Citigroup: Οι συμβιβασμοί και τα ανοικτά μέτωπα

Οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης συμφώνησαν ότι η Ελλάδα έχει πετύχει τα «περισσότερα από τα συμφωνηθέντα προαπαιτούμενα» για τη διάσωσή της και, υπό την αίρεση της περαιτέρω επιβεβαίωσης «τις επόμενες ημέρες» της εφαρμογής τους, επικύρωσε τη νέα εκταμίευση από το ESM 10,3 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα. Η πρώτη υποδόση ύψους 7,5 δισ. ευρώ θα εκταμιευτεί τον Ιούνιο, ενώ οι υπόλοιπες υποδόσεις θα εξαρτηθούν από την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων (που σχετίζονται με το ταμείο ιδιωτικοποιήσεων, την τραπεζική διακυβέρνηση και τον ενεργειακό τομέα).

Πρόκειται για εκταμίευση ποσού μεγαλύτερου από τα 5,7 δισ. ευρώ που προβλέπονταν αρχικά, το οποίο έρχεται να προστεθεί στα 21,4 δισ. ευρώ που έχει ήδη χορηγήσει το ESM στο πλαίσιο του τρίτου προγράμματος διάσωσης ύψους 86 δισ. ευρώ, αλλά και ανεξόφλητα δάνεια ύψους 220 δισ. ευρώ.

Σχέδιο για ελάφρυνση χρέους, όμως οι βασικές αποφάσεις θα καθυστερήσουν

Το Eurogroup συμφώνησε πως η ελάφρυνση χρέους, όταν και αν συμφωνηθεί, θα πρέπει να επικεντρωθεί στον περιορισμό των μικτών χρηματοδοτικών αναγκών της Ελλάδας κάτω του 15% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και 20% μακροπρόθεσμα.

Ωστόσο, τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους βραχυπρόθεσμα, δηλαδή πριν το 2018, είναι περιορισμένα και αφορούν στην «εξομάλυνση του προφίλ αποπληρωμής του EFSF» και στην αποφυγή της αύξησης του επιτοκιακού περιθωρίου κατά 200 μ.β. επί ανεξόφλητων δανείων ύψους 11,3 δισ. ευρώ προς το EFSF. Ακόμα και η μεταφορά των κερδών ANFA/SMP -που προέκυψαν το 2013/2014- καθυστερεί μέχρι το 2018. Οποιεσδήποτε άλλες ενέργειες ελάφρυνσης του χρέους «θα ανακοινωθούν στο τέλος του προγράμματος στα μέσα του 2018», θα τελούν υπό την αίρεση πολιτικής έγκρισης από το Eurogroup (κατόπιν αιτήματος του ΔΝΤ) και θα εξαρτώνται από την «πλήρη εφαρμογή του προγράμματος». Το ΔΝΤ παραμένει στο περιθώριο για τώρα, αν και αναμένεται να επανεκτιμήσει την απόφασή του για συμμετοχή στο πρόγραμμα «πριν το τέλος του 2016». Ο Πολ Τόμσεν σημείωσε πως το ΔΝΤ έχει κάνει «μια σημαντική υποχώρηση» στις διαπραγματεύσεις.

Μετά από έξι χρόνια διασώσεων, παραμένει αβέβαιη η βιωσιμότητα του χρέους

Η εκταμίευση των 10,3 δισ. ευρώ είναι οπωσδήποτε θετική είδηση βραχυπρόθεσμα για την Ελλάδα. Απομακρύνει τον κίνδυνο αθέτησης πληρωμών 1,5 δισ. ευρώ προς το ΔΝΤ και 2,3 δισ. ευρώ προς την ΕΚΤ πριν το τέλος του έτους.

Παρέχει πόρους για να αποπληρωθεί περίπου το ήμισυ των ληξιπρόθεσμων οφειλών της κυβέρνησης, βοηθώντας ώστε να χαλαρώσει η εγχώρια θέση ρευστότητας και πιθανότατα δίνει τη δυνατότητα στην ΕΚΤ να επαναφέρει το waiver στα ελληνικά ομόλογα στις 2 Ιουνίου, παρέχοντας μια φθηνότερη πηγή χρηματοδότησης για τις ελληνικές τράπεζες. Αυτό θα οδηγήσει σε κάποιες βελτιώσεις στις βραχυπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές, αν και η Citi εκτιμά πως η δημοσιονομική λιτότητα που εγκρίθηκε πρόσφατα αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο εμπόδιο.

Ωστόσο, η απροθυμία των Ευρωπαίων πιστωτών να λάβουν κάποια πιο αποφασιστική δέσμευση για την ελάφρυνση του χρέους είναι ένα αρνητικό νέο, αν και σε μεγάλο βαθμό αναμενόμενο. Διατηρεί αβέβαιη την επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές και πιθανότατα καθυστερεί τη συμπερίληψη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, μέχρις ότου το δημόσιο χρέος κριθεί βιώσιμο από την ΕΚΤ/ΕΕ. Η πολιτική αβεβαιότητα στην Ελλάδα πιθανότατα θα διατηρηθεί, αν και η αόριστη δέσμευση για ελάφρυνση του χρέους θα μπορούσε να δώσει κάποιο πολιτικό κεφάλαιο στον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος υπόσχεται συμφωνία για ελάφρυνση του χρέους από τότε που εξελέγη, τον Ιανουάριο του 2015.

Τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους το 2018 υπολείπονται των συστάσεων του ΔΝΤ

Η Citi σημειώνει πως τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για ελάφρυνση του χρέους που συμφωνήθηκαν στο Eurogroup, και τα οποία συνοδεύονται από μια μακριά λίστα κριτηρίων, δεν είναι ούτε λεπτομερή, ούτε ιδιαίτερα μακρόπνοα. Η ανακοίνωση του Eurogroup άφησε μάλιστα να εννοηθεί ότι ίσως να μη χρειαστούν -«τα μέτρα αυτά θα εφαρμοστούν αν μια επικαιροποίηση της ανάλυσης βιωσιμότητας του χρέους δείξει πως είναι απαραίτητα για να επιτευχθεί το συμφωνημένο όριο των μικτών χρηματοδοτικών αναγκών».

Περιλαμβάνουν κυρίως α) την εξαγορά ορισμένων υφιστάμενων δανείων μέσω της φθηνότερης χρηματοδότησης του ESM (υποθέτουμε τα δάνεια του ΔΝΤ, από τα οποία μέχρι τότε θα μένουν μόνο 10 δισ. ευρώ) και β) κάποια στοχευμένη αναδιάρθρωση χρέους δανείων μόνο του EFSF (131 δισ. ευρώ), «για να καθησυχαστεί το ΔΝΤ και χωρίς να επέρχεται επιπλέον κόστος για χώρες που συμμετείχαν αρχικά στο πρόγραμμα ή το EFSF. Η πρόταση του ΔΝΤ για αποκατάσταση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας προέβλεπε βαθιά αναδιάρθρωση όλων των υφιστάμενων δανείων του επίσημου τομέα (εξαιρουμένων μόνο των δανείων του ΔΝΤ), με παράταση των λήξεων έως και κατά 30 χρόνια, ξεκάθαρο όριο 1,5% στα επιτόκια και μακρές περιόδους χάριτος μέχρι το 2040.

Αποφεύγεται η βραχυπρόθεσμη κρίση, όμως τα μακροπρόθεσμα ζητήματα παραμένουν

Οι πιστωτές της ευρωζώνης έδειξαν προθυμία να αποφευχθεί μια ελληνική κρίση σαν την περυσινή, όμως μικρή επιθυμία να αποκαταστήσουν τη δημοσιονομική και οικονομική βιωσιμότητα της Ελλάδας. Θέλουν το ελληνικό χρέος να γίνει εξυπηρετήσιμο, αν η Ελλάδα τηρήσει το πρόγραμμα διάσωσης. Το ΔΝΤ έχει κάνει πίσω στις απαιτήσεις του για δέσμευση εμπροσθοβαρούς και ουσιαστικής ελάφρυνσης του χρέους.

Η έλλειψη δέσμευσης ελάφρυνσης χρέους και η επαναβεβαίωση των υπερβολικά φιλόδοξων στόχων της διάσωσης (πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2018, από περίπου 0% σήμερα) υποδηλώνουν πως η αποκατάσταση της μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής βιωσιμότητας της Ελλάδας δεν είναι αυτό που καθοδηγεί τις αποφάσεις των Ευρωπαίων πιστωτών αυτή τη στιγμή.

Όπως δήλωσε την Τρίτη ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, «θα λάβουμε την απόφαση όταν πρέπει να τη λάβουμε. Τώρα έχω εγώ τη νομιμοποίηση και το 2018 θα την έχουν αυτοί που θα επιλέξουν το 2017 οι Γερμανοί πολίτες». Αυτό, κατά την εκτίμηση της Citi, εξακολουθεί να αφήνει έναν αυξημένο κίνδυνο να υπάρξουν εκ νέου εντάσεις μεταξύ της Ελλάδας και των πιστωτών της, μόλις «εξαϋλωθεί» η τελευταία «ένεση ρευστότητας», πιθανότατα στις αρχές του 2017.