Τα… αδύναμα σήματα που στέλνουν οι Βρυξέλλες

Η πολυαναμενόμενη ομιλία της Προέδρου της Κομισιόν για την κατάσταση και το μέλλον της ΕΕ πέρασε και δεν… άγγιξε. Πλέον χαρακτηρίζεται τυπικά State of the Union, καθώς αυτά που ειπώθηκαν την Τετάρτη στο Στρασβούργο δεν έδωσαν απαντήσεις στα καυτά θέματα της Ευρώπης, ειδικά σε ότι αφορά την Ουκρανία αλλά και στην στρατηγική αναφορικά με την κρίση στη Μέση Ανατολή.

Σε ότι αφορά την Ουκρανία η πρόταση της Ευρώπης για τις εγγυήσεις ασφαλείας παράμένει… υπό διερεύνηση, ενώ η δήλωση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ότι η ΕΕ έχει σχέδιο για την αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία προκάλεσε άμεση γερμανική αντίδραση.

Άλλο ερώτημα που παρέμεινε να αιωρείται είναι ποια είναι η θέση της Φον Ντερ Λάιεν στην απόφαση του Ισραηλινού Προέδρου να περικυκλώσει τη Γάζα με ισραηλινά στρατεύματα.

Η Φον Ντερ Λαιεν δήλωσε μεν ότι θα έρθουν κυρώσεις κατά «ισραηλινών εξτρεμιστικών υπουργών» όμως ποια είναι τα κριτήρια και ποιος θα αποφασίσει τα ονόματα που μπορεί να μπουν στην σχετιική λίστα; Κάλεσε επίσης για διακοπή του ελεύθερου εμπορίου με το Ισραήλ. Αυτό όμως αποφασίζεται μόνο από τους 27 ηγέτες της ΕΕ.

Από το γραφείο της Προέδρου μίλησαν για δυσμενείς συγκυρίες που έστρεψαν την κοινή γνώμη αλλού. Εκείνη την ημέρα τα ρωσικά drones έμπαιναν στον εναέριο χώρο της Πολωνίας, ενώ ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη χτύπησαν στόχους της Χαμάς στη Ντόχα του Κατάρ.

Υπό πίεση

Η Ούρσουλα Φον Ντερ Λαιεν φαίνεται να έχει δεμένα τα χέρια της. Μόλις τον Ιούλιο γλύτωσε πρόταση μομφής με επίκεντρο κατάχρηση εξουσίας. Λίγες ώρες πριν την εκφώνηση της ομιλίας της, άρχισαν να διαρρέονται σενάρια στους δημοσιογράφους για νέα πρόταση μομφής η οποία εν τέλει κατατέθηκε από την ριζοσπαστική αριστερά.

Η πρόταση δύσκολα θα περάσει καθώς η φον ντερ Λάιεν έχει την υποστήριξη της πλειοψηφίας εντός της Ευρωβουλής. Όμως θα είναι δέσμια των τυχών ανταλλαγμάτων που θα θελήσουν οι «δικοί» της ευρωβουλευτές ώστε να την ξαναστηρίξουν.

Επίσης, η Πρόεδρος της Κομισιόν θα πρέπει να επιστρέψει στο Στρασβούργο για να απαντήσει στις κατηγορίες και να υπεραμυνθεί των αποφάσεών της.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

Όμως, δεν είναι μόνο η ηγεσία του Εκτελεστικού Οργάνου της ΕΕ που παλεύει να βρει φωνή και κύρος. Ποιος παρακολουθεί τι κάνει και πώς τοποθετείται ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ο οποίος εκπροσωπεί τους 27 ηγέτες; Ο Πορτογάλος Αντόνιο Κόστα, στα πηγαδάκια των Βρυξελλών έχει το παρατσούκλι «Casper» (από το ομώνυμο καρτούν με ένα άσπρο φιλικό φαντασματάκι που κάνει όμως «ζαβολιές» άθελα του).

Για παράδειγμα, τις τελευταίες ημέρες, ο Κόστα πραγματοποιεί επισκέψεις σε όλες τις Ευρωπαϊκές Πρωτεύουσες. Τα Μέσα Ενημέρωσης όμως δεν φαίνεται να παρακολουθούν την «εκστρατεία» καθώς ούτε αυτός τοποθετείται καθαρά επί των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ένωση. Όταν ο Ντ. Τουσκ βρισκόταν στην θέση του Κόστα, οποιαδήποτε δήλωση ήταν αντικείμενο συζήτησης αλλά και πυξίδα για την πορεία της ΕΕ.

Βέβαια, κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι οι θητείες του Τουσκ συνέδεσαν με την χρηματοπιστωτική κρίση στην ΕΕ και γι’ αυτό τον λόγο οι αγορές έδειχναν ενδιαφέρον στα λεγόμενα του. Και τώρα όμως υπάρχουν κρίσεις αλλά αυτές είναι γεωπολιτικές.

Απευθύναμε σχετική ερώτηση σε αρμόδιο αξιωματούχο των Βρυξελλών. Η απάντηση που έλαβε το Euro2day.gr είναι ότι η έλλειψη στιβαρής (concrete response) από τον Κόστα έχει να κάνει με το γεγονός ότι στα κρίσιμα θέματα που αναφέραμε δεν υπάρχει κοινή στάση των 27.

«Ο κ. Κόστα θα μπορούσε να παρουσιάσει τις δικές του απόψεις. Όμως ο αντίκτυπος εντός της ΕΕ και οι αντιδράσεις θα έφερναν χειρότερα αποτελέσματα και χάος» ανέφερε η πηγή.

Όσο περνάει ο καιρός τόσο γίνεται πιο ξεκάθαρο ότι η ΕΕ έχει πολυφωνία και όχι ομοφωνία. Αποφάσεις για σοβαρά θέματα δύσκολα εξετάζονται στις Συνόδους Κορυφής των 27 και παραπέμπονται στο δείπνο των ηγετών που είναι off the record. Εκεί διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχει κοινή γραμμή.

Πάνω στην πολυφωνία στοχεύει ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ για να περάσει τις θέσεις του στο Ουκρανικό. Κάτι ανάλογο κάνει και ο Β. Νετανιάχου.

Τι όμως άφησε να εννοηθεί η Πρόεδρος της Κομισιόν περί τούτου στην Ομιλία της;

Ότι όποιο κράτος δεν ευθυγραμμίζεται με τη γραμμή των σκληροπυρηνικών ενδέχεται να έχει συνέπειες. Πριν αλέκτωρ λαλήσει τρις, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπαν κατηγόρησε την Φον Ντερ Λαιεν ότι χρησιμοποίησε την λέξη «Ουκρανία» 35 φορές, ενώ εκτόξευσε απειλές για περικοπή χρηματοδότησης της ΕΕ σε όποιον αρνείται να ακολουθήσει τη γραμμή των Βρυξελλών».

«Η φον ντερ Λάιεν πρέπει να φύγει. (Έχουμε) τεράστιες προκλήσεις, σφοδρές συζητήσεις. Αλλαγές έρχονται, είτε μας αρέσει είτε όχι», υποστήριξε ο Ούγγρος πρωθυπουργός στο Χ.

Η Πρόεδρος της Κομισιόν, θα επιχειρήσει να συρρικνώσει την ίδια την Επιτροπή μέσα στο 2026 ώστε να είναι, είπε, πιο ευέλικτη και λιγότερο γραφειοκρατική. Αυτό σημαίνει όμως και περισσότερες εξουσίες στα χέρια της.

Θέλει επίσης να καταργηθεί η ομοφωνία. «Υποστηρίζω το δικαίωμα πρωτοβουλίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Και πιστεύω ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε ειδική πλειοψηφία σε ορισμένους τομείς, για παράδειγμα, στην εξωτερική πολιτική. Είναι καιρός να απελευθερωθούμε από τα δεσμά της ομοφωνίας»

Από εδώ και πέρα οι Σύνοδοι Κορυφής και οι συγκρούσεις εντός των 27 αναμένονται έντονες. Η Φον Ντερ Λαιεν θα κληθεί να παρουσιάσει προτάσεις που θα βρουν και τους 27 σύμφωνους. Μερικοί διερωτώνται εάν έχει το κύρος να επιβληθεί ή αν διαρκώς θα σχοινοβατεί σε μια λεπτή κλωστή, αναμένοντας γραμμή από το Βερολίνο, την Πολωνία και την Γαλλία.

Εάν κρίνουμε από το πόσο λίγο ασχολήθηκαν τα Μέσα ενημέρωσης με την ομιλία της (πέραν από την αναμετάδοση της), έχει δύσκολο έργο μπροστά της.

Μια όμως τοποθέτηση της, μας προκάλεσε ενδιαφέρον αν και δεν δόθηκε ιδιαίτερο βάρος επι τούτου. Είπε η Φον Ντερ Λαιεν: Βρισκόμαστε στο χείλος - ή ακόμα και στην αρχή - μιας ακόμη παγκόσμιας κρίσης υγείας. Ως γιατρός στην εκπαίδευση, είμαι συγκλονισμένη από την παραπληροφόρηση που απειλεί την παγκόσμια πρόοδο σε όλα, από την ιλαρά μέχρι την πολιομυελίτιδα. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο σήμερα μπορώ να ανακοινώσω ότι η ΕΕ θα ηγηθεί μιας νέας Πρωτοβουλίας για την Παγκόσμια Ανθεκτικότητα στην Υγεία».

Εάν βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας τέτοιας κρίσης τότε η Πρόεδρος της Κομισιόν θα έπρεπε να καταθέσει λεπτομέρειες επ αυτού…