ενεργειακές και κλιματικές πολιτικές της Ενωσης δημιουργεί ήδη άγχος.

Οι αγρότες πανικοβλήθηκαν. Ο επίτροπος Γεωργίας Γιάνους Βοϊτσιεχόφσκι παραδέχτηκε ότι οι Βρυξέλλες ενδέχεται να χρειαστεί να επανεξετάσουν μέρος του προγράμματος.

Και ενώ η Γερμανία έχει δηλώσει ότι εργάζεται για την εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων για το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο, μέχρι στιγμής έχει απορρίψει τα αιτήματα για εμπάργκο. Ο Χάμπεκ προειδοποίησε ότι η άμεση διακοπή των εισαγωγών θα έθετε σε κίνδυνο την «κοινωνική ειρήνη», με υψηλές τιμές ενέργειας. Αν και πράσινος αντικαγκελάριος, άνοιξε μάλιστα το παράθυρο για μια βραδύτερη πορεία προς την απανθρακοποίηση.

Συντηρητικοί πολιτικοί στη χώρα επίσης έχουν ζητήσει να καθυστερήσει η προγραμματισμένη σταδιακή κατάργηση άνθρακα -κάτι που η κυβέρνηση έχει μέχρι στιγμής απορρίψει.

«Μια άμεση έξοδος από τις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας είναι κατανοητή με συναισθηματικούς όρους, αλλά χωρίς αντικατάσταση θα είναι ακριβή», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Βαυαρίας Μάρκους Σόντερ. «Δεν θα πρέπει να κλείσουμε οτιδήποτε λειτουργεί -αυτό ισχύει και για τον άνθρακα και για την πυρηνική ενέργεια».

Η PGE, η μεγαλύτερη εταιρεία κοινής ωφελείας της Πολωνίας, άδραξε τα πρόσφατα σχόλια του Τίμερμανς ότι οι χώρες που εξαρτώνται από τον άνθρακα μπορεί να συνεχίσουν να καίνε λιγνίτη πριν μεταπηδήσουν στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, λέγοντας ότι δικαιώνεται ο σκεπτικισμός αναφορικά με την ταχεία κατάργηση του άνθρακα. Η Πολωνή υπουργός Περιβάλλοντος Αννα Μόσκβα κάλεσε την ΕΕ να αναστείλει το σύστημα εμπορίας ρύπων και την προσπάθεια μείωσης των εκπομπών Fit for 55. «Ας επικεντρωθούμε στην ασφάλεια και την ενεργειακή ανεξαρτησία της Ενωσης», είπε.

Η Ιταλία, που εισάγει το 90% του φυσικού αερίου της, και μάλιστα το 40% από τη Ρωσία, γνωρίζει καλά τις επώδυνες πολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις από τη μείωση της εισαγόμενης ρωσικής ενέργειας. Τη Δευτέρα, όταν στις Βρυξέλλες η Φον ντερ Λάιεν εξήγγειλε την ενεργειακή ανεξαρτησία της Ενωσης, στεκόταν στο πλευρό του Ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι.

Οι προτεραιότητες του Ντράγκι αποσκοπούν στη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας μέσω νέων πηγών φυσικού αερίου και ενεργοποίησης εργοστασίων άνθρακα.

Η Ελλάδα επίσης έχει προτείνει τη σύσταση ενός ευρωπαϊκού ταμείου αλληλεγγύης για να μετριαστεί το πλήγμα από την άνοδο των τιμών στους καταναλωτές, γράφει το Politico.

Ο Ντράγκι και άλλοι ηγέτες αντιμετωπίζουν τη σκληρή πολιτική πραγματικότητα της προσπάθειας να πείσουν τους ψηφοφόρους ότι μια εποχή με τιμές ρεκόρ στην ενέργεια είναι ευκαιρία για περισσότερες και όχι λιγότερες δημόσιες δαπάνες για την ενεργειακή μετάβαση. Οι δαπάνες για καθαρή ενέργεια θα μειώσουν τελικά τους λογαριασμούς, είπε.

Ομως, «οι πολίτες δεν θα ακούσουν αυτό το μήνυμα, γιατί απλώς φοβούνται ότι δεν έχουν πια τη δυνατότητα να θερμάνουν το σπίτι τους. Αυτό πρέπει να το αντιμετωπίσουμε με την αίσθηση του επείγοντος, αν θέλουμε να συνεχιστεί η υποστήριξη των πολιτικών μας», δήλωσε ο Ντράγκι.

Ο Τίμερμανς παραδέχτηκε ότι θα είναι επώδυνο για την Ευρώπη να τιμωρήσει τον Πούτιν για τη «βαρβαρότητά» του στην Ουκρανία. Η αρχή μας, είπε, είναι: «Οποιο μέτρο λάβουμε θα έχει κόστος. Αρκεί να μπορούμε να το αντέξουμε».