Η Λερναία Ύδρα του επιτελικού κράτους

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Σε οποιαδήποτε κρίση αυτό που «μετράει» είναι ο χρόνος αντίδρασης και το τελικό αποτέλεσμα.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, η προαναγγελία δημιουργίας ενός «επιτελικού κράτους», προ τετραετίας, το οποίο θα διοικούσε αυτόν τον τόπο κατά τρόπο ευέλικτο και αποτελεσματικό, έχοντας ταχείς χρόνους αντίδρασης, αποτέλεσε θεάρεστη είδηση.

Τέσσερα χρόνια μετά, ωστόσο, πού βρισκόμαστε; Σε μία νέα κυβέρνηση 63 υπουργών, αναπληρωτών υπουργών και υφυπουργών, η οποία συμπληρώνεται από μία ομάδα άλλων 63 γενικών και ειδικών γραμματέων, διότι και αυτοί στην κυβέρνηση ανήκουν, καθώς ο διορισμός τους αφορά ευθέως το Μέγαρο Μαξίμου.

Στην πραγματικότητα, δηλαδή, είμαστε σε μια κυβέρνηση 126 μελών, επικεφαλής της οποίας είναι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Κοντολογίς, μια κεντρική διοίκηση 127 προσώπων.

Εάν, τώρα, σε αυτή την κεντρική διοίκηση προσθέσουμε και εκείνες του πρώτου και του δεύτερου βαθμού αυτοδιοίκησης (έρχονται και οι εκλογές τους το φθινόπωρο), τότε το πράγμα ξεφεύγει εντελώς. Για παράδειγμα, δείτε το οργανόγραμμα της Περιφέρειας Αττικής (συνημμένο στη δεξιά στήλη «Συνοδευτικό Υλικό»).

Σύμφωνα με αυτό, υπό τον περιφερειάρχη Γ. Πατούλη, υπάρχουν 16 αντιπεριφερειάρχες, 7 γενικές διευθύνσεις, 79 διευθύνσεις και περίπου 360 τμήματα. Αυτά δε όλα μόνο στην Περιφέρεια Αττικής, εκ των συνολικά 13 Περιφερειών που διαθέτει η χώρα μας.

Πόσο αποτελεσματικά, όμως, είναι όλα αυτά; Ποια είναι η σχέση κόστους-οφέλους από αυτή την εξίσωση και ποιο το τελικό αποτέλεσμα για τον φορολογούμενο πολίτη;

Χαρακτηριστικό παράδειγμα όλου αυτού η υπόθεση των πυρκαγιών, που τόσο ταλανίζει τον τόπο μας. Όταν ο φίλτατος Γκολντάμερ, τον οποίο έχει επανειλημμένως μνημονεύσει η στήλη, περιέγραφε την ανάγκη δημιουργίας ενός ευέλικτου και αποτελεσματικού σχήματος για τον συντονισμό της πρόληψης αλλά και της αντιμετώπισης πυρκαγιών, αναφερόταν ακριβώς σε αυτό το «μαμούθ», το οποίο βεβαίως εκείνη την εποχή δεν είχε καν τις σημερινές του διαστάσεις.

Αναφερόταν στην ανάγκη ύπαρξης ενός επιτελικού σχήματος, περιορισμένου μεγέθους, το οποίο θα μπορούσε να παραγάγει θετικό αποτέλεσμα σε μικρό χρονικό διάστημα. Να είναι ικανό, δηλαδή, να δρα άμεσα και αποτελεσματικά. Είμαστε σήμερα εκεί; Εάν κρίνουμε από την πυρκαγιά που κατατρώει τις σάρκες της Ρόδου εδώ και 7 ημέρες, μάλλον όχι.

Το ερώτημα κρίσιμης σημασίας στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι εάν οι δυνάμεις πυρόσβεσης, επίγειες και εναέριες, ήσαν αρκετές για την ταχεία καταπολέμηση της φωτιάς, όσο κυριότερα, εάν υπήρχε πρόληψη κατά αυτής. Η διοικητική μηχανή, εκ του αποτελέσματος, φαίνεται να μην έκανε καλά τη δουλειά της σε ό,τι αφορά στην πρόληψη, όποιο κι αν ήταν το μέγεθός της. Με άλλα λόγια, πέραν του μεγέθους, αυτό που έχει καταλυτική σημασία είναι και οι προτεραιότητες του σχεδιασμού της.

Πώς, όμως, είναι δυνατόν να αναδυθεί μία ενιαία φιλοσοφία, η οποία θα διέπει τη λειτουργία ολόκληρου του οργανισμού, όταν αυτός έχει διαστάσεις μαμούθ; Ενός «μαμούθ» το οποίο παραπέμπει ευθέως στο λεγόμενο πελατειακό κράτος, διότι ας μην έχουμε ψευδαισθήσεις, πολλοί εξ αυτών των διορισμών αφορούν στην ικανοποίηση της κομματικής μηχανής, μέσω κρατικών διορισμών, όπως είθισται στο πελατειακό μοντέλο που ακολουθεί η χώρα μας εδώ και χρόνια.

Έτσι, όμως, για ποιο επιτελικό κράτος μπορούμε να μιλάμε; Πού βρίσκεται η ειδοποιός διαφορά σε όλα αυτά, αν όχι στο ότι τα πρόσωπα αλλάζουν και το τελικό αποτέλεσμα παραμένει φτωχό…