Το διεθνές δίκαιο που... χάθηκε στον δρόμο

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα,

Επιχαίρει ο φίλτατος Σταύρος Παπασταύρου, υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, για την χθεσινή  επισημοποίηση της συμμετοχής των Chevron και HELLENiQ Energy στον διαγωνισμό έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων νοτίως της Κρήτης, επικαλούμενος και την γεωπολιτική σημασία του πράγματος, όμως τον… γαμπρό στον τέλος τον ξυρίζουν. Και στην συγκεκριμένη περίπτωση, “κουρέας” ενδέχεται να αποδειχθεί η Τουρκία.

Και τούτο, καθώς πλέον θα δοκιμαστεί στην πράξη ή άλλως πώς, “επί του πεδίου”, η αποφασιστικότητα τόσο της γείτονος να υπερασπισθεί το διαβόητο -και νομικά ανυπόστατο κατά την Ελλάδα και την ΕΕ - τουρκολιβυκό μνημόνιο, όσο και της Ελλάδας, των δικαιωμάτων της βάσει του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θαλάσσης.

Θα δοκιμαστεί, με άλλα λόγια, στην πράξη, τι ακριβώς υπερισχύει στην υπόθεση των υδρογονανθράκων: η διεθνής “έννομη” τάξη ή το δίκαιο του ισχυροτέρου. Διότι, ας μην τρέφουμε αυταπάτες, περί αυτού πρόκειται.

Θα είναι μία “δοκιμή”, δε, η οποία θα διαδραματιστεί, όταν και όποτε ωριμάσουν οι διαδικασίες ως προς αυτό, καθ’ήν ώρα το διεθνές δίκαιο δεν συνιστά τίποτε περισσότερο από ένα… κουρελόχαρτο, όπως αποδεικνύεται πλέον καθημερινά.

Αυτήν την ώρα που σημειώνονται οι παραπάνω χαρμόσυνες εξελίξεις περί τις έρευνες υδρογονανθράκων, έχει ανασταλεί η προκλητικότητα που εξακολουθητικά επιδεικνύει η Τουρκία έναντι της Ελλάδας αλλά και της Κύπρου; Έχει ανασταλεί η κατοχή άνω του ενός τρίτου της μεγαλονήσου; Έχει ξεχαστεί η εθνική ντροπή της Κάσσου; Έχουν τερματιστεί οι κάθε λογής παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου εκ μέρους της Τουρκίας, στις οποίες περιττεύει καν να αναφερθούμε;

Αντίστοιχα, στον άμεσο περίγυρό μας, συνάδει με τις προβλέψεις του διεθνούς δικαίου η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ή συνιστά μία κραυγαλέα παραβίασή τους, με την οποία, παρά τον διετή και πλέον πόλεμο που μαίνεται μεταξύ των δυο πλευρών, εμφανίζεται πλέον να συμβιβάζεται η διεθνής κοινότητα, με προεξάρχοντα τον Αμερικανό πρόεδρο Τραμπ;

Η πρόσφατη επίθεση του Ισραήλ στο Κατάρ, αντίστοιχα, συνάδει με το διεθνές δίκαιο; Δεν εξετάζω εάν έπραξε ορθώς ή μη ένας εκ των κυριοτέρων συμμάχων της χώρας μας, στοχεύοντας τους τρομοκράτες της Χαμάς αλλά εάν οι πράξεις του αυτές συνάδουν με το διεθνές δίκαιο και η απάντηση είναι μάλλον προφανής.

Ακόμη και στο πεδίο της διπλωματικής ορθότητας, όπως αυτή ορίζεται από τις προβλέψεις του διεθνούς δικαίου περί κυρίαρχων κρατών, ήταν δέουσα και εντέλει προσήκουσα η πρόσφατη συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών, Γ. Γεραπετρίτη αλλά και του ίδιου του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον γόνο Χαφτάρ;

Ακριβώς, όμως, όπως η έλλειψη διεθνούς αναγνώρισης του καθεστώτος Χαλίφα Χαφτάρ στην Ανατολική Λιβύη δεν απέτρεψε την ελληνική πολιτεία να συναντηθεί με τον Γενικό Διευθυντή του Ταμείου για την Ανάπτυξη και Ανασυγκρότηση της Λιβύης, και υιό του Χαλίφα Χαφτάρ, Μπελγκασέμ Χαφτάρ επειδή τούτο κρίθηκε σκόπιμο στο πλαίσιο των ενεργειών για την αποτροπή κύρωσης του τουρκολιβυκού μνημονίου από το Κοινοβούλιο της Βεγγάζης, έτσι και όσοι σήμερα παραβιάζουν την διεθνή νομιμότητα επικαλούνται, ο καθένας από την σκοπιά του, τα δικά τους “δίκαια” συμφέροντα.

Η Τουρκία επικαλείται την ονείρωξη της γαλάζιας πατρίδας, η Ρωσία την απώλεια παλαιών εδαφών της, το Ισραήλ το αποτρόπαιο των πράξεων της Χαμάς και η μόνη ειδοποιός διαφορά είναι ότι, ο καθένας στο μέτρο του, είναι σε θέση να επιβάλλει τις επιδιώξεις του επί του πεδίου, παρά τις όποιες περί του αντιθέτου προβλέψεις του διεθνούς δικαίου.

Περιττεύει, δε, να ανοίξουμε αυτήν την ώρα κουβέντα κατά πόσον ο ΟΗΕ απέτυχε του σκοπού του και τι θα μπορούσε να πράξει ο διεθνής περίγυρος.

Το μόνο χρήσιμο συμπέρασμα από την… κατάντια στην οποία έχει περιέλθει σήμερα η έννοια του διεθνούς δικαίου -και όχι μόνον εξαιτίας των παραπάνω περιπτώσεων παραβίασής του – είναι ότι η κυριαρχία κρατών, όπως η Ελλάδα ή διεθνικών οντοτήτων, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, διασφαλίζεται μόνον δια της αποτρεπτικής και αμυντικής ικανότητάς τους.

Δίχως αυτήν, το διεθνές δίκαιο παραμένει κενό περιεχομένου και αντικείμενο επίκλησης -κυρίως- των αδυνάμων.