Γιγαντομαχία τεσσάρων για τη μονάδα των 600 εκατ. της ΔΕΠΑ

Τέσσερις τουλάχιστον μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι, τρεις ελληνικοί και ένας ξένος, ετοιμάζονται σύμφωνα με τις πληροφορίες να διασταυρώσουν τα ξίφη τους για ένα από τα μεγαλύτερα εγχώρια ενεργειακά έργα των προσεχών ετών, προϋπολογισμού κοντά στα 600 εκατ. ευρώ στη Λάρισα.

Αφορά το ντιλ που είχε ανακοινωθεί τον Μάιο για την κατασκευή της «Λάρισα Θερμοηλεκτρικής», μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο, και βασικούς μετόχους την ισραηλινή Clavenia (38,5%) και τη ΔΕΠΑ (35%), για την οποία προκηρύχθηκε στα τέλη Ιουλίου ο διαγωνισμός για την προμήθεια και κατασκευή του εξοπλισμού.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, τα τεύχη δημοπράτησης του διαγωνισμού, που αφορά τη μελέτη, προμήθεια και κατασκευή μονάδας συνδυασμένου κύκλου φυσικού αερίου (CCGT), με καταληκτική διορία υποβολής προσφορών τη 15η Σεπτεμβρίου, έχουν πάρει μέχρι στιγμής τρεις ελληνικοί επιχειρηματικοί όμιλοι και ένας μεγάλος ξένος παίκτης με σημαντική παρουσία σε παρόμοια έργα.

Στο αμιγώς επιχειρηματικό κομμάτι, το project, όπως δείχνει και το μπάτζετ που εκτιμάται ότι θα κλείσει τελικά λίγο κάτω από τα 600 εκατ. ευρώ, όταν θα ολοκληρωθεί, γύρω στα τέλη του 2028, θα αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες μονάδες στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, με ονομαστική ισχύ μεταξύ μεταξύ 750-875 MW, όπως αναφέρει η προκήρυξη.

Στόχος της ΔΕΠΑ είναι η μετατροπή της σε έναν integrated παίκτη, δηλαδή ένα καθετοποιημένο utility με παρουσία σε όλους τους κρίκους της ενεργειακής αλυσίδας, από τα συμβόλαια χονδρικής στο φυσικό αέριο, που θα καλύπτουν τις ανάγκες της νέας μονάδας, μέχρι μια πιο ισχυρή παρουσία στη λιανική, καθώς η θυγατρική της στο retail, «Φυσικό Αέριο», θα προμηθεύεται ανταγωνιστικό ρεύμα για τις ανάγκες της.

Στο γεωπολιτικό σκέλος, έχει ασφαλώς τη σημασία του ότι ο βασικός εταίρος της ΔΕΠΑ είναι ένας ισραηλινός όμιλος, ο οποίος μάλιστα φέρεται να προωθεί στη Λάρισα όχι απλά ένα μεγάλο σταθμό παραγωγής ηλεκτρισμού με εξαγωγικό χαρακτήρα και την υψηλότερη θερμική απόδοση (62,6%) για μονάδα CCGT στην Ελλάδα αλλά κάτι ευρύτερο.

«Το έργο της Λάρισας αποτελεί την πρώτη φάση ενός ευρύτερου σχεδιασμού, με ενσωμάτωση καινοτόμων ισραηλινών τεχνολογιών, όπως αποθήκευση υδρογόνου, παραγωγή πράσινης μεθανόλης και μπαταρίες ιόντων λιθίου. Η συμμετοχή ισχυρών ελληνικών και διεθνών εταίρων ενισχύει την εμπιστοσύνη και την προοπτική της επένδυσης», είχε επισημάνει στη δήλωσή του τον Μάιο ο Ισραηλινός επιχειρηματίας Nissan Caspi και Διαχειριστής Εταίρος της Clavenia, που έχει έδρα την Κύπρο.

Την είδηση είχαν τότε χαιρετήσει με δηλώσεις τους ο Ισραηλινός υπ. Ενέργειας Ελι Κοέν, κάνοντας λόγο για μια αποδοτική συνεργασία μεταξύ επενδυτών των δύο χωρών, όσο και ο Ελληνας ομόλογός του Σταύρος Παπασταύρου.

Η Mitsubishi, τα κόστη και η απόδοση

Το βασικό σκέλος στον mega διαγωνισμό για τον EPC Contractor που προκήρυξε η «Λάρισα Θερμοηλεκτρική» αφορά την τουρμπίνα, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι το ελληνοϊσραηλινό σχήμα, ακριβώς για να επιταχύνει τους χρόνους, έχει ήδη κλειδώσει μια πρώτη συμφωνία με έναν από τους κορυφαίους κατασκευαστές διεθνώς, τη Mitsubishi. Και επειδή τέτοια μεγάλα έργα μπορούν εύκολα να «κολλήσουν» λόγω καθυστερήσεων γύρω από την άφιξη του εξοπλισμού, το σχήμα έχει εξασφαλίσει από τους Ιάπωνες slot παράδοσης.

Σύμφωνα με ανθρώπους που έχουν γνώση των διεργασιών, αν κάποιος από τους υποψήφιους στον διαγωνισμό προτείνει άλλη εταιρεία για την τουρμπίνα, π.χ. Siemens, GE, με πιο επωφελείς όρους (κόστη, απόδοση, δυνατότητα χρήσης του υδρογόνου ως καύσιμου, κ.λπ.), προφανώς και θα συνυπολογιστεί στην τελική εξίσωση.

Τα παραπάνω είναι άκρως σημαντικά για τις τελικές αποφάσεις σε παρόμοιες επενδύσεις. Τυχόν αεριοστρόβιλος εταιρείας με υψηλότερη απόδοση 1%-3% από κάποιον άλλο κατεβάζει τα κόστη λειτουργίας της μονάδας, επιτρέπει πιο ανταγωνιστικές προσφορές στην αγορά χονδρικής έναντι άλλων παικτών και γενικώς μεταφράζεται σε πολλαπλασιαστικά οφέλη για τον επενδυτή.

Σε διεθνές επίπεδο, η εμπειρία γύρω από τις τουρμπίνες για μονάδες συνδυασμένου κύκλου φυσικού αερίου (CCGT) δείχνει ότι η Mitsubishi και η Siemens διαθέτουν την καλύτερη αυτή τη στιγμή τεχνολογία.

Τα ορόσημα

Σε κάθε περίπτωση, το ελληνοϊσραηλινό σχήμα (38,5% Clavenia, 35% ΔΕΠΑ, Eusif Larissa 16,5%, Volton 10%) επιδιώκει να επιταχύνει τις διαδικασίες, καθώς για να έχει ολοκληρωθεί το έργο στα τέλη του 2028, θα πρέπει να τηρηθούν πέντε συγκεκριμένα ορόσημα.

Η έγκαιρη ολοκλήρωση του διαγωνισμού για τον EPC Contractor (μαζί με διασφάλιση του slot παράδοσης του εξοπλισμού), τα έργα σύνδεσης της μονάδας με το δίκτυο του ΔΕΣΦΑ (έχει υπογραφεί συμφωνία σύνδεσης στο δίκτυο), η συμφωνία σύνδεσης με τον ΑΔΜΗΕ και η καταβολή των εγγυήσεων (έχει γίνει), η εξασφάλιση χρηματοδότησης και η λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης.

Στο κρίσιμο σκέλος της χρηματοδότησης, το σχήμα έχει ήδη ξεκινήσει διαπραγμάτευση τόσο με όλες τις ελληνικές τράπεζες όσο και με δύο ευρωπαϊκές, καθώς και με μια αμερικανική. Επίσης, μέχρι τα τέλη του 2025 αναμένεται να λάβει την τελική επενδυτική απόφαση (FID).

Το έργο ΔΕΠΑ - ΤΕΡΝΑ στην Αλβανία

Στο κεφάλαιο των συμβατικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, η ΔΕΠΑ κινείται και εκτός ελληνικών συνόρων, στην Αλβανία, όπου «τρέχει» από κοινού με την ΤΕΡΝΑ (EPC Contractor) την κατασκευή μιας μικρής μονάδας συνδυασμένου κύκλου φυσικού αερίου, ισχύος 175 MW. Το έργο FIER THERMOELECTRIC βρίσκεται στο νομό Φιέρ (νότια κεντρική Αλβανία) και εκεί η τουρμπίνα είναι τεχνολογίας Siemens.

Το ελληνικό σχήμα επιδιώκει να κλείσει μια διμερή συμφωνία πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας (PPA) με την αλβανική ΔΕΗ, γι’ αυτό και συζητά με αλβανικές τράπεζες, έχοντας ήδη πάρει προσφορές χρηματοδότησης του έργου από τρεις.

Στην πράξη, η μονάδα της ΔΕΠΑ στην Αλβανία θα έχει κυρίως εξαγωγικό χαρακτήρα, με την εταιρεία να βλέπει ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια στην περιοχή για διασυνοριακό εμπόριο.

Στο ερώτημα κατά πόσο υπάρχει ζήτηση για ενέργεια στην αλβανική αγορά, η απάντηση είναι ότι αυξάνεται ραγδαία καθώς η χώρα γνωρίζει σημαντική ανάπτυξη, κυρίως λόγω του τουρισμού, τα υδροηλεκτρικά δεν αρκούν λόγω των προβλημάτων που δημιουργεί η οξυνόμενη λειψυδρία, ενώ η χώρα πάσχει σε επίπεδο δικτύων τόσο στον ηλεκτρισμό όσο και στο φυσικό αέριο.

Σε ό,τι αφορά το σημείο πρόσβασης της μονάδας στο αλβανικό δίκτυο φυσικού αερίου, αυτό θα συνδεθεί με την επέκταση του αγωγού Trans Adriatic Pipeline (TAP), μέσω του οποίου η χώρα θα ξεκινήσει από το 2026 να εισάγει ποσότητες από το Αζερμπαϊτζάν.

Το σημείο παράδοσης δηλαδή του αερίου για τη μονάδα θα είναι ο TAP, μέσω του οποίου η μονάδα θα αντλεί σημαντικούς όγκους μεταξύ 0,6 - 0,9 bcm τον χρόνο.