Γιατί η ευρωπαϊκή προσέγγιση σε Κίνα-Ρωσία δεν δουλεύει

Ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Ουάνγκ Γι είπε πρόσφατα σε Ευρωπαίους αξιωματούχους πως το Πεκίνο δεν θέλει να δει τη Ρωσία να χάνει στην Ουκρανία. Αυτό δεν θα πρέπει να αποτελεί έκπληξη· δεν είναι προς το συμφέρον της Κίνας να δει τον γιγαντιαίο πυρηνικά εξοπλισμένο γείτονά της να αποσταθεροποιείται, κάτι που θα μπορούσε να είναι το αποτέλεσμα μιας ήττας. Επίσης δεν θέλει να δει την ανάδυση μιας φιλελεύθερης Ρωσίας που θα μπορούσε να γυρίσει την πλάτη της στη συνεργασία με το Πεκίνο. Γι’ αυτό οι δυτικές προσπάθειες να πιέσουν την Κίνα απλά να εγκαταλείψει τον Πούτιν, χωρίς να περιγράφουν ένα τέλος στον πόλεμο που θα διασφάλιζε συνέχεια του καθεστώτος στη Ρωσία, δεν έχουν αποφέρει αποτέλεσμα.

Αντί να λάβει υπόψη τις ανησυχίες της Κίνας, η Ευρώπη έχει διατηρήσει μια μαξιμαλιστική θέση. Έχει διακηρύξει δημοσίως στόχους που προβλέπουν την επιστροφή της Ουκρανίας στα σύνορα του 1991 και τη δίκη Ρώσων εγκληματιών πολέμου, συμπεριλαμβανομένων των ανώτατων ηγετών της χώρας -κάτι που δεν δίνει σήμα στο Πεκίνο πως η ΕΕ θέλει σοβαρά μια διαπραγματευμένη λύση την οποία θα μπορούσε να ανεχθεί το Κρεμλίνο.

Επιπλέον, η Κίνα πιστεύει πως ακόμα και αν πράγματι ασκούσε πίεση στο Κρεμλίνο, δεν θα είχε ουσιαστικά κίνητρα από τη Δύση ως αντάλλαγμα. Η στρατηγική de-risking της ΕΕ, που καθοδηγείται από γνήσιες ανησυχίες για την υπερεξάρτηση από την Κίνα, δεν θα φύγει και ούτε και οι αμερικανικοί περιορισμοί που στόχο έχουν να καταπνίξουν τις τεχνολογικές φιλοδοξίες του Πεκίνου καθώς ανεβάζει ταχύτητα ο αγώνας στην τεχνητή νοημοσύνη. Οι έντονες επικρίσεις της Δύσης για την υποστήριξη που παρέχει το Πεκίνο στη Μόσχα συνοδεύονται από μια πιο σιωπηρή αντίδραση στη δραματική αύξηση των αγορών ρωσικού πετρελαίου από την Ινδία και συνεπώς την παροχή γραμμής ζωής στη ρωσική πολεμική οικονομία -ωθώντας την Κίνα να συμπεράνει πως η Ευρώπη και η Αμερική είναι υποκρίτριες.

Στον τέταρτο χρόνο του πολέμου, οι όποιες ελπίδες πως η Ρωσία θα μπορούσε να ηττηθεί ξεκάθαρα έχουν πετάξει από καρό. Οι στόχοι της Δύσης είναι πιο μέτριοι: να διασφαλιστεί πως η Ουκρανία θα επιβιώσει ως ένα ανεξάρτητο κράτος. Το Πεκίνο δεν αντιτίθεται σε αυτό, αλλά με τον Πούτιν να αρνείται να κάνει πίσω, με έναν αλλοπρόσαλλο Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο και την Ευρώπη να μη δείχνει σημάδια πως θα χαλαρώσει έναντι της Κίνας οικονομικά, το Πεκίνο δεν βλέπει κάποιο κίνητρο για να αλλάξει πορεία.

Επιπλέον, έχει ένα ζωτικής σημασίας συμφέρον να ενισχύσει μια συνεργασία με τη Ρωσία, που θα είναι όλο και περισσότερο με τους όρους της Κίνας. Το Πεκίνο προετοιμάζει τη Μόσχα για μακροπρόθεσμο κατώτερο εταίρο, και σε αντίθεση με τη Δύση, προετοιμάζεται για μια μετα-πουτινική Ρωσία καλλιεργώντας δεσμούς με όλους τους παίκτες που μπορεί μια μέρα να διαμορφώσουν την πορεία του Κρεμλίνου.

Η Κίνα δεν είναι ιδιαίτερα εντυπωσιασμένη από τα εργαλεία καταναγκασμού που προσπαθεί να χρησιμοποιήσει η Ευρώπη, όπως οι πιο πρόσφατες κυρώσεις. Το Πεκίνο έχει δείξει την ικανότητά του να δημιουργεί προσαρμόσιμες υποδομές που έχουν σχεδιαστεί για να στηρίξουν τη Ρωσία. Οι νέοι περιορισμοί της ΕΕ σε δυο περιφερειακές τράπεζες απλά θα εδραιώσουν τον ρόλο τους ως των ειδικευμένων εργαλείων της κινεζικής κυβέρνησης για εμπόριο με τη Μόσχα. Η Κίνα έχει επίσης δείξει πως μπορεί να προβαίνει αποτελεσματικά σε αντίποινα, και η ικανότητά της να εκμεταλλεύεται την εξάρτηση της Δύσης από τα κρίσιμα ορυκτά έχει απλώς ενισχύσει την αυτοπεποίθηση του Πεκίνου. Η Κίνα θα μπορούσε επίσης να κυνηγήσει τις αλυσίδες προμήθειας των ουκρανικών κατασκευαστών drones, που βασίζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό σε κινεζικά εξαρτήματα.

Η Κίνα δεν πρόκειται να εγκαταλείψει σύντομα τη Ρωσία, και το να καθίσταται η απογοήτευση για την πραγματικότητα αυτή ως μια από τις οργανωτικές αρχές της κινεζικής πολιτικής της Ευρώπης δεν θα βοηθήσει -ακόμα και αν οι Βρυξέλλες συνεχίσουν να κατακρίνουν το Πεκίνο για ηθικολογικούς λόγους. Ως προς την υποστήριξη της Ουκρανίας, πέραν των μέτρων που συμφωνήθηκαν στην πρόσφατη σύνοδο του ΝΑΤΟ, η ΕΕ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το πλεονέκτημά της για να διατηρήσει την απρόσκοπτη πρόσβαση της Ουκρανίας σε κινεζικά εξαρτήματα drones, εντείνοντας ταυτόχρονα την προσπάθεια αντιμετώπισης αυτής της κρίσιμης ευπάθειας μέσω εγχώριας κατασκευής και συνεργασιών με τις ΗΠΑ. Τέλος, οι δίαυλοι επικοινωνίας με την Κίνα για τον πόλεμο στην Ουκρανία θα πρέπει να παραμείνουν ανοικτοί και ρεαλιστικοί.

Από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας το 2022, ένα σπάνιο φωτεινό σημείο πολυμερούς διπλωματίας ήταν ο ρόλος του Πεκίνου στο να καταστεί σαφές στον Πούτιν ότι η χρήση πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία θα έχει ολέθριες συνέπειες για τη Ρωσία -συμπεριλαμβανομένων των σχέσεών της με την Κίνα. Αν ο πόλεμος κλιμακωθεί και πάλι, η συνεργασία με την Κίνα μπορεί να είναι καθοριστική για τον περιορισμό του Κρεμλίνου. Η Ευρώπη δεν πρέπει να θέσει σε κίνδυνο αυτή την ευκαιρία.

*Ο συγγραφέας του άρθρου είναι διευθυντής του Carnegie Russia Eurasia Center στο Βερολίνο.

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation