Πώς η αγροδιατροφή μπορεί να γίνει πυλώνας στήριξης του τουρισμού

Κάποια πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία, σκιαγραφούν τη δυναμική που μπορεί να αναπτυχθεί μέσα από τη συνεργασία των επιχειρήσεων στην εστίαση και στη φιλοξενία με τον πρωτογενή τομέα.

Πώς η αγροδιατροφή μπορεί να γίνει πυλώνας στήριξης του τουρισμού

Ο τουρισμός αποτελεί έναν από τους πιο ζωτικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, συνεισφέροντας το 2024 (χρόνια που καταρρίφθηκε άλλο ένα ρεκόρ σε αφίξεις και έσοδα) 13% στο ΑΕΠ ήτοι 30,2 δισ. ευρώ. 

Ωστόσο, όπως επισημαίνει η διαΝΕΟσις σε έρευνά της με τίτλο «Τουρισμός και Αγροδιατροφή στην Ελλάδα», ο ελληνικός τουρισμός δείχνει σε μεγάλο βαθμό να είναι μονοδιάστατος, καθώς σχεδόν η καθολική πηγή εσόδων προέρχεται από τις υπηρεσίες φιλοξενίας και εστίασης. Μια εναλλακτική πηγή τουριστικών εσόδων μπορεί να αποτελέσει ο κλάδος της αγροδιατροφής και συγκεκριμένα η καλύτερη διασύνδεσή του με το τουριστικό προϊόν. 

Μια σύνδεση, η οποία συγχρόνως αναδεικνύει και εκφάνσεις του θεματικού (και εναλλακτικού) τουρισμού, όπως είναι ο γαστρονομικός και αγροτουρισμός. «Η διασύνδεση αυτή θα μπορούσε να καταστήσει το ελληνικό τουριστικό προϊόν πιο ανθεκτικό, ελκυστικό και βιώσιμο, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι τα οφέλη του μπορούν να διαχυθούν πιο αποτελεσματικά στην ευρύτερη οικονομία», επισημαίνεται στην έκθεση της διαΝΕΟσις.

Η δυναμική που αναπτύσσεται

Κάποια πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία, σκιαγραφούν τη δυναμική που μπορεί να αναπτυχθεί μέσα από τη συνεργασία των επιχειρήσεων στην εστίαση και στη φιλοξενία με τον πρωτογενή τομέα.

Συγκεκριμένα: 

  • Το 30% των δαπανών του εγχώριου τουρισμού πηγαίνει στην εστίαση, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των δαπανών του εισερχόμενου τουρισμού φτάνει στο 18%.
  • Το 73,3% των προμηθειών των ξενοδοχείων αφορά σε τρόφιμα και ποτά.
  • Το 60% περίπου των Ελλήνων ξενοδόχων προτιμούν να προμηθεύονται για τις επιχειρήσεις τους εγχώρια αγροδιατροφικά προϊόντα.
  • Το 30,4% των προμηθειών των ξενοδοχείων σε τρόφιμα/ποτά προέρχεται απευθείας από τους εγχώριους παραγωγούς.
  • Από τους 32 φορείς της αγροδιατροφής, 7 προμηθεύουν απευθείας τουριστικές μονάδες και 12 προμηθεύουν εστιατόρια. Κανένας από τους αγροτικούς συνεταιρισμούς δεν συνεργάζεται απευθείας με τουριστικές μονάδες ή εστιατόρια, ενώ από τους υπόλοιπους φορείς, τα μικρότερα σχήματα φαίνεται να έχουν αναπτύξει τέτοιες απευθείας σχέσεις.
  • Όσοι συνεργάζονται απευθείας με καταλύματα, κατά μέσο όρο διοχετεύουν σχεδόν 31% της παραγωγής τους σε αυτά, ενώ όσοι προμηθεύουν απευθείας εστιατόρια δίνουν περίπου 28% της παραγωγής τους.

Τα «συν» και τα «πλην»

Από την έρευνα προκύπτει ότι υπάρχει μια γενικευμένη τάση για προμήθεια αγροτικών προϊόντων από τους εγχώριους παραγωγούς. 

Όπως επισημαίνουν οι συμμετέχοντες από τον κλάδο του τουρισμού, υπάρχουν πλεονεκτήματα από την ένταξη εγχώριων/τοπικών προϊόντων στα μενού τους, ενώ αρκετοί παρατηρούν μια στροφή των επισκεπτών υπέρ του παραδοσιακού, υγιεινού φαγητού.

Στο πλαίσιο της σχέσης κόστους και ποιότητας, τα εγχώρια προϊόντα είναι πιο ανταγωνιστικά σε σχέση  με τα αντίστοιχης ποιότητας από το εξωτερικό. 

Αν και η προμήθεια αποκλειστικά τοπικών προϊόντων είναι μια διαδικασία που πολλές φορές μπορεί να περικλύει περιορισμούς, εντούτοις οι επιχειρήσεις θεωρούν ότι διευρύνοντας τη γκάμα των προϊόντων τις καθιστά περισσότερο ευέλικτες. 

Μάλιστα, η διεύρυνση αυτή οδηγεί κάποιες επιχειρήσεις στον τουρισμό και στην εστίαση να λειτουργούν αντίστροφα, δηλαδή να σχεδιάζουν το μενού τους βάσει των προϊόντων που έχουν στη διάθεσή τους από τους ντόπιους παραγωγούς. 

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.grFOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

Από την άλλη όμως δεν απουσιάζουν και οι προκλήσεις με εκ των βασικότερων να είναι η διαθεσιμότητα και η έγκαιρη παράδοση των αγροτικών προϊόντων. 

Οι επιχειρήσεις που μετείχαν στην έρευνα, χαρακτηρίζουν τη διαδικασία προμήθειας τροφίμων και ποτών ως ιδιαιτέρως απαιτητική. Από την άλλη βέβαια, μπορεί η εξεύρεση τοπικών παραγωγών να είναι δύσκολη, όμως όταν επιτευχθεί περιορίζει τα προβλήματα των logistics

Ενώ για τις τουριστικές μονάδες όλα τα εμπόδια που εξετάστηκαν φαίνεται να παίζουν κάποιο ρόλο, για τους φορείς της αγροδιατροφής τα εμπόδια της «κάλυψης της γκάμας», της «έλλειψης τυποποίησης» και της «αναποτελεσματικής συνεργασίας» δεν φαίνεται να θεωρούνται σημαντικά. Από την άλλη, εκφράζουν μεγαλύτερη αγωνία από τις τουριστικές μονάδες σε ό,τι αφορά την «απουσία συντονιστικού φορέα σε περιφερειακό επίπεδο.

Οι φορείς της αγροδιατροφής παρουσιάζονται ιδιαίτερα ενθουσιώδεις για τη λύση της online πλατφόρμας ενημέρωσης και παραγγελιών, όπως επίσης και για τη λύση του προγράμματος θεματικού τουρισμού, στο πλαίσιο του οποίου να λειτουργεί ένα τοπικό σύμφωνο ποιότητας, σε σύγκριση με τις τουριστικές μονάδες.

Ο γαστρονομικός τουρισμός

Ο γαστρονομικός τουρισμός διευκολύνει τη σύνδεση του αγροδιατροφικού κλάδου με το τουριστικό προϊόν, αρκεί τα στοιχεία του πρωτογενή τομέα να αξιοποιούνται κατάλληλα, η αγορά των επισκεπτών να τμηματοποιείται επιτυγχάνοντας την κατάλληλη στόχευση, ο όποιος αρνητικός αντίκτυπος να περιορίζεται και, τελικά, να εξασφαλίζεται ότι «ο γαστρονομικός τουρισμός θα φέρνει ψωμί στο τραπέζι όλων.

Όλο και περισσότεροι τουρίστες, συναρτούν την εντύπωση που σχηματίζουν για έναν τουριστικό προορισμό με τις γαστρονομικές εμπειρίες που βιώνουν, ειδικά σε μέρη με πλούσιο ιστορικό και πολιτιστικό υπόβαθρο (π.χ. χώρες της Μεσογείου) (Mora κ.ά., 2021).

Στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετές πρωτοβουλίες, που προσφέρουν στους τουρίστες γαστρονομικές εμπειρίες. 

«Ελληνικό Πρωινό»

Το πιο γνωστό και ολοκληρωμένο πρόγραμμα που σχετίζεται με τον γαστρονομικό τουρισμό στη χώρα μας είναι το «Ελληνικό Πρωινό». Το πρόγραμμα αυτό είναι εγχείρημα του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) και σκοπός του είναι να εμπλουτίσει το πρωινό που προσφέρεται από τα ελληνικά ξενοδοχεία με ιδιαίτερα ελληνικά προϊόντα και παραδοσιακά τοπικά πιάτα από κάθε περιοχή της Ελλάδας (Λεγάκη, 2021).

Σήμα πιστοποίησης της εντοπιότητας «We do local»

Το σήμα «We do local» δημιουργήθηκε το 2014 από την «Ανώνυμη Εταιρεία Προώθησης Επιχειρήσεων που Στηρίζουν την Τοπική Παραγωγή & Φιλοξενία και απευθύνεται σε επιχειρήσεις με προϊόντα και υπηρεσίες που προωθούν και ενισχύουν τον τοπικό πολιτισμό, την τοπική γαστρονομία και τη βιωσιμότητα της τοπικής παραγωγής (Λεγάκη, 2021).

Δίκτυο επιχειρήσεων «Αegean Cuisine»

Η πρωτοβουλία «Αegean Cuisine» είναι ένα δίκτυο μελών-επιχειρήσεων των νησιών του Νοτίου Αιγαίου που δημιουργήθηκε με σκοπό την αξιοποίηση της αιγαιοπελαγίτικης οινογαστρονομίας, προς όφελος της ανάδειξης και προβολής των τοπικά παραγόμενων προϊόντων, ιδιαίτερα των κρασιών, αλλά και της δημιουργίας και προώθησης του θεματικού τουρισμού των νησιών (Αποστολίδη, 2019). 

Ειδικό σήμα ποιότητας για την «Ελληνική Κουζίνα»

Αποτελεί την παλαιότερη πρωτοβουλία, αφού θεσμοθετήθηκε το 1999 από τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (ΕΟΤ), ενώ από το 2014 βρίσκεται υπό την αιγίδα του υπουργείου Τουρισμού (Τσακοπούλου, 2022). Έχει τριετή διάρκεια και πιστοποιεί ότι οι επιχειρήσεις της εστίασης προσφέρουν εδέσματα που βασίζονται στην ελληνική γαστρονομική παράδοση (π.χ. επτά εδέσματα ελληνικής ή τοπικής κουζίνας, προσφορά «ελληνικής σαλάτας» κατά τους θερινούς μήνες, προσφορά τουλάχιστον τεσσάρων ελληνικών τυριών, χρήση αποκλειστικά έξτρα παρθένου ελαιόλαδου ελληνικής παραγωγής για τις σαλάτες) (Υπουργείο Τουρισμού, 2020). 

Σήματα που χορηγούνται από τις «Αγροδιατροφικές Συμπράξεις»

Δυνάμει του άρθρου 9 του Νόμου 4015/2011 δόθηκε για πρώτη φορά η δυνατότητα στις περιφερειακές αυτοδιοικήσεις της χώρας να συστήσουν «Αγροδιατροφικές Συμπράξεις», οι οποίες αποτελούν αστικές, μη κερδοσκοπικές εταιρείες, στις οποίες συμπράττουν φορείς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, με βασικό σκοπό την ανάδειξη, προβολή και προώθηση των διατροφικών προϊόντων που παράγονται στα διοικητικά όρια της κάθε Περιφέρειας. Μια από τις πιο ενεργές Συμπράξεις είναι αυτή της Περιφέρειας Κρήτης, η οποία έχει δημιουργήσει και κατοχυρώσει τα σήματα «Κρήτη-Γενέτειρα αξιών», «κρητική κουζίνα», «κρητικές γεύσεις» και «κρητικό δεκατιανό», μεταξύ άλλων (Χατζάκη, 2019).

Πρωτοβουλίες που προϋποθέτουν ειδική επίσκεψη

Διαδρομές

Μια πρωτοβουλία γαστρονομικού τουρισμού που λαμβάνει χώρα κυρίως στην ύπαιθρο και απευθύνεται σε ταξιδιώτες που επιθυμούν να γνωρίσουν την τοπική γαστρονομία και τον οινικό πολιτισμό μιας περιοχής είναι οι γαστρονομικές και οινικές διαδρομές. Οι διαδρομές αυτές περιλαμβάνουν διαδοχικές επισκέψεις σε περιοχές με αγροτική δραστηριότητα, περιηγήσεις σε οινοποιεία, επισκέψεις σε καταστήματα με παραδοσιακά προϊόντα, βόλτες στη φύση και γεύματα σε εστιατόρια ή παραγωγικές εγκαταστάσεις, μεταξύ άλλων (Παρασκευαΐδου, 2021). 

ΣΧΟΛΙΑ ΧΡΗΣΤΩΝ

v
Απόρρητο