GSI: Πιο κοντά από ποτέ το «stop» στο καλώδιο από Nexans

Ενα βήμα προτού η κατασκευάστρια γαλλική Nexans πατήσει το κουμπί του «suspension» της παραγωγής του καλωδίου, παραπέμποντας οριστικά και αμετάκλητα το έργο στις ελληνικές καλένδες, βρίσκεται η υπόθεση με τη διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου.

Τα πάντα δείχνουν ότι η κυπριακή πλευρά εμμένει στη θέση της, ότι δεν έχει αλλάξει άποψη σχετικά με την καταβολή των υποχρεώσεών της (25 εκατ. ευρώ για φέτος) και ότι η επόμενη εξέλιξη στο σίριαλ θα έρθει από το γαλλικό στρατόπεδο, καθώς σύμφωνα με πηγές του ΑΔΜΗΕ που μίλησαν στο Εuro2day.gr, η Nexans του απέστειλε προ ημερών επιστολή, ζητώντας ενημέρωση για το «state of play» του έργου.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η γαλλική εταιρεία που έχει μέχρι τώρα κατασκευάσει 160 χλμ. καλωδίου (απομένουν άλλα 140 χλμ.) ζητά να μάθει πού ακριβώς βρίσκεται η υπόθεση και τι προτίθεται να κάνει από εδώ και πέρα ο ΑΔΜΗΕ, καθώς έχει να πληρωθεί από τον Ιούνιο και η τελευταία δόση κάλυπτε τις εργασίες παραγωγής μέχρι και τα τέλη Αυγούστου.

Στο εύλογο ερώτημα, πώς είναι δυνατόν η γαλλική εταιρεία να συνέχιζε μέχρι τώρα την παραγωγή καλωδίου για ένα έργο που βρίσκεται εντελώς στον «αέρα», η απάντηση συνδέεται τόσο με τις μέχρι πρότινος κυβερνητικές διαβεβαιώσεις ότι θα γίνει όσο κυρίως και με το τεράστιο μέγεθος του συμβολαίου, αξίας 1,4 δισ. ευρώ. Και κατ’ επέκταση, με το υψηλό κόστος που συνεπάγεται μια αιφνίδια αλλαγή στη γραμμή παραγωγής του εργοστασίου.

Στην απάντησή του ο ΑΔΜΗΕ θα αναφέρεται, σύμφωνα με τις πληροφορίες, στην εκκρεμότητα με το έσοδο των 25 εκατ. ευρώ και στην επιμονή της κυπριακής πλευράς, καθιστώντας σαφές πως αν δεν τακτοποιηθεί το θέμα και δεν εισπράξει τα ποσά, τότε δεν προτίθεται και να συνεχίσει τις πληρωμές προς την κατασκευάστρια εταιρεία.

Σε αυτή την περίπτωση και εφόσον δεν υπάρξει κάποια αλλαγή της τελευταίας στιγμής, το πιθανότερο σενάριο είναι ότι οι Γάλλοι θα προχωρήσουν σε αναστολή των εργασιών (suspension) και διακοπή του συμβολαίου, αξιοποιώντας τη σχετική πρόβλεψη που αφορά τις πληρωμές σε μηνιαία βάση, οδηγώντας κατ’ επέκταση στον ενταφιασμό του έργου και σηματοδοτώντας ένα νέο γύρο blame game μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας για τις γεωπολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις που αυτό συνεπάγεται.

Μηνύματα Μητσοτάκη αλλά και αποστασιοποίηση

Στη γνωστή το τελευταίο διάστημα γραμμή της κυβέρνησης ότι αν η Λευκωσία δεν αποδείξει εμπράκτως ότι θέλει το έργο, τότε και η Ελλάδα δεν πρόκειται να σπαταλήσει άλλο διπλωματικό κεφάλαιο για το καλώδιο, κινήθηκαν και οι δηλώσεις του πρωθυπουργού κατά τη συνέντευξη στη ΔΕΘ.

«Η Κύπρος πρέπει να ξεκαθαρίσει ότι πράγματι το έργο το θέλει, το εννοεί και καταβάλλει το σχετικό τίμημα», ανέφερε χθες ο κ. Μητσοτάκης, εκφράζοντας την ελπίδα ότι σύντομα «θα έχουμε καθαρή ορατότητα από την Κύπρο», χωρίς ωστόσο να προεξοφλήσει την έκβαση της υπόθεσης.

Στην πραγματικότητα, ήταν η πρώτη φορά που ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε να αποστασιοποιείται από το καλώδιο, επισημαίνοντας ότι «για την Ελλάδα η διασύνδεση με την Κύπρο είναι σημαντική μόνο στον βαθμό που βοηθά την ίδια την Κύπρο, αλλά δεν έχει την ίδια οικονομική σημασία με άλλα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη». Ανέφερε ως παραδείγματα τη διασύνδεση της Κρήτης, που ήδη έχει αποφέρει μεγάλα οφέλη και θα οδηγήσει σε μειώσεις στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, τις διασυνδέσεις με τα Δωδεκάνησα και το Βόρειο Αιγαίο, καθώς και την ιδιαίτερα κρίσιμη διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου.

Το κυπριακό «όχι», εφόσον δεν αλλάξει, βολεύει, όπως έχει γράψει το Εuro2day.gr, την κυβέρνηση, αποτελώντας ένα καλό άλλοθι για την Αθήνα να φορτώσει το φιάσκο στη Λευκωσία και πουλώντας ταυτόχρονα «πατριωτισμό», στη λογική ότι η κυβέρνηση θέλει να επανεκκινήσει τις έρευνες βυθού για τον GSI αλλά η Κύπρος δεν τον στηρίζει.

Σε αυτό το σημείο βρίσκεται το σίριαλ της διασύνδεσης, με το ερώτημα φυσικά να είναι κατά πόσο στο σενάριο όπου η κυπριακή πλευρά καταβάλει τις υποχρεώσεις της (25 εκατ. ευρώ), εάν η ελληνική κυβέρνηση θα επανεκκινήσει τις έρευνες βυθού, εκδίδοντας Navtex και βγάζοντας καράβι στη θάλασσα, το οποίο και θα υποστηρίξει στο πεδίο ή θα παραπέμψει τις έρευνες ξανά στον «κατάλληλο χρόνο».

Στη σχετική ερώτηση που έγινε χθες προς τον πρωθυπουργό, εκείνος παρέπεμψε ως προϋπόθεση στη στάση της Κύπρου.

Η πραγματικότητα για την εισαγγελική έρευνα

Στην πραγματικότητα, το μοντέλο των μηνιαίων πληρωμών και αναλόγως να προχωρά η κατασκευή του καλωδίου, αναδεικνύεται σε ένα θετικό στοιχείο μέσα στις καταιγιστικές εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων, καθώς ο ΑΔΜΗΕ αποφεύγει τις υπέρογκες ρήτρες σε περίπτωση αναστολής του συμβολαίου, και άρα το επιπλέον κόστος για τους καταναλωτές των δύο χωρών.

Το προς ανάκτηση κόστος σε περίπτωση οριστικού ναυαγίου θα αφορά τις πληρωμές που έχει ήδη κάνει ο Διαχειριστής, δηλαδή τα περίπου 250 εκατ. ευρώ και την κατανομή τους κατά 50%-50% μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, όπως προβλέπει η συμφωνία του Σεπτεμβρίου 2024.

Σε ένα άλλο θέμα που απασχόλησε την επικαιρότητα, την έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, προ ημερών ο Κύπριος υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γ. Παπαναστασίου ξεκαθάρισε ότι αφορά αποκλειστικά την κυπριακή πλευρά και συγκεκριμένα την περίοδο όπου ο φορέας υλοποίησης ήταν ο Euroasia Interconnector, του επιχειρηματία Νάσου Κτωρίδη, προτού αυτό περάσει στον ΑΔΜΗΕ.

Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, η εισαγγελική έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και καιρό, χωρίς να έχει γίνει κάποια κρούση στον Ελληνα Διαχειριστή, που να υποδηλώνει συμμετοχή του.

Σχετικά με δημοσιεύματα που έκαναν λόγο για ύποπτες συναλλαγές ανάμεσα στον πρώην μέτοχο του έργου Ν. Κτωρίδη και τον ΑΔΜΗΕ, η πραγματικότητα αφορά τα 48 εκατ. που κατέβαλε ο Έλληνας Διαχειριστής για την αγορά του έργου.

Σημειωτέον ότι ο Κύπριος επιχειρηματίας είχε πάρει ως προκαταβολή ποσό 55 εκατ. ευρώ από την επιδότηση (κοινοτικό grant) για το έργο, συνολικού ύψους 658 εκατ. ευρώ, τη μεταβίβαση του οποίου στο νέο promoter ΑΔΜΗΕ είχε βάλει ως όρο η Κομισιόν για την έγκριση της εξαγοράς από το νέο φορέα.

Εχει επίσης τη σημασία του ότι τα δύο κράτη, Ελλάδα και Κύπρος, μόλις τον Απρίλιο του 2025 επιβεβαίωσαν τη βιωσιμότητα του έργου, επικαιροποιώντας τη στήριξή τους ως έργο Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (PCI).

Στην πράξη, η συνέχιση της στήριξης ενός έργου υπό το καθεστώς PCI σημαίνει ταυτόχρονα και αποδοχή του CBCA (Cost-Benefit Analysis) και επομένως της οικονομικής βιωσιμότητας του έργου.